Ο Αλέξης Τσίπρας βγαίνει από το κάδρο

Εκλογικές ανατροπές και επικίνδυνα σημάδια. Μουσικές καρέκλες στη νέα κυβέρνηση. Αποκαλύψεις για το ναυάγιο της Πύλου. Athena 2023 σε πραγματικό χρόνο στους γαλλικούς δρόμους

Τα αφιερώματα που συνόδευσαν την αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα από την προεδρία του ΣΥΡΙΖΑ ήταν σχεδόν πανομοιότυπα. Πέραν της ανακούφισης που δεν μπορούσαν να κρύψουν στελέχη του συντηρητικού χώρου, είναι γραμμένα με παρόμοιο τρόπο.

Σε αδρές γραμμές, θα λέγαμε ότι συνοψίζονται στο ότι ο «πρόεδρος του δεκαπενταμελούς», ένα άξιο παιδί από μια λαϊκή γειτονιά, κατόρθωσε το ακατόρθωτο να γίνει, δηλαδή, ο ηγέτης ενός μεγάλου κόμματος. Στην αφήγηση αυτή, τονίζονται λιγότερο τα επιτεύγματα της διακυβέρνησης και περισσότερο τα κομματικά, συνεχίζοντας τη συστηματική προσπάθεια διαγραφής της αριστερής παρένθεσης της χώρας.

Δεν αναφέρεται πουθενά η σημασία που είχε για τη μνημονιακή Ελλάδα, και για τις γενιές των νέων ανθρώπων της κρίσης, η δυνατότητα να εκφραστούν πολιτικά μέσω του ΣΥΡΙΖΑ και να εκπροσωπηθούν τελικά από τον Αλέξη Τσίπρα, σε μια εποχή που ο φασισμός κάλπαζε, φέρνοντας τα πρώτα μηνύματα αυτού που σήμερα ζούμε σε όλη την Ευρώπη.

Ο Αλέξης Τσίπρας ως πρωθυπουργός μπόρεσε να σπάσει διάφορα ταμπού όπως αυτό που είχε δημιουργηθεί γύρω από το ονοματολογικό πρόβλημα των Σκοπίων, την αμυντική στάση των ελληνικών κυβερνήσεων απέναντι στο προσφυγικό, μπόρεσε να διευθετήσει το χρέος και να νοικοκυρέψει για μία και μοναδική φορά τα οικονομικά του κράτους, ενώ αποκατέστησε το διεθνές κύρος και την αξιοπιστία της χώρας. Κυρίως όμως έσπασε το ταμπού της δυνατότητας ύπαρξης μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, όσο και αν διαφορετικοί χώροι αποτιμούν διαφορετικά το αποτέλεσμα αυτής της προσπάθειας.

Μια από τις κορυφαίες στιγμές της διακυβέρνησης Τσίπρα

Όσο και αν σήμερα αυτά παραβλέπονται, δεν μπορεί να ξεχάσει κανείς ότι οι Ευρωπαίοι βρήκαν στον Αλέξη Τσίπρα, για πρώτη φορά, αξιόπιστο συνομιλητή ότι ο Πρόεδρος Ομπάμα μεσολάβησε για τη διευθέτηση της ελληνικής κρίσης, ότι απέσπασε τα εύσημα του Πάπα Φραγκίσκου για το προσφυγικό και την παραδειγματική ελληνική στάση και ότι έβαλε ξανά την Ελλάδα στον χάρτη των διεθνών σχέσεων ως γέφυρα ειρήνης, Δημοκρατίας, συνεργασίας και αλληλεγγύης.

Ο Αλέξης Τσίπρας, προσωπικά, και ο ΣΥΡΙΖΑ, χρεώνονται και μια σειρά από αποτυχίες με βάση το ιδεολογικό πρίσμα καθενός, όπως για παράδειγμα: το τρίτο μνημόνιο, το κλείσιμο των τραπεζών με Υπουργό Οικονομικών τον Γιάνη Βαρουφάκη, το κλείσιμο των συνόρων και την αρχή των απαράδεκτων πρακτικών του Λιμενικού απέναντι σε πρόσφυγες κ.α. Η αριστερή κριτική τού χρεώνει κυρίως ότι μετέφερε την πολιτική αντιπαράθεση στο συμβολικό και ιστορικό πεδίο, πλειοδοτώντας σε αριστερά σύμβολα, εξαντλώντας μια παρακαταθήκη που συνετέλεσε στη στροφή της πολιτικής πλάστιγγας υπέρ των συντηρητικών δυνάμεων. Με αυτή την κριτική δεν συμφωνούμε, τόσο εξαιτίας της διεθνούς συγκυρίας που καταγράφεται σήμερα υπέρ της Ακροδεξιάς, όσο και γιατί η ιστορική ύπαρξη μιας κυβερνώσας Αριστεράς νομιμοποιεί τη δυνατότητα αυτό να συμβεί ξανά.

Παρά τις σοβαρές αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος εσωτερίκευσε την αστάθεια που επέβαλε στην κοινωνία ο Κ. Μητσοτάκης, ο ίδιος υπήρξε η πολιτική έκφραση ενός κινήματος υπέρ της Δημοκρατίας στην ελληνική κοινωνία, σε μία από τις πιο δύσκολες στιγμές της. Είναι εντυπωσιακό ότι ακόμα και σήμερα μέσα από τη μικρόψυχη δήλωση Μητσοτάκη, εμφανίζεται μια διχαστική Δεξιά, η οποία προσπαθεί να απομειώσει τα επιτεύγματα αυτά. Για την Αριστερά, η οποία φαίνεται πως μπαίνει σε περιδίνηση και εσωστρέφεια, το πεδίο τώρα πια είναι περισσότερο δρόμος, και λιγότερο το Κοινοβούλιο ή τα Μέσα Ενημέρωσης.

Η περιπέτεια του κινήματος που ονομάστηκε ΣΥΡΙΖΑ στο πεδίο της πολιτικής ξεκίνησε στην πραγματικότητα το 2008 με την εξέγερση της νεολαίας μετά τη δολοφονία Γρηγορόπουλου και τελειώνει σήμερα και ενώ συμβαίνει μια αντίστοιχη εξέγερση της Γαλλικής νεολαίας (βλ. παρακάτω) για αντίστοιχα ζητήματα και τον αντίστοιχο πολιτιστικό πόλεμο. Σημειώνουμε το editorial της Καθημερινής για την ανάγκη αντιπολίτευσης στο κενό της Αριστεράς προς αποφυγή χάους (όσο κι αν δεν το πιστεύουμε) και το χάδι της Μπέτυς Μπαζιάνα, μια στιγμή ταπεινότητας και ανθρωπιάς, απέναντι στα λαμπερά ψεύτικα χαμόγελα του Instagram.

Μ.Τ.

Εκλογές: στρίψατε επί δεξιά

Οι εκλογές της 25ης Ιουνίου, μετέφεραν προς τα δεξιά το πολιτικό κέντρο βάρους, δημιούργησαν τις προθέσεις για την μονοκρατορία της ΝΔ, αποδυνάμωσαν την Aριστερά και την Kεντροαριστερά σε σημείο κοινοβουλευτικής δυσπραγίας. Η ΝΔ επικράτησε σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ σχεδόν σε όλες τις δημογραφικές κατηγορίες και κυριάρχησε στη μάχη για το «πολιτικό κέντρο».

• in.gr | Νατάσα Ρουγγέρη: Εκλογές: Πώς ψήφισαν οι Έλληνες κατά ηλικία, φύλο, επάγγελμα και ιδεολογία

Στα δεξιά της ΝΔ υπάρχουν στη Βουλή πλέον τρεις παραλλαγές της ελληνικής Ακροδεξιάς: Η Ελληνική Λύση του Κυριάκου Βελόπουλου, ο οποίος πλέον θεωρεί πως δεν θα πρέπει να αποκαλείται ακροδεξιός και απειλεί με εξώδικα όσους περιγράφουν το κόμμα του έτσι. Η Νίκη που μοιάζει να έχει τον κόσμο του Handmaid’s Tale σαν πολιτικό πρότυπο, και οι «Σπαρτιάτες», το κόμμα που στήριξε ο έγκλειστος στον Κορυδαλλό, χρυσαυγίτης Ηλίας Κασιδιάρης, το οποίο άγγιξε σχεδόν το 5%. Η ανενόχλητη πολιτική δράση του πρώην ηγετικού στελέχους της Χ.Α. μέσα από την φυλακή υπό την ανοχή του αρμοδίου Υπουργείου Προστασίας Πολίτη, η -όπως είχαν προειδοποιήσει πολλοί- πλήρως αναποτελεσματική διαδικασία αποκλεισμού του, η οποία οδήγησε και στην «ηρωοποίησή» του στα μάτια νεαρών, οδήγησαν σε αυτό το αποτέλεσμα. Υπάρχουν σοβαρές ενστάσεις για τη νομιμότητα της παρουσίας τους στη Βουλή και προτάσεις για τον αποκλεισμό τους κατόπιν εορτής, οι οποίες φοβόμαστε πως -δεδομένης της όλης διαδικασίας- και θα συνεχίσουν την ηρωοποίηση του σχήματος και θα δημιουργήσουν επικίνδυνα θεσμικά προηγούμενα. Η Ακροδεξιά αντιμετωπίζεται πρωτίστως πολιτικά. Και το περιρρέον κλίμα, μιντιακό και πολιτικό, αλλά και η διεθνής τάση έδωσε και δίνει αέρα στα πανιά της.

Η κατάρρευση της εκλογικής δύναμης του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα γεγονός χωρίς προηγούμενο, δεν αναπληρώθηκε από τα αριστερά του ή το κέντρο και έτσι η συνολική και ευρύτατα οριζόμενη κεντρο-αριστερά βρίσκεται σε ιστορικά για τη Μεταπολίτευση χαμηλά. Η επόμενη τετραετία θα έχει μια ακόμα πιο ανεξέλεγκτη κυβέρνηση, και -όπως είχαμε σημειώσει και στην προηγούμενη Ανασκόπηση- αν συνεχιστεί η διολίσθηση σε θέματα κράτους Δικαίου και Δημοκρατίας, βαδίζουμε προς δυστοπικές καταστάσεις. Ήδη η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα ξεκινά τη διαδικασία των αναδιατάξεων στον ευρύτερο χώρο, μια διαδικασία με ορόσημα τις αυτοδιοικητικές εκλογές του Οκτωβρίου και τις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2024.

• Jacobin Greece | Νικόλας Κοσματόπουλος: Διαβάζοντας τις ελληνικές εκλογές από τον Παγκόσμιο Νότο

• Εφημερίδα των Συντακτών | Δημήτρης Ψαρράς: Η ήττα της Μεταπολίτευσης

Κυβέρνηση συνέχειας

Η νέα κυβέρνηση που ορκίστηκε στις 27/6 είναι κυβέρνηση πολιτικής συνέχειας με την προηγούμενη. Στην κυβέρνηση σταθερά υποεκπροσωπούνται οι γυναίκες (με την ίδρυση του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας καταργείται για πρώτη φορά εδώ και 41 χρόνια ο κρατικός φορέας για την Ισότητα των φύλων), και πολλά πρόσωπα παραμένουν ίδια, αλλά σε άλλες θέσεις. Οι μεταγραφές από το πρώην Σημιτικό ΠΑΣΟΚ συνεχίστηκαν (Φλωρίδης, επάνοδος Χρυσοχοΐδη) και υπήρξε μικρή «παραμέριση» της συνιστώσας «ΛΑΟΣ» της Νέας Δημοκρατίας, με τον Βορίδη Υπουργό Επικρατείας, τον Άδωνι Γεωργιάδη Υπουργό Εργασίας και τον Θανάση Πλεύρη εκτός κυβέρνησης.

Σημειώνουμε τη μόνη σταθερή, την Λίνα Μενδώνη στο Υπουργείο Πολιτισμού (σταθερά ανάμεσα στους αντιδημοφιλέστερους υπουργούς όλη την προηγούμενη τετραετία), την παρουσία του κ. Σταύρου Παπασταύρου (γνωστού από την εμπλοκή του με τη λίστα Λαγκάρντ, τα Panama Papers και τα Paradise Papers) μετά από πολλά χρόνια στο Μαξίμου ως Υπουργός Επικρατείας, και την μετάθεση του δημοφιλέστερου και κατά τεκμήριο πιο επιτυχημένου Υπουργού της προηγούμενης κυβέρνησης, του Κυριάκου Πιερρακάκη, στο Υπουργείο Παιδείας, όπου θα κληθεί να συνεχίσει την πολιτική της κ. Κεραμέως (που τοποθετήθηκε στο Υπουργείο Εσωτερικών).

Προς την επενδυτική βαθμίδα;

Το Bloomberg μετέδωσε την Τετάρτη ότι ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας εμφανίστηκε «αισιόδοξος» σχετικά με την ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας, γρήγορα, μετά τη σαρωτική  νίκη που σημείωσε την Κυριακή η Νέα Δημοκρατία (ΝΔ) και εν όψει των προγραμματικών δηλώσεων που ξεκινούν τη Δευτέρα στη νεοεκλεγείσα Βουλή. «Αυτή η κυβέρνηση θέλει να κάνει μεταρρυθμίσεις, οπότε είμαι βέβαιος ότι μετά τις δηλώσεις που θα κάνει στη Βουλή, η επενδυτική βαθμίδα θα είναι θέμα λίγων εβδομάδων, αν όχι ημερών», δήλωσε ο κεντρικός τραπεζίτης. Οι Fitch Ratings, S&P Global Ratings, και Scope Ratings εξακολουθούν να αξιολογούν το ελληνικό χρέος μόλις μία βαθμίδα κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Η Moody's είναι πιο διστακτική, διατηρώντας την Ελλάδα τρεις βαθμίδες κάτω από την επενδυτική βαθμίδα. Ίσως, η ιδιωτικοποίηση των πρώτων γραμμών λεωφορείων να είναι μια πρώτη ένδειξη των πολιτικών που θα εξαγγελθούν για να επιτευχθεί ο εθνικός στόχος.

• Κοσμοδρόμιο | Μιχάλης Παναγιωτάκης: Είμαστε σήμερα καλύτερα από ό,τι το 2010;

Το ναυάγιο της Πύλου και οι ευθύνες της Ελλάδας

Οι πληροφορίες για έξοδο της Frontex από την Ελλάδα λόγω των πρακτικών της χώρας για την απώθηση των μεταναστών, ιδίως μετά το ναυάγιο της Πύλου, δεν έχουν ακόμα επιβεβαιωθει και υπάρχουν δεύτερες σκέψεις στον οργανισμό κυρίως για το τι θα συμβαίνει χωρίς την επίβλεψη της Frontex. Ήδη πάντως η Frontex ζήτησε διευκρινίσεις από την Ελληνική κυβέρνηση σχετικά με τις επαναπροωθήσεις που καταγράφτηκαν από ακτιβιστές και δημοσιεύθηκαν από τους New York Times, αλλά και άλλες ανάλογες περιπτώσεις τεκμηριωμένων - και παράνομων - pushbacks.

Σχετικά με το ναυάγιο της Πύλου, μεγάλη διεθνής έρευνα στην οποία συμμετείχαν μαζί με τους Reporters United οι Lighthouse Reports, Der Spiegel, SIRAJ, El Pais, Monitor, The Times αποκάλυψε τις ευθύνες του λιμενικού για την τραγωδία, και την προσπάθεια απώθησης του σκάφους με τους πάνω από 700 επιβάτες έξω από την ελληνική περιοχή ευθύνης. Σε ανάλογα συμπεράσματα, για ευθύνες του ελληνικού Λιμενικού και ψεύδη από τις αρχές καταλήγει και το ρεπορτάζ του Reuters.

• Reporters United | Ιωάννα Λουλούδη, Bashar Deeb, Tomas Statius, Klaas van Dijken: Από τη βύθιση στη συγκάλυψη: 9 καταθέσεις και 17 μαρτυρίες για τον ρόλο του Λιμενικού στο ναυάγιο της Πύλου

---

Διεθνή

H πραγματική Athena

Η προηγούμενη φορά που αναρωτηθήκαμε αν η ζωή αντιγράφει το σινεμά ή το ανάποδο και τι σημαίνει η καταστροφή των συμβόλων σε απευθείας μετάδοση, ήταν το 2008 στην εξέγερση του Δεκέμβρη. Στα Γαλλικά προάστια σήμερα παίζεται η ταινία Athena του Romain Gavras ζωντανά:

Όπως σημειώναμε στο Νήμα Κόσμος, η εν ψυχρώ δολοφονία του 17χρονου Γάλλου αλγερινής καταγωγής, στη Ναντέρ προκάλεσε έκρηξη σε όλη την Γαλλία. Το τελευταίο 24ωρο η εξέγερση γενικεύτηκε, παίρνοντας διαστάσεις που θυμίζουν τα γεγονότα των γαλλικών προαστίων του 2005. Δύο είναι μέχρι στιγμής οι νεκροί των ταραχών: ένας 19χρονος που έπεσε από ταράτσα σουπερμάρκετ και ένας νεκρός από αδέσποτη σφαίρα στη Γουιάνα, καθώς η αναταραχή έχει εξαπλωθεί στις Γαλλικές αποικίες. O Γάλλος πρόεδρος κατεβάζει τεθωρακισμένα στους δρόμους (!) και καλεί τους γονείς να μαζέψουν τα παιδιά τους. Απόψε έχει κινητοποιήσει 45.000 αστυνομικούς και μεταξύ άλλων έχει διακόψει όλα τα βραδινά δρομολόγια λεωφορείων και τραμ.

H εκπρόσωπος του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα καλεί τη Γαλλία να «αντιμετωπίσει σοβαρά» τον ρατσισμό στην αστυνομία.

• Financial Times | Ben Hall: Riots underscore depth of France’s social tensions

• The Guardian | Editorial: The Guardian view on unrest in France: the language of the unheard

Ισπανία: προς την Ακροδεξιά, όπως η Ελλάδα

Εκτίμηση της El Pais για την πρόθεση ψήφου στις Ισπανικές κοινοβουλευτικές εκλογές. Το Vox είναι ένα λαϊκιστικό ακροδεξιό κόμμα, το Sumar είναι ο συνασπισμός όλων των αριστερών κομμάτων, μαζί με το Pοdemos

Η δεξιά στροφή στην Ευρώπη συνεχίζεται και το επόμενο ντόμινο προς την ολική επικράτηση της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη είναι η Ισπανία. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις μέχρι στιγμής, η συμμαχία του Λαϊκού Κόμματος με το ακροδεξιό (ορθά: ακροδεξιότερο) Vox φαίνεται να εξασφαλίζει κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην επόμενη Βουλή μετά τις εκλογές της 23ης Ιουλίου.