#Διεπαφή
Μια ειδική έκδοση για τη διεπαφή της τεχνολογίας και της επιστήμης με την πολιτική και την καθημερινή μας ζωη
Δοθέντος του ορισμού του wiktionary πως τεχνοπολιτική είναι η «πολιτική που έχει σχέση ή καθοδηγείται από την σύγχρονη τεχνολογία», ολόκληρη η ανθρώπινη ιστορία είναι ιστορία τεχνοπολιτικών διακυβευμάτων. Δεν υπήρξε ποτέ εποχή του ανθρώπινου πολιτισμού που θέματα τεχνοπολιτικής δεν βρίσκονταν στο επίκεντρο των εξελίξεων. Το Υγρόν Πυρ των βυζαντινών, η Κολομβιανή Ανταλλαγή, που έφερε νέες καλλιέργειες στην Ευρώπη αλλάζοντας δραστικά την τροφική επάρκεια της, τα βραβεία της βρετανικής αυτοκρατορίας για την εύρεση αποτελεσματικού τρόπου προσδιορισμού του γεωγραφικού μήκους και η αμερικανοσοβιετική «κούρσα του διαστήματος» είναι μερικά μόνο, ενδεικτικά παραδείγματα.
Η διεπαφή τεχνοεπιστήμης και πολιτικής σε μια εποχή οικονομίας έντασης γνώσης, σε μια σχεδόν καθολικά δικτυωμένη ανθρωπότητα, η οποία ταλαντεύεται μετασταθώς στα όρια του αφανισμού μέσω της περιβαλλοντικής καταστροφής, η τεχνοπολιτική ως εφαρμοσμένη οικονομία και πολιτική ίσως είναι πιο κρίσιμη από κάθε άλλη εποχή1 - Μ.Π.
Ενας ψυχρός πόλεμος για τα τσιπάκια στην Ταιβάν
H πανδημία (και η ξηρασία / κλιματική αλλαγή ταυτόχρονα) δημιούργησε bottleneck στην παγκόσμια αγορά υλισμικού, με επίκεντρο την Ταϊβάν, ένα από τα γεωπολιτικά θερμά σημεία του πλανήτη, αλλά και τον υπ’αριθμόν ένα κατασκευαστή μικροεπεξεργαστών στον πλανήτη.
Η προοπτική της «κατάληψης» της Ταιβάν από τους Κινέζους (η Κίνα τη θεωρεί αυθαίρετα αποσχισθείσα επαρχία και είναι εθνικός στόχος η επανένωσή του νησιού με την Κίνα) προπαγανδίζεται πλέον σε κάποια δυτικά μέσα και ως απόπειρα της Κίνας να ελέγξει την παγκόσμια παραγωγή μικροεπεξεργαστών. Στην πραγματικότητα ισχύει το αντίστροφο: οι κυρώσεις των ΗΠΑ εναντίον τη Κίνας στα πλαίσια του γεωπολιτικού ανταγωνισμού που εντάθηκε επί Τραμπ και δεν έχει αισθητά υποχωρήσει επί Μπάιντεν, «έκλεισαν» την Ταϊβάν στην κινεζική ζήτηση.
Η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει την Κίνα αφενός να προσπαθήσει να κάνει ένα άλμα στην εσωτερική παραγωγή μικροεπεξεργαστών, αλλά παράλληλα να προσπαθεί με κάθε τρόπο να πιέσει για την αναστροφή της πολιτικής της Ταϊβάν. Επειδή οι μικροεπεξεργαστές είναι πλέον στρατηγικός πόρος, τόσο τα θερμά επεισόδια όσο και η αναδιάρθρωση της παγκόσμιας παραγωγής μικροεπεξεργαστών και ημιαγωγών είναι στα χαρτιά. Ήδη η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει πρόσφατα βάλει μπροστά ένα σχέδιο μεγαλύτερης τεχνολογικής αυτονομίας σε θέματα ημιαγωγών, καθώς έχει σχεδιάσει να κατασκευάζει μέσα στην Ευρώπη το 20% της παγκόσμιας παραγωγής μικροεπεξεργαστών (από 6% που κατασκευάζει σήμερα).
Η πανδημική πυροδότηση της κρίσης αυτής, δείχνει και το μέγεθος και τη μη-γραμμικότητα των παρεπομένων της πανδημίας. Και εγείρει το ερώτημα – μετά από την προσπάθεια να χρησιμοποιηθεί και η προέλευση της πανδημίας σαν όπλο στον νέο ψυχρό πόλεμο Κίνας-ΗΠΑ – αν η απαραίτητη συνεργασία και οι υποδομές για την αντιμετώπιση ενδεχόμενης επόμενης πανδημίας είναι εφικτή. Δεν είναι σαφές πως τα παθήματα έγιναν μαθήματα και όπως φαίνεται στο ερώτημα: «Είμαστε έτοιμοι για την επόμενη πανδημία;», η απάντηση είναι μάλλον όχι.
Διαβάστε ακόμα:
Ο ψυχρός -προς το παρόν- πόλεμος για τα μικροτσίπ
«Καμία άλλη χώρα δεν είναι τόσο κρίσιμη αυτή τη στιγμή για την παγκόσμια βιομηχανία της πληροφορικής όσο η Ταϊβάν» - Γράφουν οι Μιχάλης Παναγιωτάκης και Νεκτάριος Αξιώτης
Παιχνίδια γεωπολιτικής κυβερνοκατασκοπείας
Ο Νεκτάριος Αξιώτης γράφει για την κυβερνοκατασκοπεία και πώς οι κυβερνοεπιθέσεις παίζουν όλο και πιο σημαντικό ρόλο σε μια οξυμένη συγκυρία αντιπαράθεσης…
Ποιός θα ρυθμίσει τις GAFAM;
Η Ε.Ε. έχει κινηθεί και πρωτοστατήσει σε διάφορα τεχνοπολιτικά μέτωπα, αν και μοιάζει να μην μπορεί να ηγηθεί των εξελίξεων. Η γενική οδηγία για τη διαχείριση των δεδομένων GDPR και οι οδηγίες Digital Services Act και Digital Markets Act που βρίσκονται σε διαβούλευση αποτελούν σταθερή αναφορά στις συζητήσεις. Ομως καμια Ευρωπαική πρωτοβουλία δεν πάει όσο μακριά πηγαίνει η προσπάθεια της αμερικανικής πολιτείας του Οχάιο να αναγνωριστεί δικαστικά πως η Google αποτελεί επιχείρηση κοινής ωφελείας, διεκδικώντας να ρυθμίζεται ανάλογα! Τα ευρωπαϊκά κράτη περιορίζονται στην φορολόγηση και στον έλεγχο της ad hoc λογοκρισίας στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης. Η ενέργεια ακολουθεί την προσφυγή 30 Πολιτειών πέρυσι στα ομοσπονδιακά δικαστήρια κατά της Google για κατάχρηση της δεσπόζουσας θέσης της στην αγορά, αλλά και σωρεία καταδικαστικών αποφάσεων και επιβολή προστίμων απο ευρωπαϊκές επιτροπές ανταγωνισμού.
Διαβάστε σχετικά:
Η πρώτη εκδίκαση του αιτήματος να ρυθμίζεται η Google ως Επιχείρηση Κοινής Ωφελείας με την πολιτεία του Οχάιο να ξεκινά την δικαστική διαμάχη είναι το πρώτο κεφάλαιο της ρύθμισης των GAFAM - Γράφει ο Ματθαίος Τσιμιτάκης
Είναι έτοιμος ο κόσμος για την επόμενη πανδημία;
Η απάντηση είναι «μάλλον όχι» σύμφωνα με το άρθρο του Yangyang Cheng, σωματιδιακού φυσικού και μεταδιδακτορικού υπότροφου στο School’s Paul Tsai China Center του Πανεπιστημίου του Yale, σε μια εξαιρετική σύνοψη της πορείας της διαχείρισης της πανδημίας μέχρι σήμερα. Ανάλογο είναι το ερώτημα από τον Tom Frieden στην Wall Street Journal. Το ζήτημα είναι κρίσιμο και τίθεται επιτακτικά. Ήδη τo πώς θα είμαστε σαν ανθρωπότητα προετοιμασμένοι για μια νέα πανδημία συζητείται στο περιοδικό Nature, στο BMJ και αλλού. Ενώ το Scientific American επισημαίνει πως η τύχη δεν αποτελεί στρατηγική αντιμετώπισης πανδημιών και θα πρέπει να αρχίσουμε να προετοιμαζόμαστε σήμερα, με τα συμπεράσματα της διαχείρισης της τρέχουσας πανδημίας.
Μια ανήθικη εμπορική συμφωνία
Πώς μια εμπορική συμφωνία κατάργησε ένα ηθικό πρόταγμα αιώνων για τον αφιλοκερδή διαμοιρασμό σωτήριων θερμαπευτικών μεθόδων. Ο Alexander Zaitchik γράφει στο περιοδικό New Republic για την θλιβερή ιστορία της πνευματικής ιδιοκτησίας στα φάρμακα και τα εμβόλια και πώς η εμπορική συμφωνία TRIPS - μια γενικευμένη θανατική καταδίκη για αναρίθμητους ανθρώπους - οδήγησε στον σημερινό κερδοσκοπικό παραλογισμό…
“… Οι διαπραγματεύσεις που οδήγησαν στην δημιουργία της συμφωνίας TRIPS (Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights - Συμφωνία για τις Σχετικές με το Εμπόριο Απόψεις των Δικαιωμάτων Πνευματικής Ιδιοκτησίας), δεν ήταν αποτέλεσμα συνομιλιών αλλά ισχυρών πιέσεων. Ήταν ο μόνος τρόπος να επιβληθεί η ιδιαίτερη και σχεδόν καθολικά απορριπτέα ιδέα του ιατρικού μονοπωλίου, μια αμερικανική καινοτομία που πήγαινε αντίθετα σε αιώνες ηθικής, οικονομικής και νομικής παράδοσης, συμπεριλαμβανομένης και εκείνης της ευρύτερης Δύσης…”
Selfies από τον Άρη
Νέες φωτογραφίες του ρομποτικού οχήματος εξερεύνησης Zhurong από την επιφάνεια του Άρη δημοσίευσε η Διαστημική Υπηρεσία της Κίνας, με το σκάφος αυτή τη φορά μάλιστα να πρωταγωνιστεί σε ορισμένα καρέ, αφού… πόζαρε για selfie, μετά την τοποθέτηση ειδικής ασύρματης κάμερας στο έδαφος του κόκκινου πλανήτη.
Το Zhurong φωτογράφισε και την πλατφόρμα προσεδάφισης του, με την σημαία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας να διακρίνεται στο κάδρο, ενώ στο πλευρό της φιγουράρει και ένα σκίτσο των μασκότ των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου.
Σχόλιο:
Η ιδιωτικοποίηση του διαστήματος και η ψυχολογική δοκιμασία του διαστημικού εγκλεισμού: Σε τεχνολογικούς τομείς όπως το διάστημα η ΕΕ παρακολουθεί τις ΗΠΑ και την Κίνα, αλλά δεν είναι σε θέση παρά να αποδέχεται ό,τι ήδη έχει αποφασιστεί στις ΗΠΑ - Γράφει ο Μιχάλης Παναγιωτάκης
Ε.Π.Ε: Η τηλε-εργασία δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός
Μιλώντας στη Βουλή ο Πρωθυπουργός χθές επανέλαβε πολλές φορές ότι ο νέος νόμος θεσπίζει το δικαίωμα στην αποσύνδεση για όσους τηλε-εργάζονται. Σήμερα επανέρχεται στο θέμα η Ενωση Πληροφορικών Ελλάδος με σχόλια στο Σχέδιο Νόμου: «Θεσμικό πλαίσιο τηλεργασίας, διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα και άλλες ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών». Οι επισημάνσεις της δεν αφορούν μόνο τον Δημόσιο τομέα, αλλά αποτελούν ένα είδος μικρού οδικού χάρτη των όρων και των προϋποθέσεων που θα έπρεπε να πληρούνται στις περισσότερες περιπτωσεις. Συγκεκριμένα η ΕΠΕ επισημαίνει ότι η εφαρμογή της τηλε-εργασίας στο δημόσιο τομέα δεν αποτελεί απλώς δικαίωμα, αλλά συνδέεται άμεσα με την ψηφιοποίηση των παρεχόμενων υπηρεσιών, με διαδικασίες που εγγυώνται την ασφάλεια των συστημάτων και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών. «Απαιτεί διαρκή παρακολούθηση και αναβάθμιση των συστημάτων και των διαδικασιών, ώστε να ανταποκρίνονται στις προδιαγραφές ασφάλειας και προστασίας προσωπικών και κρατικών δεδομένων. Κανένα πληροφοριακό σύστημα δεν μπορεί να είναι ασφαλές χωρίς διαρκή εκπαίδευση των χρηστών στην ορθή χρήση του και την εφαρμογή των σχετικών διαδικασιών και πολιτικών ασφαλείας» σημειώνει χαρακτηριστικά η ΕΠΕ. «Η τηλε-εργασία δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός. Οφείλει να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον, να μην υποβαθμίζει τις υπηρεσίες που παρέχονται στους πολίτες και να μην εισάγει απειλές για την ασφάλεια των πληροφοριακών συστημάτων και την προστασία των προσωπικών δεδομένων των πολιτών» σημειώνει η ΕΠΕ, η οποία θέτει επτά σημεία προς αξιολόγηση για την αποτελεσματική υιοθέτηση της τηλε-εργασίας σε σταθερή βάση.
Διαβάστε σχετικά: Παρατηρήσεις στο Σχέδιο Νόμου: «Θεσμικό πλαίσιο τηλεργασίας, διατάξεις για το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου τομέα και άλλες ρυθμίσεις του Υπουργείου Εσωτερικών»
Ερχονται οι επαυξημένοι στρατιώτες
Eπιτροπή βιοηθικής του Γαλλικού στρατού έδωσε το ΟΚ για την ανάπτυξη «επαυξημένων στρατιωτών» (βιονικά cyborg τους έλεγαν αυτούς στην δυστοπική επιστημονική φαντασία του τέλους του 20ου αιώνα που ζούμε σαν πραγματικότητα σήμερα). Θα πρέπει όμως να διατηρούν «την ελευθερία της βούλησής τους», πράγμα που γενικά μοιάζει μη ρεαλιστικό σε οποιονδήποτε στρατό. Περιττό να πούμε πως αυτό το σχέδιο, ό,τι και να λένε οι επιτροπές των Γάλλων εγείρει τεράστια ηθικά ζητήματα αλλά είναι και πιθανόν να είναι ένα πρώτο βήμα μερικής ή πλήρους cyborgοποίησης γενικά του ανθρώπινου είδους. Ή τέλος πάντων μόνο των Eloy.
Σε αυτό το τεύχος συνεργάστηκαν επίσης ο Νεκτάριος Αξιώτης και ο Ματθαίος Τσιμιτάκης