Πως οι πολίτες του Αλίμου σταμάτησαν ένα περιβαλλοντικό έγκλημα

Ακτιβιστές εξ ανάγκης έγιναν οι κάτοικοι του παλαιού Αλίμου, που εμπόδισαν την καταστροφή ενός προστατευόμενου υγροτόπου. Μας διηγήθηκαν τη μακρά ιστορία των αγώνων για την προστασία της γειτονιάς του

Dec 24, 2025

Φωτό: Νίκος Παπαδημητρίου - Από αριστερά προς τα δεξιά ο κος Κώστας Βαϊνανίδης, η κα Ειρήνη Μιχαηλίδου, η κα Βασσιλική Κοιλάκου και ο κος Μίλτος Νικολαϊδης, μέλη του ΔΣ του Συλλόγου

Όπως είχαμε προαναγγείλει, εκκρεμούσε το αφιέρωμα στον Εξωραϊστικό, Περιβαλλοντικό και Πολιτιστικό Σύλλογο κατοίκων του παλαιού Αλίμου, “Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος”. Με την κινητοποίηση και τις νομικές τους ενέργειες, τα μέλη του συλλόγου άνοιξαν το δρόμο για τη διάσωση ενός προστατευόμενου υγρότοπου. Η μακρά ιστορία του Συλλόγου στο τελευταίο τμήμα της πρωτεύουσας που ήταν εκτός σχεδίου όμως αντανακλά και αναδεικνύει τα προβλήματα που διαχρονικά δημιούργησε ή άφησε να διογκωθούν η διοίκηση και τώρα εντείνει πολύ περισσότερο η φιλοσοφία που εισάγεται με το έργο της Lamda Development στο πρώην αεροδρόμιο.

Αναδημοσίευση από την έντυπη Εφημερίδα των Συντακτών, 23 Δεκεμβρίου 2025

14 ενημερωτικά δελτία μετά, η έρευνα συνεχίζεται χάρη στη στήριξη των αναγνωστών του Νήματος. Διαβάστε περισσότερα στο τέλος αυτού του email

Τον περασμένο Μάρτιο, η κυρία Βασιλική Κοιλάκου, κάτοικος του παλαιού Αλίμου, που συνορεύει με την επένδυση του Ελληνικού, πέρασε τη διάβαση της Ποσειδώνος για να πάει στο λιμανάκι των ερασιτεχνών αλιέων, όπως έκανε τα περισσότερα απογεύματα. Η κ. Κοιλάκου είναι πρόεδρος του Εξωραϊστικού και Περιβαλλοντικού Συλλόγου «Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος». Ετσι, όταν αντίκρισε τους εργάτες της Lamda Development να κάνουν εργασίες περίφραξης και να τοποθετούν λαμαρίνες στις όχθες του ρέματος, σήμανε «συναγερμό».

Τα τηλέφωνα και οι αναρτήσεις στο Facebook πήραν φωτιά, με τους γείτονες να ρωτούν τι συμβαίνει. Ο σύλλογος αριθμεί 450 μέλη, κυρίως παλαιούς κατοίκους, και έτσι γρήγορα οργανώθηκε η πρώτη συγκέντρωση και αμέσως μετά η φύλαξη του χώρου και η παρακολούθηση των εργασιών. Αλλα μέλη του Δ.Σ. του συλλόγου, όπως ο δικηγόρος Κώστας Βαϊνανίδης, επίσης κάτοικος της γειτονιάς, ξεκίνησαν να ερευνούν το θέμα.

Ο κ. Βαϊνανίδης διαπίστωσε ότι με το προεδρικό διάταγμα του 2018 που ενέκρινε τα σχέδια που είχαν εκπονηθεί για την επένδυση της Lamda Development, είχε οριοθετηθεί και η κοίτη του ρέματος Τραχώνων. Προβλεπόταν να εκτραπεί μέσα στη φυσική δημοτική παραλία των Λουτρών Αλίμου η εκβολή του από τη σημερινή της θέση και να δημιουργηθεί ένας λιμενοβραχίονας περίπου 80 μέτρων μέσα στον όρμο των λουτρών. Εκεί όπου οι κάτοικοι της περιοχής κολυμπούσαν «από παιδιά», όπως μας είπαν. Το αποτέλεσμα θα ήταν να αλλοιωθεί μέχρι καταστροφής ο χαρακτήρας της παραλίας. «Ακόμη χειρότερο για μένα ήταν ότι η εκτροπή των εκβολών θα είχε ως αποτέλεσμα να καταστραφεί ο προστατευόμενος αστικός, παράκτιος υγρότοπος των σημερινών εκβολών, τεράστιας περιβαλλοντικής αξίας», λέει ο κ. Βαϊνανίδης.Σπάνια είδη

Οσο απίστευτο και αν ακούγεται, το «Παράκτιο Ελος Λουτρών Αλίμου» είναι ο τόπος ενός σπάνιου είδους ψαριού - χελιού που καταγράφεται στους διεθνείς καταλόγους προστατευόμενων ειδών που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Στα δύο λεπτά από την πολύβουη Ποσειδώνος έχουν καταγραφεί 158 είδη σπάνιων πτηνών, έχουν παρατηρηθεί θηλαστικά, όπως αλεπού, σκαντζόχοιρος αλλά και χελώνες και μεσογειακή φώκια. «Οι άνθρωποι της γειτονιάς έκλαιγαν όταν έμαθαν τι σχεδίαζαν να κάνουν», αναφέρει ο κ. Βαϊνανίδης.

Η ενημέρωση που είχαν από την εταιρεία οι κάτοικοι της περιοχής –πολλοί από τους οποίους, πρέπει να σημειωθεί, δεν ήταν κατά της επένδυσης– αλλά ακόμα περισσότερο οι προσδοκίες τους δεν είχαν σχέση με αυτό που έβλεπαν να υλοποιείται. «Μιλούσαν για “διευθέτηση εκβολών” και “εμπλουτισμό της παραλίας”, οπότε δεν γινόταν αντιληπτό ότι οι εκβολές θα πάνε αλλού ούτε αναφερόταν κάπου ότι υπήρχε υγρότοπος στις σημερινές εκβολές, ο οποίος θα καταστραφεί», εξηγεί ο κ. Βαϊνανίδης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, σε κανένα έγγραφο, σχεδιάγραμμα ή περιβαλλοντική μελέτη πριν ή μετά την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του 2018 δεν αναφερόταν η ύπαρξη του προστατευόμενου υγρότοπου, και επομένως δεν υπάρχει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων από τη σχεδιαζόμενη καταστροφή του. Η μοναδική υπόνοια βρισκόταν στην ακτομηχανική μελέτη που συντάχθηκε μετά την έκδοση του προεδρικού διατάγματος του 2018, όπου και προέκυπτε εμμέσως ότι ο χώρος των σημερινών εκβολών, όπου βρίσκεται το κέντρο του υγρότοπου, θα αποξηραινόταν καλυπτόμενος με άμμο και χαλίκι από λατομεία.

Στη στρατηγική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων που συνόδευε το προεδρικό διάταγμα του 2018 υπήρχε χάρτης που έδειχνε ότι το ρέμα έπαιρνε στροφή μέσα στη δημοτική παραλία του Αλίμου. Κατά τον κ. Βαϊνανίδη, διέφυγε την προσοχή όλων, ακόμα και του Συμβουλίου της Επικρατείας, ότι αυτό θα είχε αποτέλεσμα να καταστραφεί ένας προστατευόμενος υγρότοπος.

Ο σύλλογος απευθύνθηκε στο δημοτικό συμβούλιο και στους πολιτικούς εκπροσώπους της περιοχής, αλλά αντιμετώπισε επιφυλακτικότητα. Η γενική αίσθηση ήταν πως είχε παγιωθεί η κατάσταση με την πάροδο τόσων ετών από την έκδοση του προεδρικού διατάγματος και δεν υπήρχε τρόπος να ανατραπεί, αφού όλες οι προθεσμίες προσβολής του είχαν περάσει. «Μας έλεγαν “τώρα το θυμηθήκατε; Τόσα χρόνια τι κάνατε; Ολα είναι τελειωμένα”», θυμάται η κ. Κοιλάκου. Ομως τα μέλη του συλλόγου που τώρα συνειδητοποιούν τι συνέβαινε δεν ήταν διατεθειμένα να παρατήσουν την υπόθεση.

Μια πόλη υπό διαμόρφωση

Φωτό: Το Νήμα - Ο κος Βαϊνανιδης και η κα Κοιλάκου στο «στρατηγείο του Συλλόγου», επι το έργο

Είναι Δευτέρα βράδυ και βρισκόμαστε στον παιδικό σταθμό της περιοχής, κυριολεκτικά δίπλα στον φράχτη της επένδυσης και στη γειτονιά Little Athens, μια μεικτή περιοχή κατοικίας και εμπορικών χρήσεων που υψώνεται δίπλα στον παλαιό Αλιμο. Ο παιδικός σταθμός έχει παραχωρηθεί από τον δήμο στον σύλλογο, προκειμένου να γίνονται εκεί οι συναντήσεις και οι συνεστιάσεις του· είναι το κέντρο της κοινότητας.

Οταν επισκέφθηκα για πρώτη φορά την περιοχή πριν από αρκετούς μήνες, γερανοί περνούσαν πάνω από τις χαμηλές στέγες των κατοικιών και οι εργασίες εκσκαφής δονούσαν το έδαφος, τρομάζοντας τα παιδιά στο προαύλιο. Ηταν όμως μια προσωρινή συνθήκη. Η κ. Κοιλάκου με είχε ξεναγήσει σε ένα περιβάλλον το οποίο άλλαζε και αλλάζει ακόμα ραγδαία.

Μέσα από τον φράχτη που βρίσκεται ακριβώς δίπλα στη μονοκατοικία της, τα κτίρια της επένδυσης σήκωναν ισόγειο στα δέκα μέτρα πάνω από το έδαφος. Μόλις ένα ή δύο οικοδομικά τετράγωνα παρακάτω, οκταώροφες πολυκατοικίες στέκουν ακόμα μισοτελειωμένες, καθώς ο ΝΟΚ που τους έδινε μπόνους σε ύψος κατέπεσε στο ΣτΕ, μετά από προσφυγή του Δήμου Αλίμου. Οι κάτοικοι του παλαιού Αλίμου, με τις παλιές μονοκατοικίες με ειδικό καθεστώς λόγω εγγύτητας στο παλιό αεροδρόμιο, βλέπουν την περιοχή τους να αλλάζει βίαια και χαοτικά. Δεν είναι η πρώτη φορά.

«Ο σύλλογος ιδρύθηκε το 1998, λίγο πριν από το κλείσιμο του αεροδρομίου και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ηταν υποβαθμισμένη και αραιοκατοικημένη η γειτονιά μας λόγω της λεωφόρου και του αεροδρομίου, αποκομμένη, καθώς δεν μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τις υποδομές στο κέντρο του δήμου. Πολλοί από εμάς κατοικούσαμε εδώ και εργαζόμασταν στο αεροδρόμιο», θυμάται η κ. Κοιλάκου.

Πολεοδομικά καθεστώτα

Η περιοχή, που ξεκινάει από την Αργυρούπολη και φτάνει ώς την παραλία, εντάχθηκε στο σχέδιο πόλης μόλις το 1995. Ενα προεδρικό διάταγμα του 1987, ακόμη σε ισχύ, προβλέπει για την περιοχή ύψος κτιρίων μέχρι τα 8,5 μέτρα. Για την ακρίβεια, από τη λεωφόρο μέχρι την παραλία ισχύουν διαφορετικά πολεοδομικά καθεστώτα. Το πρώτο τετράγωνο από την παραλία έχει συντελεστή δόμησης 1,4, ενώ το αμέσως επόμενο έχει συντελεστή 0,8. Στα σύνορα της επένδυσης υπάρχουν κτίρια με συντελεστή δόμησης 0,8 που επιτρέπει σημαντική κάλυψη οικοπέδου, αλλά το ύψος παραμένει περιορισμένο. Σε αυτόν τον πολεοδομικό ιστό προστέθηκε το Ellinikon, με ειδικό πολεοδομικό σχέδιο που επιτρέπει εξαιρέσεις, όπως η ανύψωση του εδάφους στα 10 μέτρα για κτίρια ειδικής αρχιτεκτονικής σχεδίασης γύρω από το πάρκο, ύψους 50 μέτρων κ.ά.

Οταν ψηφίστηκε ο νέος ΝΟΚ, ο σύλλογος κάλεσε μηχανικούς της περιοχής για ενημέρωση. «Μας είπαν ότι αλλαγή συντελεστή είναι σχεδόν αδύνατη. Το μόνο που θα μπορούσε να γίνει είναι να ζητηθεί μείωση της κάλυψης, ώστε να δοθεί επιπλέον όροφος και να φτάσουμε στα 13 μέτρα ύψος. Αυτό όμως δημιουργεί ζήτημα ισονομίας. Πρόκειται για αδικία», λέει η κ. Κοιλάκου. Ο σύλλογος διχάστηκε, καθώς κάποια μέλη του είχαν χτίσει και δεν ήθελαν τώρα δίπλα τους να ανεγερθούν και άλλες πολυκατοικίες. Προκειμένου να αντιμετωπίσει το αλαλούμ που δημιουργούνταν στην περιοχή του και τις εντάσεις που γεννούσε, ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, κινήθηκε κατά του νέου ΝΟΚ, τον οποίο κατάφερε να σταματήσει στο ΣτΕ.

To πρόβλημα πρόκειται να διευθετηθεί με το τοπικό πολεοδομικό σχέδιο που θα εκπονηθεί και για το οποίο οι σύλλογοι της περιοχής έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους. «Οι γύρω δήμοι (Αγιος Δημήτριος, Γλυφάδα) έχουν ήδη εκπονήσει τοπικά πολεοδομικά και έχουν κάνει διαβουλεύσεις. Εμείς πού βρισκόμαστε;», λέει η Ειρήνη Μιχαηλίδου, μέλος του Δ.Σ. του συλλόγου.

Το πολεοδομικό καθεστώς του Ellinikon βρίσκεται στη ρίζα των προβληματισμών που διατυπώνονται συχνά, όπως είναι το προνομιακό ύψος των κτιρίων, η πρόσβαση στην παραλία και το μητροπολιτικό πάρκο που πρόκειται να δημιουργηθεί στο κέντρο της επένδυσης. Στους κατοίκους του παλαιού Αλίμου που ήλπιζαν να αποκτήσουν άνοιγμα προς το πάρκο και τις υποδομές της νέας πόλης ενέτεινε τελικά την αίσθηση της απομόνωσης.

Αγωνιστές

Ο σύλλογος όμως είναι μαθημένος πια να αγωνίζεται για τη γειτονιά. Ο παλαιός Αλιμος παίζει στα δελτία ειδήσεων κάθε χειμώνα, με πλημμύρες λόγω έλλειψης φρεατίων και αγωγών. Επί πέντε χρόνια ο σύλλογος αγωνιζόταν να πείσει την περιφέρεια να χρηματοδοτήσει ένα αντιπλημμυρικό έργο προκειμένου να σταματήσει να πλημμυρίζει, και τελικά τα κατάφερε με τη βοήθεια και του δήμου.

Πριν από αυτό, έδωσε αγώνα και κατάφερε να ακυρώσει τη δημιουργία ενός μεγάλου υποσταθμού παροχής ηλεκτρικού ρεύματος που είχε χωροθετηθεί μέσα σε παιδική χαρά της γειτονιάς, ελλείψει ελεύθερων χώρων. Η περιοχή ακόμα αντιμετωπίζει πρόβλημα που αναμένεται να αντιμετωπιστεί με δημιουργία μεγάλου υποσταθμού στον Υμηττό πλέον, γεγονός που επίσης με τη σειρά του δημιουργεί προβλήματα με τους όμορους δήμους.

Και ο σταθμός μεταφόρτωσης απορριμμάτων λειτουργεί παράτυπα, χωρίς τις σωστές προδιαγραφές, συνορεύοντας με σπίτια της περιοχής, ενώ όλοι περιμένουν μια συνολική λύση στο πρόβλημα. Η αρχική πρόταση να γίνει εντός της επένδυσης δεν έγινε δεκτή από τη Λάμδα Α.Ε. κι έτσι το θέμα παραμένει σε εκκρεμότητα.

Ο «Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος» καταφέρνει και κρατάει ζωντανό τον κοινωνικό δεσμό των κατοίκων του παλαιού Αλίμου, παρά τον μετασχηματισμό που υφίσταται η περιοχή και την απογοήτευση, που είναι πάντα η πρώτη αντίδραση όταν πρέπει να αντιμετωπιστούν μεγάλα και ισχυρά συμφέροντα.

Μετά την πρώτη κινητοποίηση για το ρέμα Τραχώνων, ήρθε ξανά η αμφιβολία και η ηττοπάθεια ότι ούτε ο δήμος ούτε οι κάτοικοι θα μπορούν να τα βάλουν με την ΕΤΑΔ, στην οποία ανήκει ο χώρος, ή με τη Λάμδα Α.Ε. Αυτό άλλαξε όταν ο κ. Βαϊνανίδης διαπίστωσε ότι με νόμο που ψηφίστηκε το 2011, υπεύθυνοι «για τη φύλαξη» των μικρών «παράκτιων υγροτόπων» κάτω των 80 στρεμμάτων (όπως ο συγκεκριμένος) είναι οι οικείες τοπικές αρχές.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου ενημέρωσε τον Δήμο Αλίμου, που αντέδρασε αστραπιαία. Μέσα σε λίγες μέρες, με τη γνωμοδότηση του κ. Βαϊνανίδη, το δημοτικό συμβούλιο εξέδωσε ομόφωνη απόφαση απαγόρευσης εργασιών μέσα και γύρω από τον υγρότοπο, που θα μπορούσαν να έχουν ως αποτέλεσμα την ξήρανσή του! Αυτό οδήγησε σε προσφυγή της Λάμδα στην Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής κατά της απόφασης του δημοτικού συμβουλίου. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση απορρίπτοντάς την, άνοιξε τον δρόμο στη συντήρηση, στην ανάπλαση και στη βελτίωση του υγροτόπου από τον Δήμο Αλίμου, όπως προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία.

Ωστόσο, η ειλικρινής μου απορία στη συνάντηση με τον σύλλογο στον παιδικό σταθμό ήταν για ποιο λόγο να αντισταθεί η τοπική κοινωνία, αφού οι ανακοινώσεις της εταιρείας μιλάνε για αντιπλημμυρικά έργα και διευθέτηση του χώρου. «Υπάρχουν δύο λόγοι», μου απάντησε ο κ. Βαϊνανίδης. «Οταν οι επιστήμονες λένε ότι υπάρχει προστατευόμενος υγρότοπος με διεθνώς προστατευόμενο είδος, δεν μπορούμε να αδιαφορήσουμε βλέποντάς τον να καταστρέφεται. Η αντιπλημμυρική προστασία θα ήταν πιο αποτελεσματική, διαπλατύνοντας τις σημερινές εκβολές εκεί που βρίσκονται σήμερα, διατηρώντας και βελτιώνοντας τον υγρότοπο, σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες», συνεχίζει. Ο «Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος» άνοιξε τον δρόμο με τη δράση του για την αξιοποίηση και την ανάδειξή του.

«Ο δεύτερος λόγος είναι προσωπικός και συλλογικός. Η παραλία αυτή υπάρχει αιώνες. Εμείς μεγαλώσαμε εκεί. Η περιοχή μας έχει μια ιδιαιτερότητα: έχουμε μείνει ακόμα γειτονιά. Δεν έχουμε πλατείες. Ολη μας η ζωή ήταν εκεί. Κάθε απόγευμα μαζευόταν εκεί όλη η γειτονιά», λέει η κ. Κοιλάκου και συμπληρώνει: «Οταν κινητοποιείται ο κόσμος, πάντα υπάρχει κάποιο αποτέλεσμα».

>>> Μια έρευνα για το Ελληνικό >>> Όπως γνωρίζετε η έρευνα που ξεκινήσαμε τον Νοέμβριο του 2024 στηρίζεται αποκλειστικά από τους αναγνώστες του Νήματος >>> Στο Ελληνικό σήμερα διαμορφώνονται οι νέοι όροι διαχείρισης του αστικού χώρου σε όλα τα επίπεδα (δημόσιο, ιδιωτικό, κατασκευές, δημόσια λειτουργία) >>> Παράγουμε ένα ολοκληρωμένο δημοσιογραφικό αρχείο για τον έλεγχο & την κατανόηση του >>> Για να γίνει αυτό χρειάζεται η δημοσιογραφική έρευνα να είναι βιώσιμη και ανεξάρτητη >>> Για αυτό το Νήμα χρειάζεται τους συνδρομητές του, τόσο οικονομικά, όσο και με τις ιδέες και τις προτάσεις τους>>>

Στήριξε την δημοσιογραφική έρευνα