Οι ιστορικές υποψηφιότητες Σουηδίας και Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ - VOX explainer
Η Τουρκία απέσυρε τις ενστάσεις της μετά τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με τις σκανδιναβικές χώρες στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ, ανοίγοντας τον δρόμο για την επίσημη επέκταση της Συμμαχίας.
Της Jen Kirby - jen.kirby@vox.com 28-6-2022, Μετάφραση-επιμέλεια: Βαϊα Κατσαρού
(Το πρωτότυπο κείμενο εδώ)
Μετάφραση:
Η Φινλανδία και η Σουηδία βρίσκονται πλέον σε ανεμπόδιστη πορεία προς την ένταξη στον Οργανισμό του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, μια σημαντική επέκταση της δυτικής συμμαχίας, ενώ ο πόλεμος συνεχίζεται στην Ευρώπη.
Η Φινλανδία και η Σουηδία υπέβαλαν αίτηση για ένταξη στο ΝΑΤΟ τον Μάιο, σε μια ιστορική στροφή των δύο παραδοσιακά αδέσμευτων χωρών. Όμως αυτό που πολλοί περίμεναν ότι θα ήταν μια γρήγορη και σχετικά ομαλή διαδικασία ένταξης παρέκκλινε όταν ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, διαφώνησε με το αίτημά τους επειδή, σύμφωνα με αυτόν, οι δύο χώρες υποστηρίζουν τις κουρδικές ομάδες που ο ίδιος θεωρεί τρομοκρατικές οργανώσεις, και επειδή οι δυο αυτές χώρες έχουν θέσει εμπάργκο πώλησης όπλων στην Τουρκία. Σημειώνεται ότι όλες και οι 30 χώρες του ΝΑΤΟ πρέπει να εγκρίνουν την είσοδο κάθε νέου μέλος στη Συμμαχία, οπότε η ένσταση του Ερντογάν ήταν ουσιαστικά βέτο.
Την Τρίτη, η Τουρκία έθεσε τέλος στην αντίθεσή της υπογράφοντας μνημόνιο με τις δύο σκανδιναβικές χώρες, στη διάρκεια της έναρξης της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ενισχύοντας έτσι τον συμβολισμό της δυτικής ενότητας που η διάσκεψη επιδιώκει να δείξει.
«Η πολιτική των ‘ανοικτών θυρών’ του ΝΑΤΟ ήταν ιστορικά επιτυχής», δήλωσε ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, σε συνέντευξη Τύπου για την ανακοίνωση της συμφωνίας. «Η υποδοχή της Φινλανδίας και της Σουηδίας στη Συμμαχία θα τις καταστήσει ασφαλέστερες, το ΝΑΤΟ ισχυρότερο και την ευρωατλαντική περιοχή ασφαλέστερη».
Με το μνημόνιο αυτό, με το οποίο συμφωνείται η άρση του εμπάργκο όπλων και η συνεργασία με την Τουρκία σε θέματα τρομοκρατίας, θα επιτραπεί στη Σουηδία και τη Φινλανδία να προχωρήσουν στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, η οποία αποτελεί μια απίστευτη στροφή για τις δύο χώρες. Και οι δύο είχαν ορίσει τη γεωπολιτική τους ταυτότητα ως πολιτικά ουδέτερες -η Φινλανδία για δεκαετίες και η Σουηδία για δύο αιώνες. Παρόλο που αντιστάθηκαν στην ένταξη στο ΝΑΤΟ για πάρα πολύ καιρό, η εισβολή της Ρωσίας ανάγκασε τη Φινλανδία και τη Σουηδία να επανεξετάσουν τα συμφέροντά τους σε θέματα ασφάλειας και να δουν την ένταξή τους ως αποτρεπτικό παράγοντα της ρωσικής επιθετικότητας στο μέλλον.
«Αυτό είναι μνημειώδες», δήλωσε η Κάτριν Τσέλστρομ Έλγιν, συνεργάτρια του Κέντρου Στρατηγικών και Δημοσιονομικών Αξιολογήσεων. «Είναι μια θεμελιώδης αλλαγή στη δομή της ευρωπαϊκής συμμαχίας».
Η Φινλανδία και η Σουηδία συνεργάζονταν ήδη στενά με το ΝΑΤΟ, αλλά είχαν αποφύγει την επίσημη ένταξη, μια στάση που λειτούργησε τόσο πολιτικά όσο και στρατηγικά. Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία άλλαξε τα πάντα.
«Η κοινή γνώμη και ο τρόπος με τον οποίο έβλεπαν την κατάσταση οι Φινλανδοί πολιτικοί ιθύνοντες, άλλαξε πολύ γρήγορα μετά την επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο», δήλωσε ο Γιάνε Κούσελα, διευθυντής αμυντικής πολιτικής στο Υπουργείο Άμυνας της Φινλανδίας. «Άλλαξε δραματικά την κατάσταση της ασφάλειας στην Ευρώπη και τον τρόπο με τον οποίο οι περισσότεροι Φινλανδοί βλέπουμε την άμυνα και ασφάλειά μας και πώς συμβάλλουμε στη συνολική σταθερότητα στη βορειοανατολική Ευρώπη».
Αυτή η μεταστροφή της κοινής γνώμης –οι περισσότεροι πλέον υποστηρίζουν την ένταξη στο ΝΑΤΟ τόσο στη Φινλανδία όσο και στη Σουηδία- αντανακλά μια ευρύτερη αφύπνιση ότι το status quo με τη Ρωσία δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί. Η Φινλανδία αισθάνθηκε το σοκ πιο απότομα λόγω της γεωγραφίας της (μοιράζεται σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία) και της ιστορίας της. Ο Γιόνας Κόντα, βουλευτής του Κόμματος του Κέντρου της Φινλανδίας που συμμετέχει στην επιτροπή άμυνας, δήλωσε ότι η συλλογική μνήμη της επίθεσης της Σοβιετικής Ένωσης στη Φινλανδία το 1939, οδήγησε σε μια λογική απάντηση: «Οι Φινλανδοί συνειδητοποιήσαμε ότι αυτό θα μπορούσε να συμβεί και σε εμάς».
Η αποφασιστικότητα της Φινλανδίας συμπαρέσυρε, κατά κάποιο τρόπο, και τη Σουηδία, η οποία ήταν λίγο πιο διχασμένη πολιτικά στο θέμα αυτό και υπολόγισε με περισσότερη σύνεση τη μακροχρόνια παράδοσή της, της πολιτικής ουδετερότητας. «Δεν θα έχουμε ποτέ αυτή την αίσθηση του επείγοντος, με τον ίδιο τρόπο που έχει η Φινλανδία, λόγω της ιστορίας και της εγγύτητάς της με τη Ρωσία», δήλωσε η Άννα Βισλάντερ, διευθύντρια επί θεμάτων Βόρειας Ευρώπης στο Ατλαντικό Συμβούλιο, με έδρα τη Στοκχόλμη.
Αλλά η στενή συνεργασία της Σουηδίας και της Φινλανδίας σημαίνει ότι πιθανότατα θα προχωρήσουν γρήγορα στη διαδικασία ένταξης, τουλάχιστον τώρα που η αντίθεση της Τουρκίας έχει αρθεί. Υπάρχει επίσης αίσθηση του επείγοντος. Η Φινλανδία και η Σουηδία δεν προστατεύονται επίσημα από τις αμοιβαίες αμυντικές εγγυήσεις του ΝΑΤΟ μέχρι να ενταχθούν ουσιαστικά στη Συμμαχία.
Η Ρωσία, φυσικά, δεν είναι ενθουσιασμένη. Η Μόσχα είχε επανειλημμένα εκφράσει την αντίθεσή της στην ένταξη των χωρών αυτών στο ΝΑΤΟ, αλλά φάνηκε παρόλα αυτά να παραδέχεται ότι έχει περιορισμένη δυνατότητα πίεσης. Ο πρόεδρος Πούτιν δήλωσε τον Μάιο ότι «δεν υπάρχει άμεση απειλή για τη Ρωσία αν η επέκταση [του ΝΑΤΟ] συμπεριλάβει τις χώρες αυτές». Εξάλλου ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία, μεταξύ άλλων παραγόντων, καθιστά απίθανη κάθε είδους στρατιωτική απειλή κατά της Φινλανδίας ή της Σουηδίας, παρόλο που εμπειρογνώμονες και αξιωματούχοι πιστεύουν ότι άλλοι τύποι υβριδικού πολέμου είναι δυνατοί, όπως εκστρατείες παραπληροφόρησης ή κυβερνοεπιθέσεις.
Τελικά η μελλοντική ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί ήττα για τον πρόεδρο Πούτιν. Ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να έχει πολύ περισσότερες άλλες αιτίες από την επέκταση του ΝΑΤΟ, αλλά αν ο πρόεδρος Πούτιν επεδίωκε να περιορίσει την επιρροή της συμμαχίας στην Ευρώπη, το μόνο που κατάφερε ήταν να τη διευρύνει και να την εμβαθύνει. Όπως είπε ο Φινλανδός πρόεδρος, Σάουλι Νίνιστο, τον Μάιο, όταν ρωτήθηκε πώς θα αντιδρούσε ο πρόεδρος Πούτιν στην απόφαση της χώρας του να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ θα του απαντούσε: "Εσείς το προκαλέσατε αυτό - κοιτάξτε τον καθρέφτη".
Όταν δύο πολιτικά ουδέτερες χώρες σταματούν να είναι ευγενικές και αρχίζουν να γίνονται ΝΑΤΟ.
Η Σουηδία και η Φινλανδία προσχώρησαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση τη δεκαετία του 1990, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, αλλά συνέχισαν να υιοθετούν την πολιτική της στρατιωτικής ουδετερότητας, που σήμαινε όχι επίσημη ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Η Σουηδία εφάρμοζε μια εκδοχή πολιτικής ουδετερότητας από τον 19ο αιώνα. Η ιστορία της Φινλανδίας, όμως, είναι λίγο πιο περίπλοκη. Η Σοβιετική Ένωση εισέβαλε στη Φινλανδία το 1939 και ενώ οι Φινλανδοί απέκρουσαν την πλήρη κατάληψή της κατά τη διάρκεια του Χειμερινού Πολέμου, η απειλή από την γείτονά τους παρέμεινε. Αυτό ανάγκασε τη Φινλανδία να υιοθετήσει μια στάση πολιτικής ουδετερότητας κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, αν και με αρκετές σοβιετικές παρεμβάσεις και πολιτική ανάμειξη στα εσωτερικά της.
Η Φινλανδία διατηρεί έκτοτε πολιτική ουδετερότητα από ρεαλισμό. Έχει σύνορα 1.300 χιλιομέτρων με τη Ρωσία και οι δύο κυβερνήσεις διατήρησαν σχέσεις καλής γειτονίας, ακόμη και όταν η Φινλανδία επένδυσε πολύ σοβαρά στην άμυνά της, δημιουργώντας στρατό υποχρεωτικής θητείας.
Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, η Φινλανδία και η Σουηδία έχουν γίνει ισχυροί συνεταίροι του ΝΑΤΟ - είναι ουσιαστικά όσο πιο κοντά μπορεί να βρεθεί μια χώρα στη Συμμαχία χωρίς να είναι επίσημα μέλος της. Κάνουν μαζί στρατιωτικές ασκήσεις και μοιράζονται κάποιες πληροφορίες. Τόσο η Σουηδία όσο και η Φινλανδία υποστήριξαν την αποστολή του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν. Και η ανοιχτή πόρτα του ΝΑΤΟ παρέμεινε ορθάνοιχτη για τη Σουηδία και τη Φινλανδία, αλλά δεν ήταν κάτι που επεδίωκε καμία από τις δύο, εκτός αν η κατάσταση ασφαλείας στην Ευρώπη μεταβαλλόταν δραστικά. Αυτό ακριβώς συνέβη όταν η Ρωσία άρχισε να απειλεί την Ουκρανία.
Τον περασμένο Δεκέμβριο, καθώς η Ρωσία αύξανε τα στρατεύματά της κατά μήκος των συνόρων της με την Ουκρανία, η Μόσχα εξέδωσε τελεσίγραφα που αποσκοπούσαν στην αναδιαμόρφωση της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής ασφάλειας - αιτήματα όπως η μη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και η δημιουργία μιας ρωσικής σφαίρας επιρροής. Αυτό ταρακούνησε τη Σουηδία, αλλά πραγματικά ταρακούνησε τη Φινλανδία. Η Βισλάντερ, του Ατλαντικού Συμβουλίου, δήλωσε ότι για τους ηγέτες της Φινλανδίας ήταν μια υπενθύμιση των πολύ περιορισμένων δυνατοτήτων που είχε η Φινλανδία κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, τόσο σε διεθνές όσο και σε εσωτερικό επίπεδο. Οι απαιτήσεις της Μόσχας δημιούργησαν αυτό το «αίσθημα ότι ο δρόμος της Φινλανδίας προς το να είναι μέρος της Δύσης δεν μπορούσε να τεθεί σε κίνδυνο και ότι η σχέση που έχει η Φινλανδία με το ΝΑΤΟ δεν ήταν αρκετά ισχυρή».
Αυτό έδωσε το έναυσμα για την αναζήτηση του τι πρέπει να πράξει το στο Ελσίνκι. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία προκάλεσε σοκ. Στη Φινλανδία, η υποστήριξη προς το ΝΑΤΟ κυμαινόταν συνήθως στο 20% περίπου. Τον Ιανουάριο του 2022, λιγότερο από το 30% του φινλανδικού λαού ήταν υπέρ της ένταξης στο ΝΑΤΟ. Μετά την εισβολή της Ρωσίας, το ποσοστό αυτό αυξήθηκε κατά 53%, σε ένα απίστευτο 76% τον Μάιο.
Όσο ασυνήθιστες και αν ήταν οι διακυμάνσεις της κοινής γνώμης, οι ήδη στενοί δεσμοί της Φινλανδίας με τη Δύση και το ΝΑΤΟ βοήθησαν στο να γίνει η πιθανότητα ένταξης πιο εύπεπτη. «Η στάση απέναντι στο ΝΑΤΟ είναι κατά κάποιο τρόπο περισσότερο εξέλιξη παρά επανάσταση», δήλωσε η Σινικούκα Σάαρι, κορυφαία ερευνήτρια σε θέματα Ρωσίας του Φινλανδικού Ινστιτούτου Διεθνών Υποθέσεων.
Η Φινλανδία και η Σουηδία, ως μέλη της ΕΕ, προσχώρησαν στις αυστηρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και οι δύο έστειλαν στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία. Ήταν ενωμένες με τη Δύση, εκτός από το γεγονός ότι στην πραγματικότητα δεν αποτελούσαν μέρος του ΝΑΤΟ. Μετά την εισβολή της Ρωσίας, φάνηκε αυτό το τρωτό σημείο, ειδικά για τη Φινλανδία.
Στη Σουηδία, σύμφωνα με τους εμπειρογνώμονες, ο τρόπος σκέψης ήταν λίγο πιο περίπλοκος. Η υποστήριξη του κόσμου για την ένταξη στο ΝΑΤΟ αυξήθηκε κατά διψήφιο ποσοστό από τον Ιανουάριο σε περίπου 57%, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του Απριλίου, αλλά δεν ήταν τόσο έντονη όσο στη Φινλανδία. Η Σουηδία κρατάει σφιχτά την ταυτότητά της ως ουδέτερη χώρα, μια ταυτότητα που διατήρησε σε όλες τις μεγάλες συγκρούσεις στην Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένων των δύο Παγκοσμίων Πολέμων και του Ψυχρού Πολέμου. «Η απόφαση για μη ένταξη στο ΝΑΤΟ είχε στη Σουηδία, περισσότερο από ό,τι στη Φινλανδία, τις ρίζες της στην ουδέτερη, αδέσμευτη ταυτότητά της", δήλωσε η Έλγιν.
Οι Σοσιαλδημοκράτες οι οποίοι είναι το κυβερνόν κόμμα την κυβέρνηση μειοψηφίας της Σουηδίας, είναι παραδοσιακά αντίθετοι στην ένταξη στο ΝΑΤΟ, μια θέση που επανέλαβαν τον Νοέμβριο. Τον Μάρτιο, η πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον απέρριψε τις εκκλήσεις της αντιπολίτευσης για ένταξη στο ΝΑΤΟ, λέγοντας ότι αυτό θα αποσταθεροποιούσε ακόμη περισσότερο την Ευρώπη. Το μόνο που πρότεινε ήταν να επανεξετασθεί η κατάσταση τον Απρίλιο, κάνωντας σε μια στροφή 180 μοιρών ένα μήνα αργότερα. Τα κόμματα των Πρασίνων και της Αριστεράς ήταν αντίθετα. Τα δεξιά κόμματα της αντιπολίτευσης της Σουηδίας έτειναν να υποστηρίζουν περισσότερο την ένταξη στο ΝΑΤΟ και στήριζαν την πρόταση ένταξης. Στις εντάσεις συνέβαλαν και οι εθνικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. «Το κλίμα της ένταξης στο ΝΑΤΟ ήταν βαθιά πολωμένο μεταξύ των κομμάτων», δήλωσε η Βισλάντερ προσθέτοντας ότι αυτό επιβράδυνε τη συζήτηση, έστω και αν η Σουηδία κατέληξε τελικά στην ίδια θέση με τη Φινλανδία.
Η ισχυρή διμερής σχέση της Φινλανδίας και της Σουηδίας εγγυάται ότι καμία από τις δύο δεν θα έκανε κάποια κίνηση αν πίστευε ότι η άλλη θα διαφωνούσε. «Θα ήθελα να τονίσω ότι το κάνουμε αυτό μαζί», δήλωσε ο ‘Ερκι Τουομιόγια, σοσιαλδημοκράτης βουλευτής, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών.
Η προσπάθεια της Φινλανδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ ήταν επίσης μια διαδικασία. Ο Κόντα, ο οποίος συμμετέχει στην επιτροπή άμυνας, δήλωσε ότι όταν έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής δήλωσε ότι η Φινλανδία δεν είχε ανάγκη να ενταχθεί στη Συμμαχία. Τον Δεκέμβριο, άρχισε να επανεκτιμά ιδιωτικά τις απόψεις του και τον Μάρτιο ανακοίνωσε την αλλαγή της άποψής του.
Ο Tουομιόγια, εν τω μεταξύ, δήλωσε τον Μάιο ότι θα υποστηρίξει την πορεία της Φινλανδίας προς το ΝΑΤΟ, αλλά εξακολουθούσε να είναι κάπως επιφυλακτικός. Είπε ότι θα ήθελε να εξετάσει και άλλες επιλογές, αλλά ο κόσμος και το κοινοβούλιο, θεωρούν ότι το ΝΑΤΟ είναι η ισχυρότερη εγγύηση ασφάλειας.
«Είτε είναι καλή ιδέα είτε όχι η ένταξή μας στο ΝΑΤΟ», είπε, «αυτό που είναι καλύτερο είναι η Σουηδία και η Φινλανδία να είναι μαζί».
Τι σημαίνει για το ΝΑΤΟ; Και τι για όλους τους άλλους;
Υπάρχει και ένα άλλο πλεονέκτημα από την κοινή ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας: Μειώνει το ρίσκο να ανακοινώσεις ότι θα μπεις στο ΝΑΤΟ.
Το ρίσκο έγκειται σε μεγάλο βαθμό στο πώς θα αντιδράσει η Ρωσία. Η Μόσχα έχει ήδη απειλήσει τη Σουηδία και τη Φινλανδία για την ένταξή τους στο ΝΑΤΟ. Τον Μάιο, η υπηρεσία Τύπου του Κρεμλίνου δήλωσε ότι ο πρόεδρος Πούτιν είχε πει στον Νίνιστο, τον Φινλανδό πρόεδρο, ότι η εγκατάλειψη της ουσετερότητας θα ήταν «λάθος, αφού δεν υπάρχουν απειλές κατά της ασφάλειας της Φινλανδίας». Αλλά λίγες ημέρες αργότερα, φάνηκε να αποδέχεται το αναπόφευκτο λέγοντας ότι η Ρωσία δεν έχει κανένα πρόβλημα με την ένταξη της Φινλανδίας και τη Σουηδίας. Παρόλα αυτά, προειδοποίησε ότι αν το ΝΑΤΟ επεκτείνει τις στρατιωτικές υποδομές του εκεί «σίγουρα θα προκαλέσει την απάντησή μας», σύμφωνα με το Ρόιτερς.
Ο πρόεδρος Πούτιν έχει κατηγορήσει τη Δύση για τον πόλεμο στην Ουκρανία και η πιθανή επέκταση του ΝΑΤΟ, κατά μήκος των 1.300 χιλιομέτρων των συνόρων με τη Ρωσία, θα είναι σίγουρα μέρος αυτού του αφηγήματος. «Αν η Φινλανδία και η Σουηδία ενταχθούν πράγματι στο ΝΑΤΟ, τότε αυτό θα είναι μια λεπτομέρεια που με κάποιο τρόπο αποδεικνύει ότι οι Ρώσοι είχαν δίκιο", δήλωσε ο Μάρτιν Χέρτ, ερευνητής στο Διεθνές Κέντρο Άμυνας και Ασφάλειας και πρώην αξιωματούχος της εσθονικής άμυνας. Τα υπόλοιπα, όμως, θα εξακολουθούν να είναι ψέματα και παραπληροφόρηση».
Ακόμα κι έτσι, η ένταξη της Φινλανδίας ή της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ πιθανότατα δεν θα έχει την ίδια σημασία για τον πρόεδρο Πούτιν όπως, ας πούμε, η ένταξη μιας πρώην σοβιετικής δημοκρατίας. Η Φινλανδία μπορεί να πονέσει λίγο περισσότερο τη Μόσχα, αλλά ως μέλος της ΕΕ και εταίρος στο ΝΑΤΟ, πιθανότατα τη θεωρεί ήδη συνδεδεμένη με τη Δύση. «Η Ρωσία θα δει την ένταξη της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ ως κάποιου είδους ήττα και προδοσία, αλλά είναι, ή θα έπρεπε να είναι, πολύ πιο εύκολο να την αποδεχτεί από ό,τι ήταν, για παράδειγμα, η ένταξη των βαλτικών κρατών στη Συμμαχία» έγραψε σε ηλεκτρονικό μήνυμα ο Τουόμας Φόρσμπεργκ, ειδικός σε θέματα διεθνών σχέσεων και διευθυντής του Κολεγίου Ανωτάτων Σπουδών του Ελσίνκι.
Το ΝΑΤΟ ήθελε να διατηρήσει το παράθυρο αυτό ανοιχτό όσο το δυνατόν για πιο σύντομο διάστημα, αλλά η Τουρκία αρχικά τούς χάλασε τα σχέδια. Αντιτάχθηκε στην υποστήριξη –όπως η ιδια θεωρεί- που παρέχουν οι δύο χώρες, αλλά κυρίως η Σουηδία, στο Εργατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PKK) και σε άλλες ομάδες που η Τουρκία θεωρεί τρομοκρατικές οργανώσεις. Φυσικά, τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα από αυτό. Το ΡΚΚ έχει οργανώσει τρομοκρατικές επιθέσεις στην Τουρκία (έχει χαρακτηριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ), ο Ερντογάν έχει κυνηγήσει τις κουρδικές και άλλες αντιπολιτευόμενες ομάδες υπό έναν μάλλον σαθρό ορισμό της τρομοκρατίας. Ο Ερντογάν εξέφρασε επίσης αντιρρήσεις για το εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, το οποίο έθεσαν οι δυο αυτές χώρες σε ισχύ μετά την εισβολή της Τουρκίας στη Συρία το 2019.
Ο Ερντογάν ήθελε επίσης κάποιες άλλες παραχωρήσεις, μεταξύ των οποίων επιτρέψουν οι Ηνωμένες Πολιτείες την Τουρκία να επιστρέψει στο πρόγραμμα F-35, ώστε να μπορέσει είτε να αγοράσει νέα μαχητικά αεροσκάφη F-16 είτε να αναβαθμίσει τον παλιό της στόλο, από το οποίο πρόγραμμα η Τουρκία εκδιώχθηκε μετά την αγορά ενός οπλικού συστήματος από τη Μόσχα. (Ο Λευκός Οίκος δήλωσε στο Vox ότι αυτό δεν αποτελεί μέρος της τελευταίας συμφωνίας.) Όλα αυτά, όμως, σε μεγάλο βαθμό ήταν περισσότερο μεγαλοστομίες παρά πραγματικές απαιτήσεις, καθώς ο Ερντογάν, αντιμέτωπος με την κατάρρευση της οικονομίας, είναι πρόθυμος να κάνει τα πάντα για να παίξει το χαρτί του εσωτερικού ακροατηρίου.
Το μνημόνιο, τουλάχιστον στα χαρτιά, αντιμετωπίζει πολλές από τις ανησυχίες της Τουρκίας, με τη Σουηδία και τη Φινλανδία να αίρουν τον αποκλεισμό των όπλων και να συμφωνούν σε ένα τρόπο συνεργασίας με την Τουρκία σε θέματα τρομοκρατίας, ο οποίος είναι λίγο ασαφής. «Το κοινό μας μνημόνιο υπογραμμίζει τη δέσμευση της Φινλανδίας, της Σουηδίας και της Τουρκίας να επεκτείνουν την υποστήριξή τους κατά των απειλών της ασφάλειας της άλλης πλευράς», ανέφερε ο Νίνιστο σε δήλωσή του, αναφέροντας την Τουρκία ως Τούρκιε, το τουρκόφωνο όνομά της, κάτι που έχει ζητήσει επίσημα ο Ερντογάν.
Αν δεν υπάρξουν άλλες αντιρρήσεις από τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ, τόσο η Φινλανδία όσο και η Σουηδία πληρούν τα πολιτικά κριτήρια για να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ, ως ισχυρές, εδραιωμένες δημοκρατίες και η στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ σημαίνει ότι έχουν ήδη υψηλό επίπεδο διαλειτουργικότητας -σε στρατιωτικούς όρους σημαίνει ότι τα συστήματα και οι τακτικές τους είναι συγχρονισμένες. Υπό αυτή την έννοια, υπάρχει πολύ μικρό άνοιγμα που θα χρειαστεί να κλείσουν», δήλωσε ο Στίβεν Χόρελ, μη μόνιμος ανώτερος συνεργάτης στο Κέντρο Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής. Η Φινλανδία δαπανά ήδη κοντά στο 2% για τον στρατό της ποσοστό που το ΝΑΤΟ έχει ως στόχο για τα μέλη του, και η Σουηδία έχει ήδη σχεδιάσει να αυξήσει τις στρατιωτικές της δαπάνες κατά την επόμενη δεκαετία.
Τα μέλη του ΝΑΤΟ, ακόμη και πριν από τον πόλεμο της Ρωσίας, κατέστησαν αρκετά σαφές ότι αν η Φινλανδία και η Σουηδία ήθελαν να γίνουν μέλη, το ΝΑΤΟ θα τους δεχόταν πρόθυμα. Ακόμη και όταν η Τουρκία έκανε φασαρία, αξιωματούχοι των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ είχαν επισημάνει ότι όλα τα μέλη αναμενόταν τελικά να υποστηρίξουν την ένταξή τους.
Εν τω μεταξύ, το ΝΑΤΟ και τα μέλη του προσέφεραν ορισμένες διαβεβαιώσεις κατά τη διάρκεια της περιόδου υποβολής αιτήσεων. Εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δήλωσε στο Vox τον Μάιο ότι οι ΗΠΑ είναι «πεπεισμένες ότι θα μπορούσαμε να βρούμε τρόπους να αντιμετωπίσουμε οποιεσδήποτε ανησυχίες μπορεί να έχει οποιαδήποτε χώρα σχετικά με το χρονικό διάστημα μεταξύ της αίτησης ένταξης στο ΝΑΤΟ και της επίσημης προσχώρησής της στη Συμμαχία». Το Ηνωμένο Βασίλειο προσέφερε πιο επίσημες εγγυήσεις ασφαλείας τον Μάιο.
Η είσοδος της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ θα αναδιαμορφώσει επίσης τη Συμμαχία, ακόμη και με άλλους τρόπους. Η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας θα αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο το ΝΑΤΟ κάνει τον στρατιωτικό του σχεδιασμό στις περιοχές της Σκανδιναβικής χερσονήσου, στις χώρες της Βαλτικής και στην Αρκτική. Το ΝΑΤΟ θα διευρύνει τα όριά του με τη Ρωσία, αποκτώντας πρόσβαση σε ένα νέο μέτωπο από το οποίο θα μπορεί να πιέζει τη Ρωσία, αλλά και το οποίο είναι πλέον υποχρεωμένο να προστατεύει.
Το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να αντιμετωπίζει ορισμένες πολύ ρεαλιστικές στρατηγικές προκλήσεις, με ή χωρίς νέα μέλη. Ωστόσο, η ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας έχει έναν πολιτικό συμβολισμό για τη Συμμαχία. «Ο Πούτιν μίλησε πριν από την τρίτη εισβολή στην Ουκρανία για τον επανασχεδιασμό της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής ασφάλειας», δήλωσε ο Χόρελ. «Και είναι ένα πράγμα που πέτυχε, αλλά νομίζω όχι ακριβώς με τον τρόπο που ήθελε».