#Ελληνικό 8: Τα ανοιχτά μέτωπα με τους κατοίκους των γύρω περιοχών
Βλέποντας την περιοχή να «πολεοδομείται» άναρχα, δήμοι και κάτοικοι προσανατολίζονται στη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου, προκειμένου να ασκήσουν έλεγχο υπέρ του δημοσίου συμφέροντος
Το παρόν κείμενο δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών το Σάββατο 9/8:
Mέχρι σήμερα υπάρχει η διάχυτη εντύπωση ότι το The Ellinikon, το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο στη χώρα και στην Ευρώπη, χαίρει καθολικής αποδοχής. Σε αυτό συντελεί το γεγονός ότι η Lamda Development εκπονεί ένα μεγάλο πρόγραμμα επικοινωνίας, το οποίο περιλαμβάνει μακέτες 3D, βίντεο με drone από όλες τις φάσεις του έργου και ακριβές παραγωγές.
Το ίδιο συμβαίνει και με τη διοίκηση, η οποία με πράξεις ή παραλείψεις έχει εδραιώσει ένα καθεστώς εύνοιας για την επένδυση σε όλα τα επίπεδα (υπουργείο Περιβάλλοντος, υπουργείο Εσωτερικών, ακόμα και η Αρχαιολογική Υπηρεσία). Ωστόσο, τον τελευταίο χρόνο πληθαίνουν οι φωνές που διαμαρτύρονται για περιβαλλοντικά και διοικητικά ζητήματα. Οι Δήμοι της Γλυφάδας και του Αλίμου έχουν καταθέσει δύο έως σήμερα αιτήσεις ακύρωσης στο Συμβούλιο της Επικρατείας για αλλαγές στην πολεοδόμηση του καζίνου και της παραλίας στα όρια της Γλυφάδας. Πρόσφατα 1.000 φορείς και κάτοικοι των γύρω περιοχών κατέφυγαν στη Δικαιοσύνη με εξώδικο απαιτώντας από την εταιρεία να τηρήσει την περιβαλλοντική νομοθεσία, είτε αυτό αφορά τις χωματουργικές εργασίες, όπως για παράδειγμα με σκέπασμα των καμιονιών που μπαινοβγαίνουν στον χώρο, ή την ηχορύπανση κ.ά.
Η εταιρεία εξέδωσε εξώδικη απάντηση, την οποία μοίρασε και με φυλλάδιο στους όμορους δήμους. Κάνει λόγο για 40 ενεργά εργοτάξια με 2.500 εργάτες και 18 κατασκευαστικές εταιρείες, εννοώντας πως η όχληση είναι αναπόφευκτη. Η Lamda Development επικαλείται ακόμα ενημέρωση των δημοτικών συμβουλίων των τριών δήμων και επαναλαμβάνει τη λίστα μέτρων που λαμβάνει, όπως ρίψεις νερού, καθημερινές μετρήσεις ρύπανσης του αέρα και του θαλάσσιου περιβάλλοντος και υποβολή των σχετικών στοιχείων στη Διεύθυνση Αδειοδοτήσεων του υπουργείου Περιβάλλοντος.
Ομως τα στοιχεία αυτά αμφισβητούνται. Χαρακτηριστική είναι η αδράνεια στην εκτεταμένη ρύπανση των υπόγειων υδάτων με πετρελαϊκούς υδρογονάνθρακες, όπως φάνηκε με τα πρόσφατα περιστατικά στο Κάτω Ελληνικό. Η απουσία ουσιαστικού κρατικού ελέγχου και η καθυστέρηση στην αποκατάσταση -από το κλείσιμο του αεροδρομίου μέχρι σήμερα- θέτουν σε κίνδυνο το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία.
Η μετατροπή του πολύπλοκου έργου από κατασκευαστικό σε Real Estate έχει ενσπείρει την αμφιβολία τόσο στην αγορά, όσο και στους περιοίκους που βλέπουν να «πολεοδομείται» άναρχα ένα μεγάλο οικόπεδο που τεμαχίζεται κάθε μέρα. Οπως μας είπε ένας κάτοικος του Κάτω Ελληνικού, ακόμα και αν αυξηθούν οι αξίες της γης, είναι σαν να καλούνται οι κάτοικοι να αποχωρήσουν. «Αλλά να πάμε πού;».
Μέχρι πρότινος ο συντονισμός των κινήσεων πολιτών οργανωνόταν μέσω ενός δικτύου κινητών τηλεφώνων στην εφαρμογή Viber. Τώρα όμως δήμοι και κάτοικοι προσανατολίζονται στη δημιουργία ενός παρατηρητηρίου, το οποίο θα επιτρέψει στους κατοίκους των γύρω περιοχών να ασκήσουν έλεγχο υπέρ του δημοσίου συμφέροντος.
Ζώντας έξω από τα τείχη μιας καστροπολιτείας
Πάνω στους δυο γερανούς που υψώνονται δεκάδες μέτρα πάνω από τη γωνιακή μονοκατοικία της κ. Βασιλικής Κοιλάκου, μέλους του τοπικού Συλλόγου Κατοίκων «Θουκυδίδης ο Αλιμούσιος» στον Παλιό Αλιμο, κυματίζουν δύο γαλανόλευκες. Δεν την καθησυχάζει καθόλου αυτό όταν προσέχει τα παιδιά που παίζουν στην αυλή της και τον παιδικό σταθμό στην επόμενη γωνία που συνορεύει με το εργοτάξιο, ενώ από πάνω μεταφέρονται οικοδομικά υλικά. Λέει πως οι δονήσεις είναι συνεχείς, «δεν λένε να σταματήσουν εδώ και δύο χρόνια». Η σφοδρότητα της αλλαγής που έχει υποστεί η γειτονιά αποτυπώνεται στα κομμένα μέλη των δέντρων που στέκονται μετέωρα ανάμεσα στον φράχτη και τις λαμαρίνες του εργοταξίου.
Η γειτονιά του Παλιού Αλίμου με τις μονοκατοικίες, που συνορεύει με την επένδυση της Lamda Development στο Ελληνικό, υπαγόταν σε ειδικό καθεστώς που δεν επέτρεπε την ανέγερση ψηλών κτιρίων λόγω της γειτνίασης με το παλιό αεροδρόμιο. Σήμερα ο οικοδομικός οργασμός που βλέπει κανείς σε λίγα μόλις οικοδομικά τετράγωνα φαίνεται παράλογος. Στην πλευρά προς τη θάλασσα στέκουν μισοτελειωμένες οκταώροφες οικοδομές που έκαναν χρήση του μπόνους που τους έδινε ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός προτού ο Δήμος Αλίμου τον προσβάλει στο ΣτΕ. Οσες οικοδομές δεν πρόλαβαν να υπερβούν τους περιορισμούς του κανονισμού που ισχύουν μετά την ακύρωση του νέου ΝΟΚ, θα πρέπει τώρα να περιμένουν την εκπόνηση του τοπικού πολεοδομικού σχεδίου που θα τους δώσει (ή θα τους αφαιρέσει) τη δυνατότητα να ολοκληρωθούν.
Από την άλλη πλευρά του φράχτη, το ειδικό καθεστώς της επένδυσης δίνει κατ’ εξαίρεση τα μπόνους και όλες τις πρόνοιες του ακυρωμένου ΝΟΚ καθώς και τη δυνατότητα ανύψωσης της τελικής στάθμης του εδάφους και αφετηρίας μέτρησης του ύψους των κτιρίων στα δέκα μέτρα, με αποτέλεσμα οι κάτοικοι να βλέπουν τα υπόγεια του Little Athens να ορθώνονται ψηλότερα από τις μονοκατοικίες τους.
Είναι μία από τις λεπτομέρειες που δεν φαίνονται στις πράσινες μακέτες της «πόλης μέσα στην πόλη», όπως διαφημίζεται το έργο. Οτι θα υψωθεί σαν καστροπολιτεία πάνω από τα περισσότερα κτίσματα των γύρω περιοχών.
«Εχουμε κάνει πολλές προτάσεις από το 2015 έως και σήμερα, όμως σχεδόν καμία από αυτές δεν έχει ληφθεί υπόψη» λέει ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης, όταν τον ρωτάμε σχετικά. «Για παράδειγμα, θα μπορούσαν να υπάρχουν “ζώνες μετάβασης” ανάμεσα στην παλιά και τη νέα γειτονιά, ώστε να μην έχουμε δίπλα δίπλα δύο τελείως διαφορετικές πολεοδομικές ενότητες, παράταιρες μεταξύ τους, αλλά να μεσολαβεί μία “ενδιάμεση” μορφή γειτονιάς. Ελπίζω οι χώροι πρασίνου, εάν και όταν δημιουργηθούν, να ανακουφίσουν κάπως αυτήν την “παραφωνία”».
Περικυκλωμένοι στο Κάτω Ελληνικό
Τα ειδυλλιακά πράσινα στενάκια της αστικής γειτονιάς του Κάτω Ελληνικού, που είναι μακριά από τον υπόλοιπο Δήμο Ελληνικού, μοιάζουν στους κατοίκους τους πολιορκούμενα. «Μιλάμε για τεράστιους όγκους σκόνης από όλες τις κατευθύνσεις. Οι άνθρωποι που δουλεύουν απέναντι από την Ποσειδώνος δεν έχουν πάρκινγκ και έρχονται να παρκάρουν στον παράδρομο και στα στενά. Είναι αδύνατο να κυκλοφορήσεις πια στην περιοχή».
Είναι Παρασκευή βράδυ, αρχές Ιουνίου, και η Ελεάννα Θεοφανίδου, πρόεδρος του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού Συλλόγου κατοίκων Κάτω Ελληνικού, με υποδέχεται μαζί με περίπου δεκαπέντε μέλη του συλλόγου στην πλατεία της περιοχής που βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο της. Κάθονται γύρω από ένα μεγάλο πλαστικό τραπέζι με αναψυκτικά από τα σπίτια τους, σε μια καταπράσινη έκταση για την οποία δηλώνουν περήφανα ότι έφτιαξαν μόνοι τους.
Το Κάτω Ελληνικό (η περιοχή) έχει καθεστώς αμιγούς κατοικίας από το 1993 με συντελεστή δόμησης 0,7 και ύψη έως 14 μέτρα. «Στην ευρύτερη περιοχή γύρω από το έργο, στον Αλιμο, τη Γλυφάδα και το Ελληνικό, το συνηθισμένο ύψος των κτιρίων είναι 14 έως 17,25 μέτρα (4-5 όροφοι), δηλαδή συντελεστές δόμησης από 0,7 έως 1,0. Τα πιο ψηλά κτίρια που επιτρέπονται στη χώρα είναι έως 32 μέτρα και αυτό σε περιοχές με πυκνή δόμηση, συνήθως σε κεντρικές περιοχές» εξηγεί ο Φαίδων Γεωργιάδης, πολεοδόμος που γνωρίζει καλά την περιοχή.Τα κτίρια των 50 και πλέον μέτρων παρουσιάστηκαν ως τοπόσημα, δηλαδή ως κτίρια ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής αξίας, «φιλικά προς το περιβάλλον».
Υλοποιούν μιαν αντίληψη που έχει εδραιωθεί στην κυβέρνηση ότι με τη δόμηση καθ’ ύψος μειώνεται το κτιριακό αποτύπωμα στο έδαφος, το βρόχινο νερό διεισδύει και εμπλουτίζεται ο υδροφόρος ορίζοντας με αποτέλεσμα να αυξάνονται σημαντικά οι επιφάνειες πρασίνου. «Δεν είναι όμως έτσι πραγματικά, αφού τα κτίρια που εντέλει σχεδιάζονται και χτίζονται είναι μεν σχετικά λεπτά και ψηλά αλλά στη βάση τους ιδιαίτερα “χοντρά”, καθώς είτε φιλοξενούν άλλες λειτουργίες είτε προβλέπονται εκτεταμένοι χώροι στάθμευσης» εξηγεί ο κ. Γεωργιάδης. «Μάλιστα σε αυτά τα κτίρια των 50 μέτρων που περιβάλλουν το Πάρκο, έχει επιτραπεί ο τρίτος όροφός τους να θεωρείται ισόγειο, έχει επιτραπεί δηλαδή να ανυψώνεται τεχνητά το έδαφος, το οικόπεδο να υπερίπταται των γύρω δρόμων και τα κτίρια να φτάνουν εντέλει τα 60 μέτρα σε σχέση με το αρχικό έδαφος καθώς μπορούν να τοποθετούνται σε ένα τεχνητό βάθρο» συνεχίζει ο ίδιος.
Τα ψηλά κτίρια δεν αποτελούν πραγματικά εξαίρεση στο έργο χάριν της αρχιτεκτονικής τους αξίας, καθώς η συνολική τους έκταση αφορά 1.350.000 τ.μ., δηλαδή περίπου το μισό της δόμησης του συνόλου του έργου των 6,2 εκατ. τ.μ. Η Lamda ισχυρίζεται ότι δημιουργεί ένα νέο «skyline» που αναβαθμίζει την Αθήνα. Ομως η θέα που προσφέρεται στους νέους αγοραστές, κόβεται από τα κτίρια που βρίσκονται γύρω από την επένδυση.
«Θα τη στερήσουν όμως και από τους επισκέπτες του Μητροπολιτικό Πάρκου», εξηγεί ο Φ. Γεωργιάδης. Σύμφωνα με τον ίδιο, το κτιριακό αυτό φράγμα δεν έχει τύχει περιβαλλοντικής ή μορφολογικής εξέτασης ούτε έχει εξεταστεί ως προς τις επιπτώσεις του στο μικροκλίμα.
«Στη διαδικασία του Π.Δ. 2018 η μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου (Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, 2015) είχε εξετάσει πολύ χαμηλότερα ύψη κτιρίων περιφερειακά του Πάρκου που δεν θα υπερέβαιναν τα 18 μέτρα στο 80% της περιμέτρου του και τα 24 μέτρα στο υπόλοιπο 20% όπως εμφανιζόταν στο σχέδιο που επισυναπτόταν στη μελέτη» συνεχίζει ο ίδιος. Αυτό που συμβαίνει σήμερα δεν ανταποκρίνεται σε εκείνα τα δεδομένα και σίγουρα δεν φαίνεται στις καταπράσινες μακέτες που παρουσιάζει η εταιρεία.
Κάτω από την Ποσειδώνος, δίπλα στον θηριώδη Riviera Tower βρίσκεται και το εκκλησάκι του Αγίου Αλεξάνδρου, το παρεκκλήσι της περιοχής. Η κυρία Λουίζα, παλιά κάτοικος της γειτονιάς, έπαιρνε κάθε μέρα την πετσέτα της και πήγαινε εκεί για μπάνιο. Τώρα δεν βρίσκει τρόπο να περάσει μέσα από τα εργοτάξια και τα μπάζα. «Κόψανε χιλιάδες δέντρα στην παραλία και εκεί που έχτιζαν δύο ορόφους, τώρα φτάνουν τους τέσσερις και βάζουν και έναν πέμπτο “καπέλο”. Λένε ότι θα μεταφυτεύσουν δέντρα, αλλά μπορείς να ξαναβάλεις τις ψηλές λεύκες που ήταν εκεί;» αναρωτιέται φωναχτά. Στις δέκα το βράδυ, όταν οι κάτοικοι μάζεψαν πια τις καρέκλες και αποσύρθηκαν από το πάρκο, το μόνο που ακουγόταν ήταν οι γερανοί από τον Riviera Tower.
Στην Αγία Παρασκευή Ελληνικού, οι κάτοικοι ξυπνάνε στις πίσω αποθήκες της επένδυσης
«Την εποχή του λοκντάουν, στην περιοχή μας λειτουργούσε μια παιδική χαρά που δεχόταν καθημερινά 500-600 επισκέπτες» θυμάται η Ιωάννα Δασκαλάκου, εκπαιδευτικός και κάτοικος της περιοχής. «Στο πάρκο υπήρχαν αιωνόβια δέντρα -ευκάλυπτοι, πεύκα, κυπαρίσσια και άλλα πολλά- που αποτελούσαν κομμάτι των αναμνήσεων όσων μεγάλωσαν εκεί. Δεν είχαν καταμετρηθεί τα δέντρα, όταν η Lamda τα έκοψε» συμπληρώνει. Το οριζόντιο πάρκο ήταν ένας εκτεταμένος χώρος πρασίνου που ξεκινούσε από τα όρια της στρατιωτικής αεροπορικής βάσης του Ελληνικού και εκτεινόταν κατά μήκος της Βουλιαγμένης. Ενα φυσικό σύνορο μεταξύ του αεροδρομίου, της πολύβουης λεωφόρου και του οικισμού.
Οταν απομακρύνθηκε η στρατιωτική βάση, η τότε δημοτική αρχή κατόρθωσε να μετατρέψει ένα μέρος της σε κοινωνικό χώρο με πάρκο, παιδική χαρά, κινηματογραφική λέσχη με υπαίθριο κινηματογράφο και ποδηλατόδρομο.
Τα πρώτα χρόνια οι κάτοικοι πίστευαν ότι η επένδυση θα περιοριστεί στα όρια του παλαιού αεροδρομίου. Αντί να κρατηθεί το πράσινο και το τμήμα του ρέματος Τραχώνων που περνάει από εκεί και να προσαρμοστεί η επένδυση στο ανάγλυφο, συνέβη το αντίθετο. Ακόμα μία εκτροπή του ρέματος, στρίμωγμα των ανταποδοτικών έργων που παίρνει ο Δήμος Ελληνικού εκεί που ήταν το πάρκο και φράχτης στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, τμήμα της οποίας ανήκει πλέον στην Ελληνικό ΜΑΕ. Το κτίριο των ΑμΕΑ -την αποπεράτωση του οποίου χαιρέτισε ο πρωθυπουργός το 2023- απλώς μείωσε τον πράσινο χώρο της γειτονιάς. Δίπλα του, σε μια έκταση τριών στρεμμάτων σχεδιάζεται τώρα το νέο Δημαρχείο του Ελληνικού, σε χώρο συνολικής έκτασης 7,6 στρεμμάτων που προοριζόταν αρχικά για αθλητικές εγκαταστάσεις.
Σε ένα φυλλάδιο του δήμου το 2023, προβάλλεται το όραμα μιας φυσικής και πολιτιστικής διαδρομής με πεζόδρομο 12 χιλιομέτρων, που θα επέτρεπε στους επισκέπτες να περιηγηθούν στα μνημεία της περιοχής και θα αποκαθιστούσε τη φυσική βλάστηση. Η επένδυση προβάλλεται ως ανοιχτός χώρος, προσβάσιμος στο κοινό και το ρέμα Τραχώνων παρουσιάζεται ως υδροβιότοπος, που αποκτά ξανά τη φυσική του μορφή. Ωστόσο, έως σήμερα το ρέμα παραμένει κλειστό και το μόνο τμήμα που ενδεχομένως θα ανοίξει βρίσκεται τελικά εντός της επένδυσης, κάτω από τη γειτονιά της Αγ. Παρασκευής. Αντίθετα, ένας νέος οδικός άξονας, 30 μέτρων πλάτους, θα χωρίζει την επένδυση από τη γειτονιά, ενώνοντας τη Λεωφόρο Βουλιαγμένης με την Ποσειδώνος μέσω του δακτυλίου της επένδυσης. Στόχος, να συνδεθεί ο σταθμός του μετρό με το τραμ. Δεν υπάρχει σαφής μελέτη για την τελική διαμόρφωσή τους, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στους κατοίκους.
Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι πολλοί από τους κοινόχρηστους χώρους ενδέχεται τελικά να μετατραπούν σε χώρους στάθμευσης, καθώς υπάρχει έλλειψη στα σχέδια, εφόσον από την άλλη πλευρά δημιουργηθούν χώροι γραφείων, αποθήκες και καταστήματα. Αβεβαιότητα υπάρχει και για την πρόσβαση στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, από την οποία ο κόσμος έχει ήδη απομακρυνθεί - φέτος η Ανάσταση έγινε μόνο με πέντε άτομα. Πρόκειται για μια εκκλησία που αποτελεί μνημείο της περιοχής, χτισμένη από πρόσφυγες, όπως και η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, αγιογραφημένη από τον Φώτη Κόντογλου, αμφότερες τώρα αποκλεισμένες εντός του Ελληνικού. «Τι ανάγκη είχαν να αποψιλώσουν το πράσινο της γειτονιάς μας και να αγοράσουν και την ίδια τη λεωφόρο Βουλιαγμένης; Δεν είχαν χώρο;» ρωτάει ρητορικά με πικρή ειρωνεία η κ. Δασκαλάκου.
Η εκτροπή του ρέματος Τραχώνων και η καταστροφή του υγρότοπου
Ο Δήμος Αλίμου προσέφυγε στο ΣτΕ για ακύρωση της μετατόπισης που βαφτίστηκε «οριοθέτηση», χωρίς ωστόσο η προσφυγή του να γίνει δεκτή. Πρόκειται όμως για υγρότοπο που είναι καταγεγραμμένος και κωδικοποιημένος στους καταλόγους του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (EKBY) του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή ως «Παράκτιο έλος Λουτρών Αλίμου», μη οριοθετημένο και αυτοτελώς προστατευόμενο. Τον Νοέμβριο του 2024, με κοινή υπουργική απόφασή τους οι υπουργοί Οικονομικών, Περιβάλλοντος, Τουρισμού, Πολιτισμού και Νησιωτικής Πολιτικής ενέκριναν όλες τις παρεμβάσεις για την εκτροπή του ρέματος και τη δημιουργία τεχνητής παραλίας.
«Η καταστροφή - κατάργηση του υγροτόπου αυτού, που προκαλείται από την εκτροπή της κοίτης του ρέματος, δεν έχει αδειοδοτηθεί περιβαλλοντικά, κατά συνέπεια το ρέμα δεν μπορεί να αλλάξει θέση» λέει ο δήμαρχος Αλίμου, Ανδρέας Κονδύλης. Κατά την τελευταία συνεδρίασή του πριν από τις καλοκαιρινές διακοπές, την Πέμπτη 31/7, το Δημοτικό Συμβούλιο αποφάσισε να προστατεύσει τον σημερινό υγρότοπο με κάθε πρόσφορο μέσο, προαναγγέλλοντας έτσι νέο κύκλο δικαστικών προσφυγών, εκτός εάν εγκαταλειφθεί το σχέδιο μετατόπισης του ρέματος.
«Για να είμαστε όμως εντελώς ακριβοδίκαιοι, οφείλω να πω ότι η διαπλάτυνση όλου του ρέματος, που πραγματοποιείται κατά μήκος όλης της επένδυσης (πλην της εκβολής βεβαίως), αποτελεί ένα πολύ θετικό αντιπλημμυρικό έργο, που “θωρακίζει” όλη την περιοχή μας απέναντι σε ακραία καιρικά φαινόμενα» συμπληρώνει ο δήμαρχος Αλίμου. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις της εταιρείας, μέχρι σήμερα έχουν πωληθεί 559 διαμερίσματα στο Little Athens από τα 1.159 που θα διατεθούν συνολικά. Αντέχει ο Αλιμος μια τέτοια επέκταση; Οι κάτοικοι δεν το πιστεύουν, ο δήμαρχος Αλίμου όμως είναι πιο διαλλακτικός:.
Ο δήμαρχος Αλίμου επαναλαμβάνει ότι δεν αποτελεί επιθυμία του η σύγκρουση με την επένδυση, αλλά οτι φτάνει εκεί αναγκαστικά, όταν εξαντλούνται τα περιθώρια συνεννόησης και τα χρονικά όρια που θέτει ο νόμος.
Η Γλυφάδα υπέρ του δημοσίου συμφέροντος
«Τυχαίνει πολλοί από τους κατοίκους της περιοχής να έχουμε επιστημονικό ή τεχνικό υπόβαθρο και δεν μπορούμε να κοιτάμε όλες αυτές τις παρανομίες και τις παρεκκλίσεις να περνάνε χωρίς να αντιδρούμε». Αυτές ήταν οι πρώτες κουβέντες του Γιάννη Κάνιστρα, κατοίκου της περιοχής, όταν τον κάλεσα να τον ρωτήσω για τα περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής. Βιοχημικός στο επάγγελμα, παρακολουθούσε τη γειτονιά του να σκεπάζεται από σύννεφα σκόνης τα οποία ήξερε ότι προκαλούν αναπνευστικά προβλήματα σε ευπαθείς κατοίκους. Οταν πήρε τις μετρήσεις που ζητήσαμε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και τις διάβασε μας είπε πως δεν μπορεί να εμπιστεύεται τις υπηρεσίες καθώς τα συμπεράσματα του φαίνονταν λάθος.
Η Γλυφάδα είναι ο δήμος που δεν περίμενε κανείς να σταθεί απέναντι σε ένα τόσο μεγάλο έργο, μια ιδιωτική επένδυση, καθώς κατά τα λεγόμενα των ίδιων των κατοίκων που αντιδρούν σήμερα δεν είναι ιδεολογικά εναντίον της. Ωστόσο, η συνεχής παραβίαση των περιβαλλοντικών υποχρεώσεων της κοινοπραξίας IRC-ΤΕΡΝΑ που κάνει εργασίες για την ανέγερση του καζίνου και οι συνεχείς αλλαγές στον πολεοδομικό σχεδιασμό της παραλίας στα όρια της Γλυφάδας από την εταιρεία ΤΕΜΕΣ και τη Lamda έχουν φέρει επανειλημμένα τους κατοίκους σε αντιπαράθεση με την επένδυση, και τον δήμο να καταθέτει τουλάχιστον δύο αιτήσεις ακύρωσης των προβλεπόμενων έργων σε συνεργασία με τον Δήμο Αλίμου.
Η πρώτη κατατέθηκε τον Γενάρη άμα τη εκδώσει της υπουργικής απόφασης του Νοεμβρίου του 2024 που επέτρεπε αλλοίωση του αρχικού σχεδίου και του περιβάλλοντος στα σύνορα της τέταρτης παραλίας της Γλυφάδας προκειμένου να αναπτυχθούν ξενοδοχεία συνιδιοκτησίας (condohotels). Ο χώρος ανήκει στην εταιρεία ΤΕΜΕΣ (Costa Navarino) σύμφωνα με την επίσημη επικοινωνία της Lamda και σχεδιάζει την κατασκευή πολυτελούς τουριστικού συγκροτήματος. Κεντρικό σημείο των επιχειρημάτων του δήμου είναι η αναρμοδιότητα των υπουργών να εκδώσουν απόφαση, καθώς μια τόσο σημαντική πολεοδομική παρέμβαση, όπως η δημιουργία νέας παραλίας και οι εκτεταμένες προσχώσεις, θα έπρεπε να ρυθμιστεί με Προεδρικό Διάταγμα και όχι με απλή υπουργική πράξη. Ο Δήμος Γλυφάδας επικαλείται Προεδρικό Διάταγμα του 2004 που όριζε ήπιες χρήσεις στην παραλιακή ζώνη της Γλυφάδας, ενώ η νέα υπουργική απόφαση επιτρέπει έντονες τουριστικές χρήσεις που αλλοιώνουν το φυσικό ανάγλυφο και εμποδίζουν τη δημόσια πρόσβαση. Υποστηρίζει ότι οι επιχώσεις που σχεδιάζονται απειλούν τόσο την ελεύθερη παραλία της Γλυφάδας όσο και τη λειτουργία της δημοτικής μαρίνας.
Σε συνέχεια της αντιπαράθεσης, τον Απρίλιο που μας πέρασε ο Δήμος Γλυφάδας σε συνεργασία με τον Δήμο Αλίμου κατέθεσε στο ΣτΕ αίτηση ακύρωσης απλής υπουργικής απόφασης του υφυπουργού Περιβάλλοντος Νίκου Ταγάρα που άλλαζε τους όρους δόμησης για την κοινοπραξία του καζίνου IRC-ΤΕΡΝΑ. Οι δύο δήμοι σημειώνουν ότι οι αλλαγές των όρων δόμησης, «που προκύπτουν από θηριώδεις παρεκκλίσεις ύψους και όγκου που χορηγούνται στην άδεια με απλή υπουργική απόφαση εν έτει 2023 είναι ευθέως παράνομες και αντισυνταγματικές» και ότι «οι συγκεκριμένες παρεκκλίσεις αποτελούν όρους δόμησης και ως εκ τούτου κανονιστικές πράξεις που θα πρέπει να χορηγηθούν με Προεδρικό Διάταγμα».
Λίγους μήνες αργότερα ο δήμαρχος Γλυφάδας, Γιώργος Παπανικολάου, βρέθηκε ξανά στην επικαιρότητα, όταν προσπάθησε να σταματήσει τις μπουλντόζες που χωρίζουν τον δήμο του από τον Δήμο Ελληνικού στο φυσικό σύνορο του ρέματος της Ευρυάλης. «Ο δήμαρχός μας δίνει άνιση μάχη εναντίον τεράστιων συμφερόντων που θέλουν να ιδιωτικοποιήσουν περιοχές που δεν τους ανήκουν», μου λέει ο πρόεδρος του Εξωραϊστικού Συλλόγου της Νέας Ευρυάλης, Γιάννης Σοφιανός. «Δεν είναι μόνο ότι πολλοί έρχονται και διαμαρτύρονται στον Σύλλογο για προβλήματα υγείας. Είναι κυρίως ότι δεν μας είναι σαφές τι θέλουν να κάνουν στη γειτονιά μας».
Ο Πέτρος Καραμηνάς, δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Γλυφάδας και πρόεδρος του Συνδέσμου Δήμων Μητροπολιτικού Πόλου (Αλίμου και Γλυφάδας), που έχει συντονίσει έως σήμερα τις δύο αιτήσεις ακύρωσης που κατατέθηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τα έργα στη μαρίνα Γλυφάδας και το καζίνο, οργανώνει τώρα τη σύσταση ενός παρατηρητηρίου για τη συστηματική παρακολούθηση των έργων.
Σημαντική σημείωση
>>> Όπως γνωρίζετε η έρευνα που ξεκινήσαμε τον Νοέμβριο που μας πέρασε στηρίζεται αποκλειστικά από τους αναγνώστες του Νήματος και εσχάτως τη συνεργασία με τα Μέσα που δημοσιεύουν τα ρεπορτάζ μας. Με άλλα λόγια δεν ξέρουμε αν είναι βιώσιμο το Ελληνικό, αλλά πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό να είναι βιώσιμη η έρευνα για αυτό.
>>> Για να ολοκληρωθεί η προσπάθεια, το Νήμα χρειάζεται τους συνδρομητές του, τόσο οικονομικά, όσο και με τις ιδέες και τις προτάσεις τους.
>>>Το υλικό της έρευνας θα δημοσιευθεί σε ένα δημόσια προσβάσιμο αρχείο στη διεύθυνση www.toellinikon.gr
Τα προηγούμενα κείμενα του αφιερώματος
#1 Το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο στην Ευρώπη, μια πολυτελής αντιπαροχή;
#2 Λουκάς Τριάντης: Το Ελληνικό θέτει ερωτήματα για τους αδόμητους χώρους σε όλη την Αττική.
#3 Ελληνικό: Ποιος φταίει για τα εργατικά ατυχήματα;
#4 Στα Δικηγορικά της Γλυφάδας δεν ανοίγουν πια παράθυρα
#5: Επιτάχυνση των έργων, αλλά τα ερωτήματα παραμένουν
#6: Εργαζόμενοι και περιβάλλον πληρώνουν τις καθυστερήσεις της επένδυσης