#Ελληνικό 6: Εργαζόμενοι και περιβάλλον πληρώνουν τις καθυστερήσεις της επένδυσης
Καθυστερήσεις σε όλα τα έργα του Ελληνικού, ενώ σημειώνονται νέα εργατικά ατυχήματα και οι κάτοικοι καταφεύγουν στα δικαστήρια για την προστασία του περιβάλλοντος και της ποιότητας ζωής τους
Το ρέμα Τραχώνων, ένα υδάτινο οικοσύστημα που πηγάζει από τον Υμηττό και διασχίζει τις περιοχές της Αργυρούπολης και του παλαιού αεροδρομίου Ελληνικού, προτού καταλήξει στη θάλασσα εντός των ορίων του Δήμου Αλίμου, κινδυνεύει. Με το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης (ΣΟΑ) του 2018 δόθηκε η δυνατότητα στην Lamda Development να προχωρήσει σε εκτροπή του προς τη δημοτική παραλία του Β' Αλιπέδου. Με τις εργασίες ήδη σε εξέλιξη, οι κάτοικοι φοβούνται ότι δεν θα χαθεί μόνο ο υδροβιότοπος, αλλά και μία από τις λίγες ελεύθερες δημόσιες παραλίες της περιοχής.
Σύμφωνα με το εμπεριστατωμένο ρεπορτάζ του Inside Story, οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της εκτροπής είναι σοβαρές, καθώς υπάρχει κίνδυνος ρύπανσης της παραλίας, με απειλή για τα λιβάδια Ποσειδωνίας και τη βιοποικιλότητα της περιοχής, όπου έχει καταγραφεί ακόμη και παρουσία σπάνιων χελιών.
Ο υγρότοπος των εκβολών του ρέματος Τραχώνων, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες, έχει έκταση 9,37 στρεμμάτων εκτός της επένδυσης και είναι κωδικοποιημένος στους καταλόγους του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων-Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) του Εθνικού Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή ως «Παράκτιο έλος Λουτρών Αλίμου», όπως προκύπτει από τα δελτία απογραφής των επιστημονικά οριοθετημένων Υγροτόπων Αττικής. Η επιστημονική τεκμηρίωση όμως δεν συνιστά αυτόματα και νομική κατοχύρωση.
Τα ρέματα διέπονται από πολύπλοκη νομοθεσία που τα προστατεύει λόγω των οικοσυστημάτων που δημιουργούν (χλωρίδα, πανίδα), η οποία απαγορεύει την αλλαγή της φυσικής τους ροής. Σε απόφαση του ΣτΕ του 2024 αναφέρεται χαρακτηριστικά: «... το κράτος υποχρεούται να διατηρεί τα πάσης φύσεως υδρορεύματα στη φυσική τους κατάσταση προς διασφάλιση της λειτουργίας τους ως οικοσυστημάτων, επιτρεπομένης μόνον της εκτελέσεως των απολύτως αναγκαίων τεχνικών έργων διευθέτησης της κοίτης και των πρανών τους προς διασφάλιση της ελεύθερης ροής των υδάτων, αποκλειομένης κάθε αλλοίωσης της φυσικής τους κατάστασης με επίχωση ή κάλυψη της κοίτης τους, ή τεχνική επέμβαση στα σημεία διακλαδώσεώς τους».
Ωστόσο, όπως και στην περίπτωση του ρέματος της Ευρυάλης, το ρέμα Τραχώνων δεν είναι διοικητικά οριοθετημένο σε όλο το μήκος του, με αποτέλεσμα να δημιουργείται νομικό προηγούμενο από την τελευταία νομική πράξη κάθε φορά, στην προκειμένη περίπτωση από το Σχέδιο Οικονομικής Ανάπτυξης του 2018, στο οποίο καταγράφεται η εκτροπή του.
«Βάσει νόμου, 50 μέτρα εντεύθεν κακείθεν του ρέματος δεν επιτρέπεται η κολύμβηση. Και πραγματικά δεν κολυμπάει εκεί κανείς σήμερα, πηγαίνουν όλοι στην οργανωμένη παραλία», μας εξηγεί ο Κώστας Βαϊνανίδης, νομικός και κάτοικος της περιοχής που ασχολείται με το θέμα. Με τους ειδικούς να υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχει πραγματικός λόγος για την εκτροπή του ρέματος, εκτιμάται ότι η όλη διαδικασία πιθανώς εξυπηρετεί μόνο επενδυτικά συμφέροντα.
«Πιστεύουμε ότι ήθελαν να απομακρύνουν τις εκβολές ώστε να αξιοποιηθεί με κάποιο τρόπο. Το γύρισαν λοιπόν στην περιοχή των λουομένων», συνεχίζει ο ίδιος. Συγκεκριμένα, εκεί που είναι οι εκβολές σήμερα υπάρχει πρόβλεψη δημιουργίας παραλίας λουομένων. Εκεί που προβλέπεται να εκβάλει όμως, όπως φαίνεται στις φωτογραφίες, υπάρχει ο Ναυτικός Όμιλος Αλίμου, το λιμανάκι των ερασιτεχνών αλιέων και ένα εστιατόριο-νυχτερινό κέντρο. Με άλλα λόγια, αν προχωρήσουν οι εργασίες, θα πρέπει να φύγει ο Ναυτικός Όμιλος και το λιμάνι των αλιέων και να συρρικνωθεί η δημοτική παραλία - η μόνη φυσική, ελεύθερη και καθαρή παραλία του Αλίμου.
Η Lamda Development σχολίασε σε ερώτημα που της απευθύναμε οτι τα έργα στο σημείο αποσκοπούν στην αντιπλημμυρική θωράκιση της περιοχής.
Καθυστερήσεις σε όλα τα έργα
Στο μεταξύ, καθυστερήσεις αντιμετωπίζει το έργο και στα 14 ανοιχτά εργοτάξια λόγω τεχνικών προκλήσεων, νομικών ζητημάτων και ελλείψεων σε εργατικό δυναμικό, με τα περισσότερα έργα να μετατίθενται χρονικά.
Στον πυρήνα της ανάπλασης βρίσκονται τα έργα υποδομών, απαραίτητα για τη λειτουργία και τη διασύνδεση της "νέας πόλης". Το έργο έχει αναλάβει η AVAX και αφορά, μεταξύ άλλων, τις βασικές οδικές αρτηρίες, δίκτυα κοινής ωφέλειας, αντιπλημμυρικά και χωματουργικά. Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση της Lamda Development, παρατηρείται καθυστέρηση περίπου 4 μηνών, γεγονός που αποδίδεται σε τεχνικές δυσκολίες, σύνθετα αρχαιολογικά ευρήματα αλλά και στην πολύπλοκη αλληλουχία των παρεμβάσεων. Στο 85% βρίσκεται η υπογειοποίηση της Λεωφόρου Ποσειδώνος στο Ελληνικό, ωστόσο η ολοκλήρωση έχει μετατοπιστεί για το 2026, αντί του αρχικού χρονοδιαγράμματος που προέβλεπε ολοκλήρωση το 2025.
Η Lamda γιορτάζει τα 113 μέτρα ύψος με το παραπάνω ΑΙ βίντεο, ωστόσο, ο πρώτος ουρανοξύστης κατοικιών στην Ελλάδα, το εμβληματικό Riviera Tower, που υλοποιείται από την κοινοπραξία BOUYGUES-AKTOR έχει καταγράψει καθυστέρηση τεσσάρων μηνών, με την Lamda να αναγνωρίζει ότι η πρόοδος δεν είναι ικανοποιητική. Η κατασκευή έχει φτάσει μέχρι τον 13ο όροφο, με τον στόχο των 25 ορόφων να μετατίθεται για τα μέσα του 2026. Σύμφωνα με τις σχετικές ανακοινώσεις, η έλλειψη εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού, οι ελλείψεις σε οικοδομικά υλικά και οι προκλήσεις στην εφαρμογή προηγμένων τεχνικών, έχουν φρενάρει τις εργασίες. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν πως εάν δεν υπάρξει αποφασιστική επιτάχυνση μέσα στο β’ εξάμηνο του 2025, η λειτουργία του κτιρίου θα μετατεθεί για το 2027. Σημειώνεται πως σύμφωνα με δημοσιεύματα οι καθυστερήσεις θα κοστίσουν στην Lamda Development 5 εκκατομμύρια ευρω.
Η οικιστική γειτονιά «Little Athens», που θα περιλαμβάνει περισσότερες από 1.100 κατοικίες και δεκάδες καταστήματα, αντιμετωπίζει καθυστερήσεις σε πολλά από τα έργα που διαχειρίζεται απευθείας η Lamda Development μέσω της θυγατρικής της κατασκευαστικής. Αιτία «η αβεβαιότητα και η νομική αναστάτωση» γύρω από τον νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ). Η αλλαγή στη νομοθεσία προκάλεσε επαναξιολόγηση σε πλήθος οικοδομικών αδειών και απαιτήθηκαν αναθεωρήσεις στις αρχιτεκτονικές μελέτες, ειδικά για ύψη και αποστάσεις. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να επιβραδυνθεί η πρόοδος σε πάνω από 8 εργοτάξια, τα οποία, ενώ είχαν προχωρήσει με εκσκαφές και θεμελιώσεις, «πάγωσαν» προσωρινά μέχρι να προσαρμοστούν στις νέες προδιαγραφές.
Το μεγαλύτερο εμπορικό έργο της πρώτης φάσης, το The Ellinikon Mall, κόστους 600 εκατ. ευρώ, έχει μπει σε αναμονή. Ο διαγωνισμός για την επιλογή του αναδόχου παραμένει ανοικτός, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι έχει προκριθεί μεγάλος ευρωπαϊκός όμιλος, ωστόσο μέχρι στιγμής δεν έχει ληφθεί η τελική απόφαση. Η Lamda επιδιώκει να ανακοινώσει τον ανάδοχο μέσα στο καλοκαίρι, διαφορετικά το έργο κινδυνεύει να εκτροχιαστεί χρονικά και να μετατοπιστεί για το 2028 - ή και αργότερα.
Το παραλιακό mall στο Ελληνικό, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση της Μαρίνας Αγίου Κοσμά, θεωρούνται projects-ορόσημα που θα καθορίσουν την εξέλιξη όλων των έργων της παραλιακής ζώνης. Οι καθυστερήσεις σε αυτό επηρεάζουν αλυσιδωτά και τις τουριστικές αναπτύξεις στην ίδια ζώνη -συμπεριλαμβανομένων των δύο ξενοδοχείων της ΤΕΜΕΣ. Αν και δεν έχει δοθεί επίσημη ενημέρωση για την καθυστέρηση στο Riviera Galleria, στελέχη της αγοράς σημειώνουν πως το χρονοδιάγραμμα είναι «οριακό». Το έργο ξεκίνησε να σηκώνει τον μεταλλικό σκελετό, ωστόσο βρίσκεται ακόμη πίσω.
Επιτάχυνση των έργων και καύσωνας φέρνουν νέα εργατικά ατυχήματα
Στο ρεπορτάζ που δημοσιεύσαμε στην ΕφΣυν το περασμένο Σάββατο καταγράφουμε τις επιπτώσεις των πιέσεων για επιτάχυνση των έργων, αλλά κια την απουσία προσταυευτικού πλαισίου για τη θερμική καταπόνηση στην εργασία.
«Στο εργοτάξιο της ΤΕΡΝΑ πιέζουν ιδιαίτερα προκειμένου να συνεχίζουν να εργάζονται χωρίς διαλείμματα ακόμα και τα Σαββατοκύριακα. Οι εργοταξιάρχες στο Ελληνικό ζητούν από τους εργάτες να προχωρούν πιο γρήγορα τα έργα. Ετσι, αντί να κάνουν διαλείμματα για τη ζέστη και να σταματάνε τη δουλειά στις τρεις, χτυπάνε κάρτα –όχι του υπουργείου– και δουλεύουν όσο πάει».
Αυτή την καταγγελία κάνει ο πρόεδρος του σωματείου Ελληνικού, Βάλσαμος Συρίγος, με αφορμή το σοβαρό ατύχημα που έγινε την Παρασκευή το πρωί στο εργοτάξιο κατασκευής του καζίνου της κοινοπραξίας IRC-ΤΕΡΝΑ στα όρια της επένδυσης με τη Γλυφάδα.
Το ατύχημα έγινε όταν σκαλωσιά την οποία προσπάθησαν να τοποθετήσουν τρεις εργάτες με γερανό δίπλα σε εγκατάσταση με σίδερα έπεσε και τους καταπλάκωσε, με αποτέλεσμα να διακομιστούν στο Νοσοκομείο «Γεννηματάς». Σύμφωνα με το σωματείο, φαίνεται ότι κατά την τοποθέτηση δεν υπήρξαν τα κατάλληλα αντιστηρίγματα. Στο σημείο έσπευσε η αστυνομία και επιθεωρητές της Ανεξάρτητης Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας, οι οποίοι πήραν καταθέσεις, ενώ εξετάζεται υλικό από κάμερες ασφαλείας προκειμένου να διαπιστωθούν οι ακριβείς συνθήκες του ατυχήματος.
Ωστόσο, το σωματείο καταγγέλλει εντατικοποίηση της εργασίας σε όλα τα εργοτάξια της επένδυσης στο Ελληνικό, παρά τη θερμική καταπόνηση εξαιτίας των υψηλών θερμοκρασιών του καλοκαιριού και του καύσωνα των τελευταίων ημερών. Για τον λόγο αυτό, το Σωματείο προκήρυξε παύση εργασιών το Σάββατο 12 και την Κυριακή 13 Ιουλίου και απεργία τη Δευτέρα 14 Ιουλίου.
Το σωματείο Ελληνικού απαιτεί την υπογραφή Επιχειρησιακής Συλλογικής Σύμβασης σε ολόκληρο το έργο, που θα καλύπτει όλους τους εργαζόμενους ανεξάρτητα από τον τρόπο αμοιβής τους. Ζητάει ακόμα εγκατάσταση μόνιμης υγειονομικής μονάδας στελεχωμένης με ειδικευμένο υγειονομικό προσωπικό, παροχή όλων των απαραίτητων Μέσων Ατομικής Προστασίας, με κατάλληλες προδιαγραφές, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων.
Ακόμη ζητάει όλα τα μηχανήματα έργου να έχουν τις ανάλογες πιστοποιήσεις και να περνάνε επιθεωρήσεις που θα επικυρώνουν ή θα απορρίπτουν την ασφάλειά τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τους εργαζόμενους, πολλά από τα μηχανήματα που χρησιμοποιούνται έμειναν σε αχρησία κατά τη διάρκεια της κρίσης και της πανδημίας με αποτέλεσμα να μην έχουν συντηρηθεί σωστά.
Αγωγές 1000 κατοίκων και φορέων για τα περιβαλλοντικά προβλήματα
Οπως γράψαμε το περασμένο Σάββατο στην ΕφΣυν, η αντιπαράθεση που έχει ξεσπάσει μεταξύ κατοίκων και των δήμων Γλυφάδας, Αλίμου από τη μια πλευρά και της επένδυσης της Lamda Development στο Ελληνικό από την άλλη παίρνει μετωπικά χαρακτηριστικά, καθώς χίλιοι κάτοικοι και φορείς της περιοχής απευθύνουν εξώδικο διαμαρτυρίας προς τις κατασκευάστριες εταιρείες με κοινοποίηση στον υπουργό Περιβάλλοντος για μη τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας.
Το εξωδικό αναφέρει ότι η υποβάθμιση της ζωής των γύρω περιοχών είναι συνεχής και αφορά τους όγκους χώματος που απελευθερώνονται σε μια τεράστια έκταση από τις εργασίες. «Ολοι θυμόμαστε πρόσφατα την αφρικανική σκόνη που είχε σκεπάσει σχεδόν την Αττική. Οι κάτοικοι της Γλυφάδας, του Αλίμου και του Κάτω Ελληνικού, που ζουν πέριξ του παλαιού αεροδρομίου, ζουν ένα παρόμοιο φαινόμενο καθημερινά», γράφουν σε κοινή δήλωσή τους στο facebook οι δήμαρχοι Αλίμου, Α. Κονδύλης, και Γλυφάδας, Γ. Παπανικολάου. «Παρά τις προφορικές δεσμεύσεις, η καθημερινότητα έχει γίνει ανυπόφορη και αβίωτη λόγω σκόνης, θορύβου, δονήσεων, φωτορύπανσης, κυκλοφοριακού χάους και πλήρους αδιαφορίας για τους περιβαλλοντικούς όρους και τις ώρες κοινής ησυχίας», σημειώνουν οι δύο δήμαρχοι.
Το εξώδικο καλεί τις εταιρείες να εφαρμόσουν αμέσως, χωρίς καμία άλλη χρονοτριβή, τις προβλέψεις των μελετών και των εγκεκριμένων περιβαλλοντικών όρων. Σημειώνουν πως, αν δεν συμμορφωθούν εντός 15 ημερών, θα προχωρήσουν σε ομαδική αγωγή στη Δικαιοσύνη με ασφαλιστικά μέτρα, ζητώντας διακοπή εργασιών, αποζημιώσεις και επιβολή κυρώσεων.
Τι θα γίνει με το κυκλοφοριακό;
Ο επικεφαλής της Lamda, απαντώντας σε σχετικό ερώτημα, εκτίμησε ότι σε 5 με 6 χρόνια, όταν δηλαδή θα έχουν ολοκληρωθεί και οι αναπτύξεις στο Ελληνικό οι οποίες θα προσελκύουν μεγάλο αριθμό επισκεπτών, το ήδη εξαιρετικά επιβαρυμένο κυκλοφοριακό πρόβλημα στην Αττική και ειδικότερα στα Νότια Προάστια, θα γίνει χειρότερο. Ανέφερε ότι η εταιρία είναι πρόθυμη να συμβάλει στις λύσεις που θα αποφασιστούν με την εκπόνηση μελετών, όπως το έχει πράξει ήδη για την υπό σχεδιασμό σήραγγα του Υμηττού και άλλα έργα στη Βουλιαγμένης, και πρόσθεσε πως βρίσκεται σε εξέλιξη συζήτηση με την Ελληνικό Μετρό ώστε να κατασκευαστεί στάση του Μετρό εντός της έκτασης του πρώην αεροδρομίου. Το θέμα απασχολεί τις κατασκευαστικές εταιρείες, οι οποίες επισημαίνουν το κενό χρηματοδότησης, καθώς η Ε.Ε. δεν χρηματοδοτεί πλέον έργα μεγάλων οδικών αξόνων στην Αττική. Θεωρούν ότι η λύση των πρότυπων προτάσεων, όπου οι ιδιώτες θα χρηματοδοτούν οι ίδιοι τα έργα, είναι μονόδρομος.
Οι πρότυπες προτάσεις αφορούν σε ένα μοντέλο, όπου ο ιδιώτης αναλαμβάνει το κόστος της ωρίμανσης ενός έργου και προτείνει την κατασκευή μέσω ενός συνδυασμού ιδιωτικής και δημόσιας χρηματοδότησης. Ελλείψει πόρων, στην αγορά αναφέρουν ότι έχουν προταθεί και λύσεις χωρίς τη συμμετοχή του δημοσίου στην παρούσα φάση, μέσω της μετάθεσης της είσπραξης "σκιωδών" διοδίων μετά από 10-12 χρόνια από την έναρξη λειτουργίας του έργου.
Τα οφέλη του The Ellinikon για το Δήμο περιγράφει ο δήμαρχος του
Ο δήμαρχος Ελληνικού Γ. Κωνσταντάτος επιμένει ότι οι συνάδελφοί του στη Γλυφάδα και τον Άλιμο κάνουν θόρυβο μόνο για τις εντυπώσεις, καθώς εν αντιθέσει με τους όμορους Δήμους, ο Δήμος Αργυρούπολης είχε εντός του αεροδρομίου πάνω από 100 δομές – συλλόγους, οι οποίες μεταφέρθηκαν χωρίς αντιρρήσεις από πλευράς του Δήμου και χωρίς προσφυγές, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά. «Όταν ανέλαβα δήμαρχος το 2014, η λογιστική αξία της ακίνητης περιουσίας του Δήμου ήταν περίπου 44 εκατομμύρια ευρώ. Σήμερα, με βάση την τελευταία αποτίμηση, αγγίζει τα 350 εκατομμύρια ευρώ».
Οι δημόσιες παραλίες της Γλυφάδας στο «Κ» της Καθημερινής
Οπου εδώ ομνύονται οι προσπάθειες του δημάρχου Γ. Παπανικολάου να κρατησει ανοιχτες και δημόσιες τις παραλίες της Γλυφάδας παρότι δέχεται πιέσεις απο την επενδύση στα σύνορα του Δήμου. Είναι αλήθεια οτι όλες οι παραλίες της Γλυφάδας είναι ανοιχτές σε όλους, καθαρές και ασφαλείς.
Στηρίξτε την έρευνα
>>>Η έρευνα διεξάγεται από το Νήμα με τη στήριξη των αναγνωστών του και σκοπό να δημιουργηθεί ένα πλήρες αρχείο δημόσια προσβάσιμο στη διεύθυνση www.toellinikon.gr
>>>Το Νήμα στηρίζεται αποκλειστικά στους αναγνώστες του. Για να ολοκληρωθεί η προσπάθεια του χρειάζεται τους συνδρομητές του, τόσο οικονομικά, όσο και με τις ιδέες και τις προτάσεις τους.
Τα προηγούμενα κείμενα του αφιερώματος
#1 Το μεγαλύτερο κατασκευαστικό έργο στην Ευρώπη, μια πολυτελής αντιπαροχή;
#2 Λουκάς Τριάντης: Το Ελληνικό θέτει ερωτήματα για τους αδόμητους χώρους σε όλη την Αττική.
#3 Ελληνικό: Ποιος φταίει για τα εργατικά ατυχήματα;