Μια αναπάντεχα όμορφη δράση περίμενε τους κατοίκους της πλατείας Εξαρχείων την περασμένη Κυριακή. Οι τρεις ερωτιδείς του ιστορικού αγάλματος που έχει εγκαταλείψει την περιφραγμένη και αστυνομοκρατούμενη πλατεία Εξαρχείων, επέστρεψαν ως μαριονέτες, συνοδεία της Ανοιχτής Ορχήστρας. Με μουσικές, τραγούδια και πολλή χαρά, πλήθος κόσμου ακολούθησε τους φτερωτούς έρωτες και τους μουσικούς σε μια γιορτινή πομπή που έκανε τον γύρο της πλατείας και στη συνέχεια ανέβηκε στον λόφο του Στρέφη όπου το γλέντι κράτησε ως το βράδυ.

Την καλλιτεχνική δράση οργάνωσαν τοπικές και μη συλλογικότητες, κλιμακώνοντας τις διαμαρτυρίες που εξελίσσονται από τον Αύγουστο ενάντια στην κατασκευή σταθμού μετρό που απειλεί με αφανισμό τα πάνω από 70 δέντρα της, και προδιαγράφει την περαιτέρω τουριστικοποίησή της.

Διαβάστε ολόκληρο το αφιέρωμά μας στη δράση υπεράσπισης της πλατείας Εξαρχείων

Ένα εγχειρίδιο άμυνας κατά της παραπληροφόρησης

Πάει καιρός από τότε που, χαμένοι στο διαδίκτυο, καταναλώνουμε άθελά μας καθημερινά, μια ατελείωτη ροή ειδήσεων, πληροφοριών και εικόνων τις οποίες δεν έχουμε τα εργαλεία να αξιολογήσουμε. Ποια σχέση έχουν με την πραγματικότητα; Σε ποιο βαθμό είναι αποπροσανατολιστικές ή ψευδείς; Τι είδους συμφέροντα εξυπηρετούν;  

Το βιβλίο του δημοσιογράφου Άρη Χατζηστεφάνου είναι ένας πρακτικός οδηγός που ξεσκεπάζει μια-μια αυτές τις άλλοτε γνωστές κι άλλοτε αδιόρατες τεχνικές. Μέσα από 33 κεφάλαια-υποπεριπτώσεις και με συγκεκριμένα παραδείγματα, ο αναγνώστης μαθαίνει πώς μια είδηση μπορεί να αναπαράγει αυτούσια δελτία τύπου της αστυνομίας ή ιδιωτικών εταιρειών, ανακαλύπτει τι είδους τεχνάσματα (διατυπώσεις και συντακτικές επιλογές, γραφήματα και στατιστικές, ρεπορτάζ και γωνίες λήψης) κατευθύνουν την αντίληψή του για τα γεγονότα, αντιλαμβάνεται πώς κανονικοποιείται το κάθε είδους ξέπλυμα (απλό, πράσινο, ροζ) και η κάθε είδους αντιστροφή (παράλογες συσχετίσεις και συμπεράσματα, απόδοση ευθυνών στο θύμα, ίσες αποστάσεις και εκτενής παρουσίαση περιθωριακών απόψεων στο όνομα της αντικειμενικότητας). Καταλαβαίνει τελικά πώς μια είδηση κατασκευάζει  την «κοινή γνώμη» που, όπως περιέγραφε ήδη το 1973 ο Μπουρντιέ, δεν υπάρχει. 

Πριν τρία χρόνια το «Η χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας. 20+1 ιστορίες κιτρινισμού» του Γιάννη Παντελάκη ανασκοπούσε τον κατήφορο των ΜΜΕ, κυρίως από την έλευση της ιδιωτικής τηλεόρασης, απαντώντας σε μια παγκόσμια έρευνα που κατέτασσε την Ελλάδα στην τελευταία θέση όσον αφορά την εμπιστοσύνη στα ΜΜΕ. Σήμερα, ο Άρης Χατζηστεφάνου προσφέρει ένα εγχειρίδιο άμυνας, φωτίζοντας τους λόγους για τους οποίους η χώρα μας βρίσκεται στην 108η θέση παγκοσμίως και την τελευταία στην ΕΕ αναφορικά με την ελευθερία του Τύπου. 

Το βιβλίο συνοδεύεται από πλούσιο βιβλιογραφικό και οπτικοακουστικό υλικό τεκμηρίωσης προσβάσιμο μέσω QR code.

• Διαβάστε τη συνέντευξη του Αλέξανδρου Λιτσαρδάκη με τον Άρη Χατζηστεφάνου | Documento 

• Δείτε το ντοκιμαντέρ του ARTE «Propaganda. La fabrique du consentement» (στα γαλλικά), που αποκρυπτογραφεί τις ιστορικές εφαρμογές των μεθόδων του Edward Bernays, επινοητή των δημοσίων σχέσεων, εμβληματική μορφή της προπαγάνδας στις δυτικές δημοκρατίες του 20ού αιώνα και συγγραφέα του ομότιτλου βιβλίου. (Κατεβάστε σε pdf στα αγγλικά το «Propaganda» του Bernays)

• Σημειώστε τις δύο εκδηλώσεις για την παρουσίαση του βιβλίου: Δευτέρα 28 Νοεμβρίου στην Αθήνα και Τετάρτη 30 Νοεμβρίου στη Θεσσαλονίκη. Δείτε τις λεπτομέρειες. 

—Προπαγάνδα και παραπληροφόρηση. Πώς τις εντοπίζουμε | Άρης Χατζηστεφάνου, Εκδόσεις Τόπος—

PODCAST

Δυναμική αντίσταση, η άγνωστη πλευρά της Επταετίας

Με αφορμή την πρόσφατη επέτειο του Πολυτεχνείου και την έκδοση του βιβλίου του καθηγητή Κοινωνικής Ιστορίας Πολυμέρη Βόγλη, «Δυναμική Αντίσταση-Υποκειμενικότητα, πολιτική βία και αντιδικτατορικός αγώνας 1967-1974» (εκδ. Αλεξάνδρεια), σας προτείνουμε να ακούστε τη συζήτηση του συγγραφέα με τον Κωστή Καρπόζηλο, στην οποία εστιάζουν στην αποσιωπημένη ιστορία των μορφών της δυναμικής αντίστασης, της πολιτικής ανυπακοής και της επιθυμίας νέων ανθρώπων και νέων οργανώσεων να αμφισβητήσουν έμπρακτα το τείχος της σιωπής που είχε επιβάλλει το στρατιωτικό καθεστώς.

ΒΙΒΛΙΟ

Άνθρωποι και σκύλοι

Με το τέταρτο βιβλίο του από τις εκδόσεις Opera, ο Αλεχάντρο Παλόμας ολοκληρώνει την εξερεύνησή του στα κατάβαθα των ανθρώπινων σχέσεων (έχουν προηγηθεί τα βιβλία «Ένα μυστικό», «Μια μητέρα», «Ένας γιος»). Μέσα από τον δεσμό μεταξύ ενός άνδρα και του σκύλου του, με μαστοριά ψυχαναλυτή και ελαφρότητα παραμυθά, ο Ισπανός συγγραφέας ξεκλειδώνει στον αναγνώστη την πόρτα με τα προβλήματα του οικογενειακού κλοιού. Άλλοτε κυνικός και σαρκαστικός, άλλοτε παρηγορητικός και επουλωτικός, θίγει τα ζητήματα και βοηθά με τις ιστορίες του τον καθένα μας να ταυτιστεί και να νιώσει την κάθαρση. Αντικρύζοντας τις σχέσεις των γονιών και των παιδιών, η γραφή του παραμένει διεισδυτική και στις πιο δύσκολες διαπιστώσεις, όταν τα παιδιά ανακαλύπτουν ότι «ο μπαμπάς και η μαμά κοιτάζονταν με φόβο, μήπως βγει στην επιφάνεια η απουσία αγάπης του ενός για τον άλλο». Τότε είναι που ο αναγνώστης αντιλαμβάνεται τις «ξεφτισμένες χορδές της ζωής του», τις οποίες γέμισε με θόρυβο για να κρατήσει τις ισορροπίες, όμως τώρα ήρθε ο καιρός που βρίσκει με ησυχία τα πατήματά του κι ο ίδιος πρέπει να φροντίσει ν’ αλλάξει. (Α.Π.)*

—Ένας σκύλος | Alejandro Palomas, μετάφραση Αλεξάνδρα Γκολφινοπούλου, Εκδόσεις Opera—

Άρχισαν τα όργανα στην ορχήστρα της ΕΡΤ

Την πλήρη αποδυνάμωση των Μουσικών Συνόλων της ΕΡΤ (Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα, Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής και Χορωδία) δρομολογεί ο διευθυντής της ΕΡΤ, Κωνσταντίνος Ζούλας, ακολουθώντας ως φαίνεται τις εισηγήσεις των «ειδικών συμβούλων» του ότι δουλειά γίνεται και με λιγότερους μουσικούς. Έτσι, με απόφαση του ΔΣ της ΕΡΤ απολύονται στο τέλος του έτους μουσικοί των οποίων οι συμβάσεις λήγουν, και συνάπτει 28 συμβάσεις μίσθωσης έργου και για τα τρία Μουσικά Σύνολα, για να καλύψει τις συνολικά 117 κενές οργανικές θέσεις! Αυτά σημειώνει στην ανακοίνωσή του το Σωματείο Εργαζομένων Καλλιτεχνών Ορχηστρών και χορωδίας ΕΡΤ που συμμετείχε στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από το Μέγαρο Μουσικής την προηγούμενη Πέμπτη. 

Η Συμφωνική Ορχήστρα, συγκεκριμένα, παραμένει εδώ και καιρό χωρίς καλλιτεχνικό διευθυντή, ενώ οι διάφορες μορφές εργασιακής σχέσης (μπλοκάκι, σύμβαση ορισμένου χρόνου, σύμβαση έργου, μόνιμοι) και οι χαμηλοί μισθοί, δεν βοηθούν τη λειτουργία του συνόλου ως τέτοιο. 

• Δείτε το βίντεο με τη δήλωση συμπαράστασης του Λεωνίδα Καβάκου

• Διαβάστε: «Θέλουν να διαλύσουν την Εθνική Συμφωνική Ορχήστρα της ΕΡΤ», ο Άγγελος Πολίτης, πρώτος κλαρινετίστας της ορχήστρας καταγγέλλει την επιχείρηση διάλυσής της, κατονομάζοντας συγκεκριμένα πρόσωπα και μεθοδεύσεις | Olafaq

  ---

ΑΤΖΕΝΤΑ

• Οι «προσφυγικές ροές» αποκτούν πρόσωπο

Για 15 χρόνια, ο φωτορεπόρτερ γίνεται ο αυτόπτης μάρτυρας της ροής των μεταναστών, ακολουθώντας τους στα σκοτεινά περάσματα των ευρωπαϊκών συνόρων. Η κάμερα φτάνει σε σημεία απρόσιτα και καταγράφει ιστορίες που ξεπερνούν τα ανθρώπινα όρια.

—«Το άλλο μισό» του Γιώργου Μουτάφη, αποκλειστικά στον Δαναό, Σάββατο 3 και Κυριακή 4 Δεκεμβρίου στις 16:00. Θα ακολουθήσει συζήτηση με τον σκηνοθέτη και τους συντελεστές της ταινίας—

Διαβάστε την πρόσφατη συνέντευξη του Γιώργου Μουτάφη στον Θοδωρή Αντωνόπουλο | Lifo 

• Οι άγνωστες φωτογραφίες της Έλλης Παπαδημητρίου

Τις φωτογραφίες που η Έλλη Παπαδημητρίου, κυρίως γνωστή για το έργο της «Κοινός λόγος», τράβηξε από το 1928 έως την αρχή της δεκαετίας του 1950, παρουσιάζει η έκθεση στην Πινακοθήκη Γκίκα. Οι 60 αυτές λήψεις μας ταξιδεύουν το παρελθόν της ελληνικής υπαίθρου, στις θάλασσες και τα σοκάκια των νησιών του Αιγαίου, αλλά και στους δρόμους της παλιάς Αθήνας.

—«Η αδρή ουσία των πραγμάτων» με το φακό της Έλλης Παπαδημητρίου, Μουσείο Μπενάκη – Πινακοθήκη Γκίκα | 16 Νοεμβρίου 2022 – 7 Ιανουαρίου 2023—

Διαβάστε το πλούσιο σε πληροφορίες ρεπορτάζ της Ζωής Λυμπέρη | ελculture

FOLLOW UP

«Φιλόδοξη και πλούσια γι’ αυτό και εκ προοιμίου προβληματική» καθώς «επιμένει συναισθηματικά με ελληνοκεντρική οπτική», θεωρεί ο αρχαιολόγος Μιχάλης Λυχούνας την έκθεση «Μικρά Ασία. Λάμψη. Ξεριζωμός. Καταστροφή. Δημιουργία» που εκτυλίσσεται στο Μουσείο Μπενάκη ως τις 12 Φεβρουαρίου και για την οποία έχουμε κάνει λόγο σε προηγούμενο τεύχος. Επειδή, πράγματι, όπως σημειώνει, «η απουσία συζήτησης για εκθέσεις, πέρα από τις συνήθεις παρουσιάσεις προ των εγκαινίων, αποτελεί σημαντικό κενό», σας προτείνουμε να διαβάσετε το σχετικό άρθρο του:

• «Αρκαδικές περιπλανήσεις της μνήμης του ξεριζωμού», Άρης Λυχούνας | Εφημερίδα των Συντακτών

Έργα διαμαρτυρίας για το Παγκόσμιο Κύπελλο του Κατάρ

Ο θάνατος των εργατών που δούλευαν στα έργα του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ, σε συνδυασμό με τις συντηρητικές πρακτικές, την ομοφοβική νομοθεσία και τους περιορισμούς στην εμφάνιση των γυναικών στη χώρα, έχει οδηγήσει σε ευρύτατες διαμαρτυρίες στη Δύση – αλλά και στις χώρες προέλευσης των εργατών – για τη διοργάνωση.

Μέσα από έργα τους εξέφρασαν τη διαμαρτυρία τους δύο καλλιτέχνες, ο Ρώσος Andrei Molodkin και ο Δανός Jens Galschiøt. Ο πρώτος, που ζει και εργάζεται στο Παρίσι, δημιούργησε ομοίωμα του Παγκόσμιου Κυπέλλου το οποίο γεμίζει σιγά-σιγά με πετρέλαιο που «τιμολογεί» 150 εκατομμύρια δολάρια, ποσό το οποίο λέγεται πως έδωσε το Κατάρ για τη δωροδοκία των αξιωματούχων της ΦΙΦΑ προκειμένου να αναλάβει τη διοργάνωση.

O Δανός καλλιτέχνης έφτιαξε ένα κολιέ που αποτελείται από 6500 κρανία, όσοι είναι οι νεκροί μετανάστες εργάτες στο Κατάρ την τελευταία δεκαετία.

Ο Μπάνσκι στα συντρίμμια της Ουκρανίας

Το βίντεο ανέβασε ο ίδιος ο γνωστός-άγνωστος καλλιτέχνης δρόμου στον λογαριασμό του στο Instagram. 

*Κείμενο βιβλιοπαρουσίασης: Άλκης Παναγιώτου

Το Νήμα δέχεται τώρα εθελοντικές συνδρομές! Διαβάστε πώς μπορείτε να συνδράμετε στην ανάπτυξη του εγχειρήματος, εδώ