Τα μουσεία, νέος χώρος διαμαρτυρίας;
Τα μουσεία, νέος χώρος διαμαρτυρίας;
Το Νήμα Πολιτισμός #13 ανατρέχει στις δράσεις διαμαρτυρίας που συμβαίνουν σε μουσεία και αναρωτιέται τι σημαίνει αυτό. Ο Λεξ και οι γενεές της κρίσης
Όπως σας έχουμε ενημερώσει το Νήμα έχει ανοίξει πλέον τις εθελοντικές συνδρομές! Περισσότερες λεπτομέρειες για το πώς μπορείτε να μας συνδράμετε εδώ
Πολύς λόγος έχει γίνει και αγανάκτηση έχει εκφραστεί για τις δύο πρόσφατες οικο-ακτιβιστικές δράσεις που, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την αδράνεια των κυβερνήσεων απέναντι στην κλιματική κατάρρευση, «βεβήλωσαν» δύο διάσημους πίνακες, αφήνοντάς τους πάντως άθικτους πίσω από το προστατευτικό τους γυαλί. Μπορεί το ντοματόζουμο που στις 14 Οκτωβρίου έλουσε τα «Ηλιοτρόπια» του Βαν Γκογκ στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου και ο πατατοπουρές που εννέα μέρες αργότερα εκσφενδονίστηκε στις «Θημωνιές» του Μονέ στο μουσείο Μπαρμπερίνι του Πότσνταμ να τράβηξαν τα φώτα της δημοσιότητας, δεν είναι όμως μεμονωμένες δράσεις. Εγγράφονται στη συνέχεια μιας σειράς αντίστοιχων συμβολικών δράσεων που, επειδή δεν «λέρωσαν» τόσο εμφανώς τα έργα τέχνης που στόχευσαν, πέρασαν μάλλον απαρατήρητες.
Στις 30 Ιουνίου, στην Courtauld Gallery του Λονδίνου, οικολόγοι ακτιβιστές κολλάνε τα χέρια τους στην κορνίζα του «Ανθισμένες ροδακινιές» του Βαν Γκογκ, και στις 5 Ιουλίου επισκέπτονται τη Royal Academy of Arts για να κάνουν το ίδιο με αντίγραφο του «Μυστικού Δείπνου» του ντα Βίντσι. Αίτημά τους να σταματήσει η εξόρυξη πετρελαίου… Στις 22 Ιουλίου, στην Πινακοθήκη Ουφίτσι στη Φλωρεντία, ακτιβιστές της Ultima Generazione (Τελευταία Γενιά) κολλάνε τα χέρια τους στην «Primavera» του Μποτιτσέλι, και στις 18 Αυγούστου επιστρέφουν, στο Βατικανό αυτή τη φορά, με στόχο ένα αρχαιοελληνικό γλυπτό. Στις 9 Οκτωβρίου, ακτιβιστές της Extinction Rebellion κολλάνε τα χέρια τους στη «Σφαγή στην Κορέα» του Πικάσο στην Εθνική Πινακοθήκη της Βικτώριας. «Αυτός ο πίνακας δείχνει τη φρίκη του πολέμου. Η κλιματική κατάρρευση θα σημάνει αύξηση των συγκρούσεων σε όλο τον κόσμο. Τώρα είναι η ώρα για όλους και όλα τα θεσμικά όργανα να αναλάβουν δράση!»
Η συνέχεια είναι η ήδη προβεβλημένη. Αφού η κόλλα δεν πιάνει, αφού δεν καταφέρνει να ανοίξει τη συζήτηση γύρω από την επισφάλεια της ζωής στον πλανήτη, επιστρατεύονται πιο θεαματικά μέσα, σαν το ντοματόζουμο για τους Just Stop Oil και ο πουρές για τους Γερμανούς της Letzte Generation. «Τι έχει μεγαλύτερη αξία, η τέχνη ή η ζωή;» αναρωτιούνται οι πρώτοι. «Φοβάμαι γιατί η επιστήμη μάς λέει πως το 2050 δε θα είμαστε σε θέση να ταΐζουμε τις οικογένειές μας. Αυτός ο πίνακας δεν θα αξίζει τίποτα αν χρειαστεί να παλέψουμε για την τροφή μας», δηλώνουν οι δεύτεροι.
Σίγουρα, αυτός ο τρόπος διαμαρτυρίας δε μοιάζει αποτελεσματικός. Ωστόσο, είναι ανησυχητικό ότι η κριτική στις συγκεκριμένες δράσεις επικεντρώνεται στον «ακαλαίσθητο» χαρακτήρα τους, καθώς στην πολλών εκατομμυρίων αξία των έργων τέχνης-στόχων. Οφείλει μια ακτιβιστική δράση να είναι καλαίσθητη; Τι θεωρείται σήμερα ότι έχει αξία, ότι είναι ιερό; Ίσως, το γεγονός ότι τα μουσεία γίνονται τόποι διαμαρτυρίας να λέει κάτι για την εποχή…
Αλλιώς…
Άλλοτε…
ΜΟΥΣΙΚΗΛεξ, γενεές
Για άλλη μια φορά ο Λεξ, ο θεσσαλονικός ράπερ, μάζεψε κοντά 30.000 κόσμο, στη Θεσσαλονίκη αυτή τη φορά, εντός έδρας. Οι αντιδράσεις απαξίωσης του κοινού της συναυλίας, δεδομένης της προέλευσής τους και της απόστασης, ηλικιακής και αξιακής, που χωρίζει τους επικριτές από τους επικρινόμενους, αποτελούν φυσικά στην ουσία τους σπουδαιότερη επικύρωση της αξίας του καλλιτέχνη από τα διθυραμβικότερα των υμνολογίων. O Λεξ είναι πολιτικός, γιατί δεν είναι δυνατόν να μιλάς για την υποβαθμισμένη καθημερινότητα των πληβειακών μαζών και να μην είσαι πολιτικός, αλλά όχι ως αγκιτάτορας και σίγουρα κάθε είδους “υιοθέτηση” από την όποια ιδρυματισμένη κομματική γραφειοκρατία δεν μπορεί να είναι πειστική.
Ο Λεξ είναι η κορυφή ενός χιπ-χοπ παγόβουνου που το αποφεύγουν συστηματικά τα ΜΜΕ, είναι η φωνή των γενεών της κρίσης. Ήταν νιος ο Λεξ - με τα Βόρεια Αστέρια - όταν από την ανησυχία για την γενιά των 700 Ευρώ πήγαμε στη γενιά των 0 Ευρώ για να βρεθούμε πλέον, καθώς ο Λεξ πλησιάζει τα 40, στη γενιά της γενικευμένης εργασιακής γαλέρας και των αλλεπάλληλων κρίσεων. Αν κάποιος μακριά από την Ελληνική πραγματικότητα προσπαθούσε να ανιχνεύσει το πώς αντικατοπτρίστηκε η ανεργία, η ανισότητα και η βίαιη καταβύθιση του βιοτικού επιπέδου ευρύτατων στρωμάτων του πληθυσμού μέσα από τις “λαϊκές” τέχνες, το μόνο συστηματικό αποτύπωμά που θα έβρισκε, θα εντοπίζονταν πρωτίστως στο χιπ-χοπ: κεντρικό όχημα της νεανικής - και όχι μόνο πλέον - λαϊκής έκφρασης και διαμαρτυρίας της εποχής μας.
Διαβάστε:
Το Περιοδικό | Oxybrain: Η θέση του χιπ-χοπ στην Ελλάδα της κρίσης
Κοσμοδρομιο | Γιώργος Καλογήρου: Με το Ελληνικό χιπ-χοπ για ένα καλύτερο αύριο
ΣΙΝΕΜΑDrive my car
Θεωρήθηκε η ταινία της χρονιάς από τη νεοϋορκέζικη ένωση κριτικών κινηματογράφου και έχει ήδη τιμηθεί με το Όσκαρ διεθνούς ταινίας και το βραβείο σεναρίου των Καννών.
Το «Drive my car» του Iάπωνα Ριουσούκε Χαμαγκούτσι, που δανείζεται τον κεντρικό του ήρωα από το ομότιτλο διήγημα του Μουρακάμι, είναι μια ταινία πολυεπίπεδη που παραμένει ως το τέλος ανοιχτή στις ερμηνείες. Μετά τον ξαφνικό θάνατο της γυναίκας του, ένας σκηνοθέτης καλείται από το φεστιβάλ της Χιροσίμα να ανεβάσει τον «Θείο Βάνια» του Τσέχωφ. Γύρω από τον κεντρικό αυτόν άξονα ξετυλίγεται μια αφήγηση γεμάτη ποίηση αλλά και απρόσμενες συνθήκες, που μιλά για την απώλεια και την ανάπλαση μετά το πένθος, την επιθυμία και τη ματαίωση, την πορώδη σχέση μεταξύ τέχνης και πραγματικότητας, περνώντας από αναπάντεχες εξομολογήσεις και άλυτα αινίγματα.
Διαβάστε την κριτική της Πόλυς Λυκούργου | Flix
ΒΙΒΛΙΟΈνας λοξός σεφ που αγαπά το γράψιμο
—Ανδρέας Νικολακόπουλος | Σάλτος (διηγήματα), Εκδόσεις Ίκαρος—
Σεφ στο επάγγελμα και πολίτης του κόσμου, ο Ανδρέας Νικολακόπουλος ταξιδεύει, διαβάζει και γράφει, ασχολούμενος με τις καθημερινές ιστορίες των ανθρώπων που ζουν στην επαρχία κάθε τόπου. Όμως, εκεί κάπου αρχίζει και η μαγεία της «μαγειρικής». Συμπλέκει την πραγματικότητα με την παραδοξότητα και το ονειρικό με το ρεαλιστικό, προσφέροντας στον αναγνώστη των διηγημάτων του μια ηθογραφική συνταγή ελαφρά πειραγμένη. Λίγο από αλήθεια, λίγο από φαντασία, λίγο από υπερβατικότητα σε σωστές αναλογίες και μια ιδέα από… πικάντικα μπαχαρικά. Οι ιστορίες του έχουν να κάνουν με γλυκόπικρα συναισθήματα αποχωρισμού, απώλειας ή έντονης αγάπης, τα οποία οδηγούν τους ήρωές του σε ένα ακραίο σημείο. Λίγο πριν το «σάλτο» του μυαλού. Σημείο που ίσως πολλοί έχουν βιώσει. Οδηγώντας τον αναγνώστη από τον απλό και καθημερινό κόσμο σε χώρους πιο αλαφροΐσκιωτους, λίγο λοξούς, επιχειρεί να περιγράψει ένα σύμπαν που τους περιέχει όλους, όσους σκέφτονται ορθολογικά και όσους διαφορετικά. Η ιδιαίτερη γραφή του κατ’ επαγγέλματος μάγειρα και κατ’ επιλογή συγγραφέα έχει να προσφέρει πολλά τα επόμενα χρόνια στα ελληνικά γράμματα. (Α.Π.)*
Διαβάστε μια συνέντευξη του Ανδρέα Νικολακόπουλου όπου μιλά εκτενώς για τη σχέση του με τη μαγειρική, τη γραφή και τον συνδυασμό τους | Lifo
PODCASTΤο νοσταλγικό βλέμμα του Νίκου Ξυδάκη
Στο 11ο επεισόδιο του podcast που σκηνοθετεί και παρουσιάζει ανεξάρτητα πλέον ο Νίκος Ξυδάκης, επιλέγει να διασχίσει τη διαδρομή από την Αθήνα έως τη γενέτειρά του, τον Πειραιά. Σε εννέα λεπτά διαγράφει μια διαδρομή μισού αιώνα, με προβολές στο παρελθόν και το μέλλον. Ακούστε το!
ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ/ΑΣΥΝΕΧΕΙΕΣΓιατί και ποιους (ή μάλλον ποιες) ενόχλησε η βράβευση της Ανί Ερνό με το Νόμπελ Λογοτεχνίας; Ακούστε τη συζήτηση του Νίκου Μπακουνάκη με τη Ρίτα Κολαΐτη, μεταφράστρια του έργου της Ερνό στα ελληνικά, σαν προέκταση των όσων αναφέραμε στο προηγούμενο τεύχος μας * Διαβάστε την κριτική της Όλγας Σελλά για τον «Άνθρωπο από το Παντόλσκ» σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή για τον οποίο έχουμε ήδη μιλήσει. Μη χάσετε την παράσταση! * Το The Art Newspaper Greece, συνέχεια του ιστορικού εντύπου Τα Νέα της Τέχνης, που ξεκίνησε την πορεία του το 1991 με έντυπη και διαδικτυακή μορφή, ανέστειλε την έκδοσή του λόγω οικονομικών δυσκολιών.
ΑΡΘΡΟΌλη η τέχνη είναι προπαγάνδα
«Ο γάμος της καλλιτεχνικής έκφρασης του Βορρά και του Νότου σε αυτή την ήπειρο» η αλλιώς το έργο της παναμερικανικής ενότητας του Ντιέγκο Ριβέρα, που φιλοτεχνήθηκε για την Παγκόσμια Έκθεση του Σαν Φρανσίσκο το 1940 σε ένα υπόστεγο αεροπλάνων παρουσία ένοπλης φρουράς και του κοινού, εκτίθεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο μαζί με 150 τοιχογραφίες, πίνακες και σχέδια που έγιναν μεταξύ των δεκαετιών 1920 και 1940. Στο άρθρο Diego Rivera’s Resolute Socialism Is on Full Display in His Mural Pan American Unity στο Jacobin, ο Joel Whitney, εξυμνεί τη σχέση του με το Χόλιγουντ και την ποπ κουλτούρα, το μοντερνισμό και τη Μεξικανική τέχνη.
Κείμενο βιβλιοπαρουσίασης: Άλκης Παναγιώτου