Αλληλένδετα οικοσυστήματα και κλιματική κρίση

Αστραπές-ρεκόρ κατά την περσινή έκρηξη του ηφαιστείου στο νησί Τόνγκα.Θερμαίνονται οι θάλασσες. Προβλήματα στο budget για την σύντηξη. Η ατμόσφαιρα ενός εξωπλανήτη

Κλίμα και περιβάλλον

Η κλιματική γέφυρα ΗΠΑ και Κίνας

Η κοίτη του ποταμού Κολοράντο…

Είναι ένα είδος υποδείγματικής περίπτωσης της θεωρίας του χάους: τα έργα αποερημοποίησης στην Κίνα εντείνουν την ξηρασία στις ΗΠΑ!

Η παρατεταμένη και πρωτοφανής ξηρασία στις Δυτικές ΗΠΑ έχει προκαλέσει, μεταξύ άλλων, τεράστια απώλεια όγκου υδάτων στον ποταμό Κολοράντο. Ο ποταμός αυτός, υδροδοτεί μεγάλες πόλεις των ΗΠΑ όπως το Φοίνιξ και το Σολτ Λέικ Σίτυ, την γεωργική παραγωγή αλλά και τη βιομηχανία των ΗΠΑ, ακόμα και την ενεργειακή της υποδομή.

Φαίνεται όμως πως ένας παράγοντας που επηρεάζει την βροχόπτωση στην αμερικανική «άγρια Δύση», είναι η σκόνη από την έρημο Τακλαμακάν στην Κίνα, της οποίας η άμμος παρασύρεται από τα ατμοσφαιρικά ρεύματα και είναι ιδιαίτερα σημαντική στην «σπορά» βροχοφόρων νεφών στις Δυτικές Ηνωμένες Πολιτείες. Ένας βασικός λόγος που έχουν μειωθεί οι αμμοθύελλες από την Κίνα είναι το πρόγραμμα του «Μεγάλου Πράσινου Τείχους», ένα πρόγραμμα της κινεζικής κυβέρνησης για την αποκατάσταση και την αναδάσωση ενός εκατομμυρίου τετραγωνικών χιλιομέτρων γης (δυο φορές η έκταση της Γαλλίας περίπου), προκειμένου να εμποδιστεί η ερημοποίηση.

Η σημερινή κατάσταση στις σχέσεις των δύο χωρών κάνει τις απαραίτητες συνεργασίες πιο δύσκολες από όσο ήταν παλιότερα, αλλά η φυσική σύνδεση των οικοσυστημάτων δεν γνωρίζει ανθρώπινα σύνορα και αναδεικνύει την οικουμενική διάσταση της περιβαλλοντικής κρίσης

• Noema | Roman Shemakov: The Linked Ecological Futures Of America And China

Ο “κατακλυσμός” αστραπών στο Τόνγκα

Η έκρηξη του ηφαιστείου στο νησί Τόνγκα, στις 15 Ιανουαρίου του ‘22, προκάλεσε την πιο έντονη ηλεκτρική δραστηριότητα που έχει ποτέ καταγραφεί στην ατμόσφαιρα με μαραθώνιο αστραπών και κεραυνών που διάρκεσε 11 ώρες. Αυτό προκύπτει από την μελέτη ομάδας αμερικανών γεωφυσικών που δημοσιεύτηκε προ ημερών

Τιτανικός, μέρος 2ο.

Ένα ειδικό βαθυσκάφος, o Titan της ιδιωτικής εταιρείας Oceangate, που μπορεί να μεταφέρει έναν πιλότο, έναν ειδικό και τρεις τουρίστες, προς 250 χιλιάδες δολάρια τον ένα, σε βάθος μέχρι και 4000 μέτρων κάτω από την επιφάνεια του Ατλαντικού, έχει χαθεί από την Κυριακή, σε βάθος 3800 μέτρων, γύρω από τα απομεινάρια του Τιτανικού. Το βαθυσκάφος έχει οξυγόνο για λίγες ακόμα ώρες την ώρα που γράφεται το παρόν, αν υποθέσουμε ότι δεν έχει ήδη συντριβεί από την τεράστια πίεση του νερού σε αυτά τα βάθη. Το ψάχνουν βέβαια οι Καναδικές αρχές με κάθε δυνατό μέσο, μια και, όχι μόνο δεν είναι φορτωμένο πρόσφυγες, αλλά μεταφέρει και έναν πάμπλουτο Βρετανό επιχειρηματία, τον Hamish Harding, ο οποίος είναι γνωστός για την αγάπη του στον “ακραίο τουρισμό”. Ο συμβολισμός είναι προφανής.

Το βαθυσκάφος Τιτάνας της Oceangate

Εμπειρίες Ανθρωποκαινούς

• Σε μια νέα μελέτη της εξέλιξης των πληθυσμών 71 χιλιάδων διαφορετικών ειδών από το ζωικό βασίλειο, φαίνεται ότι το πληθυσμιακά, το 48% απ’ αυτά αντιμετωπίζει μείωση, ενώ 49% είναι στάσιμα, και μόνο 3%αυξάνονται. Μιλάμε για είδη πολλά από τα οποία δεν είναι «υπό εξαφάνιση» ακόμα, αλλά πιθανώς να μεταπέσουν σ’αυτή την κατηγορία στο μέλλον. Το 33% των ειδών που δεν είναι υπό εξαφάνιση βλέπουν τους πληθυσμούς τους να μειώνονται.

• Η ανθρωπότητα έχει αντλήσει αρκετό νερό από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα για να αλλάξει τον άξονα περιστροφής της Γής (!) μετατοπίζοντας το ακριβές σημείο του Βόρειου Πόλου κατά 4 εκατοστά το χρόνο περίπου, και όλα αυτά από το 1993 μέχρι το 2010, σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύθηκε στο Geophysical Research Letters.

• H υπερθέρμανση του πλανήτη οδηγεί, μεταξύ άλλων και σε αύξηση των ατμοσφαιρικών αναταράξεων, των λεγόμενων “κενών αέρος“ που υφίστανται τα αεροπλάνα. Ιδιαίτερα αυξημένο είναι ένα είδος ανατάραξης που δεν συνοδεύεται από σύννεφα, και άρα είναι αόρατο στα ραντάρ και μη-αναμενόμενο, οι αναταράξεις εν αιθρία. Σε μια πτήση πάνω από τον Ατλαντικό, τέτοιες αναταράξεις είναι κατά 55% αυξημένες σε σχέση με το 1979, σύμφωνα με νέες μελέτες.

• Και όλα αυτά ενώ το Ελ Νίνιο είναι εδώ, και αναμένεται να οδηγήσει τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη σε νέες, αχαρτογράφητες περιοχές, αλλά και να κοστίσει, κατά μια εκτίμηση, 3 τρις δολάρια σε ζημιές παγκόσμια.

• Στο μεταξύ η θερμοκρασία της θάλασσας γύρω από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία παρουσιάζει ξαφνική άνοδο, μέχρι και 3-4 βαθμούς σε σχέση με τη μέση ιστορική, σε κάποιες περιοχές. Παγετώνες στα Ιμαλάϊα λιώνουν ταχύτερα απ’ότι την προηγούμενη δεκαετία. Και γενικά η κατάσταση δείχνει ολοένα και χειρότερη, αλλά μόνο αν ασχοληθεί κανείς να κοιτάξει τα σωστά γραφήματα. Μια καλή συλλογή από τέτοια είναι και η παρακάτω, που έχει και έναν σεμνό αλλά περιγραφικό τίτλο:

  • WTF is happening - An overview, από τον Eliot Jacobson

Και ένα θετικό νέο: οι Ελβετοί πολίτες υπερψήφισαν (με ποσοστό 60%) σε δημοψήφισμα, την πρόταση για νέους φόρους στο διοξείδιο του άνθρακα, με στόχο να γίνει η χώρα Ανθρακικά Ουδέτερη μέχρι το 2050.

Φυσική και διάστημα

H ιστορία δυο προγραμμάτων σύντηξης

Το ITER, ένα πρόγραμμα διεθνούς συνεργασίας (35 χώρες εμπλέκονται και επίσημα) για την μελέτη και την έρευνα για την παραγωγή ενέργειας από την πυρηνική σύντηξη, βρίσκεται μπροστά σε προβλήματα. Τα προβλήματα, σύμφωνα με το περιοδικό Scientific American που έχει στην κατοχή του επίσημα έγγραφα, αφορούν το χρονοδιάγραμμα, το οποίο συνέχεια παρατείνεται, και το κόστος που συνέχεια αυξάνεται. Πρόκειται για ένα πρόγραμμα το οποίο έχει τις ρίζες του στο μακρινό 1985 και ξεκίνησε το 2006. Ο αρχικός του στόχος, η δημιουργία «πρώτου πλάσματος» αναμενόταν να συμβεί το 2025 με την πλήρη λειτουργία του προγραμματισμένη για το 2035 (ο αρχικός στόχος ήταν το 2016 και το 2019 αντίστοιχα). Το «πρώτο πλάσμα» αφορά τη στιγμή που το μεγαλύτερο μέρος της κατασκευής του αντιδραστήρα του ITER θα έχει ολοκληρωθεί και τα πρώτα πειράματα (διάρκειας χιλιοστών του δευτερολέπτου) θα μπορούν να ξεκινήσουν με «καύσιμο» υδρογόνο και δευτέριο (ένα ισότοπο του υδρογόνου). Φαίνεται πως οι ημερομηνίες αυτές πρόκειται να παραταθούν κατά τουλάχιστον τέσσερα χρόνια…

• Scientific American | Charles Seife: World’s Largest Fusion Project Is in Big Trouble, New Documents Reveal (αρχειοθετημένος σύνδεσμος)

Στην άλλη άκρη του κόσμου, το κινέζικο πρόγραμμα EAST (Experimental Advanced Superconducting Tokamak) που αποτελεί συνεργάτη του προγράμματος του ITER βαδίζει από επιτυχία σε επιτυχία, με πολύ χαμηλότερο κόστος, προχωρά με σταθερά βήματα.

Εξωπλανήτης χωρίς ατμόσφαιρα

Ένας ακόμα πλανήτης στο ηλιακό σύστημα Trappist, 40 έτη φωτός μακριά, ο Trappist 1c, βρέθηκε από το James Webb Telescope, να μην έχει μετρήσιμη ατμόσφαιρα, απογοητεύοντας τους ερευνητές. Είχε θεωρηθεί πως θα μπορούσαν σε αυτόν να υπάρχουν ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη ζωής, και μια και το άστρο στο σύστημα αυτό είναι από τα πιο κοινά στον Γαλαξία, ίσως τελικά ο αριθμός των κατοικήσιμων πλανητών να είναι μικρότερος από ότι πιστεύαμε.

Επιλογές

• Αφοσιωμένοι εξερευνητές της καρδιάς του Σκότους του Γαλαξία μας, δηλ. της μαύρης τρύπας στον αστερισμό του Τοξότη που βρίσκεται στο κέντρο του Γαλαξία, ανίχνευσαν πίδακες ενέργειας με τη μορφή ραδιοκυμάτων, που δείχνουν ότι πιθανώς η μαύρη τρύπα περιστρέφεται γύρω από έναν άξονα παράλληλο στο επίπεδο του Γαλαξία, και όχι κάθετο, όπως φανταζόμασταν ως τώρα: Our Local Black Hole Serves Up an ‘Awe Moment’, από τον πάντα ποιητικό Dennis Overbye.

• Τελευταία μέτρηση δεν μοιάζει συμβατή με τη θεωρία μας για την διέγερση και διάσπαση του ηλίου, κάτι που υποτίθεται ότι το περιγράφει καλά η θεωρία της ισχυρής πυρηνικής αλληλεπίδρασης, σε ένα όμως ήδη πολύπλοκο σύστημα.

  • Quanta | Katie McCormick: A new measurement casts doubts on the leading theory of the Nucleus

• Μαύρες τρύπες, θερμοδυναμική ισορροπία και πολυπλοκότητα κυκλώματος, μπλέκουν με τρόπο αναπάντεχο, κάτω από την μπαγκέτα του μαέστρου Leonard Susskind. “In new paradox, black holes appear to evade heat death“, από το Quanta.

• Χακάροντας τις πρωτεΐνες για να μετατραπούν σε βιοχημικά εργαλεία

• Όταν δουλεύουμε μαζί, χορεύουμε μαζί, μαθαίνουμε μαζί, ερωτευόμαστε μαζί, τα μυαλά μας συγχρονίζονται. Στην κυριολεξία. Η συλλογική νευροεπιστήμη εξετάζει το πώς οι εγκέφαλοι όλων των κοινωνικών ειδών συγχρονίζονται με πολλούς τρόπους όταν αλληλεπιδρούν…