Ο κόσμος σε αναταραχή
Ο κόσμος σε αναταραχή
Ξεσηκωμός στο Ισραήλ. Διαδηλώσεις, διαμαρτυρίες, αναταραχή σε Ευρώπη και Αφρική. Το TikTok στο εδώλιο. Είκοσι χρόνια από την εισβολή στο Ιράκ.
Οι Ισραηλινοί πολίτες είναι στους δρόμους. Αυτή τη φορά δεν είναι το παλαιστινιακό που τους κινητοποιεί, αλλά η προσπάθεια της ακροδεξιάς κυβέρνησης Νετανιάχου να διαβρώσει την ανεξαρτησία των δικαστηρίων. Για τους ακρότατους δεξιούς συμμάχους του, είναι μια ευκαιρία να παρακαμφθούν οι αντιδράσεις των δικαστηρίων για θέματα που έχουν να κάνουν με τον (ακόμα πιο) ανεμπόδιστο εποικισμό της παλαιστινιακής Δυτικής Όχθης, τον περιορισμό των δικαιωμάτων των ισραηλινών Αράβων ή τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων. Για τον ίδιο, είναι μια ευκαιρία να απεμπλακεί από τις υποθέσεις διαφθοράς για τις οποίες έχει οδηγηθεί στα δικαστήρια και κινδυνεύει ακόμα και με φυλάκιση και έκπτωση από το αξίωμά του. Η δικαστική μεταρρύθμιση προβλέπει μεταξύ άλλων την παράκαμψη αποφάσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου με απλή πλειοψηφία της Βουλής, και την κυβερνητική εμπλοκή στην επιλογή των δικαστών του.
Ο Νετανιάχου ανακοίνωσε χθες πως θα «παγώσει» την προώθηση των νομοθετικών αλλαγών, μετά την έκκληση του Προέδρου της χώρας, τον διαχωρισμό της θέσης και την αποπομπή του υπουργού Άμυνας και τις διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων Ισραηλινών που την ακολούθησαν, μαζί με την κινητοποίηση των εφέδρων του ισραηλινού στρατού και την «απεργία» των πιλότων των μαχητικών του Ισραήλ, και ακόμα και της βιομηχανίας υψηλής τεχνολογίας της χώρας. Συνδικάτα και εργοδοτικά σωματεία κινητοποιήθηκαν. Έκλεισαν πανεπιστήμια, απήργησαν νοσοκομεία. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν πως ο κυβερνητικός συνασπισμός, και το Λικούντ του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, θα έχαναν την εξουσία σε περίπτωση εκλογών. Δεν θα είναι ομαλή η συνέχιση του κυβερνητικού έργου, πάντως, με τον θυμό εναντίον του Νετανιάχου να έχει πιάσει «κόκκινο» και, καθώς δεν έχει πάρει πίσω τη νομοθεσία, απλά έχει αναβάλλει το πέρασμά της. Η κοινωνία είναι σε επιφυλακή.
Η αντίδραση στις διαθέσεις του ακροδεξιού φονταμενταλιστικού μπλοκ που προέκυψε από τις εκλογές του 2022 είναι διάχυτη ανάμεσα στους Ισραηλινούς εβραϊκής καταγωγής - όχι όμως στους παλαιστινιακής καταγωγής πολίτες του Ισραήλ, ούτε στους Παλαιστίνιους που ζουν στα κατεχόμενα, εναντίον των οποίων η νέα κυβέρνηση έχει στηρίξει τους Εβραίους εποίκους που έχουν επιδοθεί σε πρωτοφανείς, ανεξέλεγκτες αγριότητες. Για αυτούς, δεν υπάρχει κάποια ισραηλινή δικαιοσύνη που θα άξιζε να στηρίξουν.
Οι ΗΠΑ, από την άλλη, έχουν σίγουρα παρέμβει εναντίον των μεταρρυθμίσεων Νετανιάχου, οι οποίες θα κλόνιζαν σοβαρά το δημοκρατικό προφίλ της χώρας και θα δημιουργούσε κρίση στις σχέσεις ΗΠΑ-Ισραήλ. Ήδη υπάρχουν φωνές που λένε πως το Ισραήλ υπό τον Νετανιάχου -λαμβάνοντας υπόψη και την στάση του στο Ουκρανικό και τις σχέσεις του με την Κίνα- θα πρέπει να θεωρηθεί αντίπαλος των ΗΠΑ. Η μετατόπιση της χώρας άλλωστε προς τα ακροδεξιά αποξενώνει εκατομμύρια Εβραιοαμερικάνων, με πρωτοφανή τρόπο.
Μια εμπεριστατωμένη εικόνα όσων εξελίσσονται και όσων διακυβεύονται
New Yorker | Bernard Avishai: Has Benjamin Netanyahu’s Assault on Israeli Democracy Been Stopped?
Μετά την υποχώρηση Νετανιάχου τι; Μια σύνοψη από την Deutsche Welle
DW | Ειρήνη Αναστασοπούλου: Ισραήλ: Παίζει με τον χρόνο ο Νετανιάχου;
H Χααρέτς για την δίκη του Νετανιάχου, την ιστορία της και το μέλλον της
Haaretz | Yael Freidson: Three Years In, Netanyahu's Trial Has No End in Sight (αρχειοθετημένο άρθρο)
Γιατί μας ενδιαφέρει: Κάθε εξέλιξη στο Ισραήλ έχει συνέπειες για την ειρήνη στην περιοχή. Αν ο Νετανιάχου μετασχηματίσει το Ισραήλ σε ένα Ερντογανικό κράτος όπου φονταμενταλιστές και έποικοι επιβάλλουν την πολιτική γραμμή (η οποία ήδη είναι πέρα από τα πλαίσια του κράτους δικαίου για τους Παλαιστίνιους), τα πράγματα προμηνύονται καταστροφικά - και όχι μόνο για το Ισραήλ.
Η Ευρώπη σε απεργιακό αναβρασμό
Για τη γαλλική εξέγερση εναντίον του νέου νόμου για τις συντάξεις γράψαμε στην εβδομαδιαία μας ανασκόπηση. Χθες, μια ακόμα απεργία συνοδεύτηκε από μαζικότατες διαδηλώσεις και συγκρούσεις. Οι απεργοί έκλεισαν ακόμα και τον Πύργο του Άιφελ. Ήδη τα συνδικάτα ανακοίνωσαν νέα απεργία για την επόμενη εβδομάδα.
Αλλά απεργία είχαμε χθες και στη Γερμανία, και μάλιστα μεγάλη: των συνδικάτων του Δημοσίου και του συνδικάτου των μεταφορών. Το αποτέλεσμα ήταν να ακινητοποιηθεί όλη η χώρα, καθώς αεροδρόμια και τρένα δεν λειτούργησαν. Οι απεργοί απαιτούν αυξήσεις άνω του 10%. Στη Βρετανία εντωμεταξύ, οι εργαζόμενοι στο αεροδρόμιο του Χίθροου στο Λονδίνο, ετοιμάζονται για απεργιακές κινητοποιήσεις το (καθολικό) Πάσχα, που θα παρεμποδίσει τα εορταστικά ταξίδια. Ανάλογη κινητοποίηση αναμένεται και στην Ιταλία. Εντωμεταξύ χιλιάδες Τσέχοι διαδήλωσαν εναντίον της αύξησης της ηλικίας συνταξιοδότησης στα 68.
Γιατί μας ενδιαφέρει: Η αναζωπύρωση της εργατικής διαμαρτυρίας στην ΕΕ, είναι ο μόνος τρόπος να τρωθεί η νεοφιλελεύθερη ηγεμονία στην ήπειρο. Είναι κρίσιμο σε μια εποχή οικονομικής αναταραχής να μην βρεθούμε σε άλλη μια παρτίδα περαιτέρω αναδιανομής του πλούτου προς τα πάνω.
Αναβρασμός και στην Αφρική
Τις προηγούμενες εβδομάδες, έντονες ήταν και οι αναταράξεις σε πέντ χώρες της Αφρικής:
Στην Κένυα η αντιπολίτευση έχει καλέσει σε διαδηλώσεις και διαμαρτυρίες εναντίον της κυβέρνησης του Γουίλιαμ Ρούτο, με αφορμή το αυξημένο κόστος ζωής, αλλά και την σταθερή καταγγελία νοθείας κατά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου, παρά την επικύρωση του αποτελέσματος από το Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας. Οι διαδηλώσεις έχουν κατασταλεί με βία και ήδη υπάρχουν δύο νεκροί διαδηλωτές.
Αναταραχή στην Τυνησία: τα αίτια της κοινωνικής κινητοποίησης στην Τυνησία είναι πολλά, ξεκινάνε από τη συντριπτική για τα φτωχότερα στρώματα αύξηση του κόστους ζωής, τη διαμαρτυρία για τον περιορισμό των πολιτικών ελευθεριών μετά το «κοινοβουλευτικό πραξικόπημα» μέσω ενός μποϋκοταρισμένου από την αντιπολίτευση δημοψηφίσματος το καλοκαίρι που μας πέρασε. Διαδηλώσεις ξέσπασαν επίσης νωρίτερα αυτόν τον μήνα για τις ρατσιστικές δηλώσεις του Προέδρου Σαϊέντ, που έριξε «λάδι στη φωτιά» της ρατσιστικής βίας εναντίον των προσφύγων από την υποσαχάρια Αφρική, που έπληξε φυσικά και τους μαύρους Τυνήσιους. Οι διαμαρτυρίες αναμένεται να συνεχιστούν.
Στη Σενεγάλη η ένταση του αυταρχισμού από τον Πρόεδρο της χώρας Μακύ Σαλ -ο οποίος δεν έχει αποκλείσει την διεκδίκηση για τρίτη φορά της Προεδρίας, παρά τις συνταγματικές προβλέψεις- και οι δικαστικές περιπέτειες του αρχηγού της αντιπολίτευσης Ουσμάν Σονκό, ο οποίος κατηγορείται για συκοφαντία και βιασμό, κατηγορίες τις οποίες ο ίδιος ισχυρίζεται πως είναι κατασκευασμένες, οδήγησε χιλιάδες Σενεγαλέζους στους δρόμους, όπου συγκρούστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις. Νέες διαδηλώσεις έχουν προγραμματιστεί, παρά την απαγόρευσή τους για σήμερα και αύριο. Οι διαμαρτυρίες είναι κατά μία έννοια συνέχεια των αιματηρών διαδηλώσεων που συντάραξαν τη χώρα με τη σύλληψη του Σονκό το 2021.
H Νιγηρία είναι μια χώρα 230 εκατομμυρίων κατοίκων (το 15% του πληθυσμού της Αφρικής), 32% εκ των οποίων ζει κάτω από το όριο της απόλυτης φτώχειας. Στη χώρα ομιλούνται πάνω από 500 γλώσσες. Ο πληθυσμός είναι μοιρασμένος σε μουσουλμανικό «Βορρά» και χριστιανικό «Νότο». Οι εκλογές στη χώρα που έγιναν τον Φεβρουάριο έβγαλαν νικητή τον Μπόλα Τίμπου, αλλά τα αποτελέσματα αμφισβητήθηκαν από την αντιπολίτευση. Μαζικές ήταν οι διαδηλώσεις της αντιπολίτευσης, ενώ η απειλή της απεργίας ανάγκασε την κυβέρνηση να αμβλύνει την έλλειψη χαρτονομισμάτων. Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται.
Jacobin | Camilla Houeland: Nigeria’s Old Guard Clung to Power in Its Presidential Election
Στη Νότιο Αφρική, το αριστερό κόμμα των Μαχητών της Οικονομικής Ελευθερίας (Economic Freedom Fighters - EFF) κάλεσε σε κινητοποιήσεις εναντίον της κυβέρνησης Ραμαφόζα, οι οποίες αντιμετωπίστηκαν με προληπτικές συλλήψεις και κινητοποίηση του στρατού.
Γιατί μας ενδιαφέρει: Η Αφρική είναι το μέλλον του πλανήτη, καθώς η δημογραφία και ο πλούτος της θα την καταστήσει κομβική μέσα στον αιώνα που διατρέχουμε. Κινήματα από τα κάτω (grassroots) εναντίον αυταρχικών κυβερνήσεων και της οικονομικής ανισότητας είναι κρίσιμα για την ανόρθωση της ταλαιπωρημένης ηπείρου και περιορίζουν τα γεωπολιτικά παιχνίδια εις βάρος της.
20 χρόνια από την εισβολή των ΗΠΑ στο Ιράκ
Στις 19 Μαρτίου συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ, παράνομη και με την συνδρομή μιας «συμμαχίας προθύμων» που ολοκλήρωσαν την καταστροφή που είχαν ξεκινήσει οι κυρώσεις και οι συνεχείς βομβαρδισμοί (παράνομοι και αυτοί) της χώρας. Η εισβολή έγινε με πρόσχημα τα Όπλα Μαζικής Καταστροφής που δεν είχε το Ιράκ, και η παρουσία κατοχικών δυνάμεων στη χώρα συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η εισβολή οδήγησε σε αιματηρούς εμφυλίους, την ενίσχυσης των πιο ακραίων ισλαμιστικών δυνάμεων (ISIS) και την αποσταθεροποίηση στην περιοχή, σε πάνω από ένα εκατομμύριο νεκρούς και σε ακόμα περισσότερα εκατομμύρια προσφύγων. Κερδισμένοι αυτού του ατέρμονου πολέμου -μαζί με την αντίστοιχη επιχείρηση στο Αφγανιστάν- οι εταιρείες όπλων στις ΗΠΑ και αλλού.
Κοσμοδρόμιο | Μιχάλης Παναγιωτάκης: Το Ιράκ αποζημιώνει τους καταστροφείς του
The Conversation | Benjamin Isakhan: Iraq war, 20 years on: how the world failed Iraq and created a less peaceful, democratic and prosperous state
ITV News | Geraint Vincent: 'Why did you destroy this country?': Iraqis reflect on brutal legacy of 2003 invasion
Γιατί μας ενδιαφέρει: Η μηχανή πολέμων που οδήγησε στο 2003 είναι ακόμα ενεργή.
Το TikTok στο εδώλιο
Η κατάθεση του διευθύνοντος συμβούλου του TikTok, Σου Ζι Τσιού, στο Κογκρέσο των ΗΠΑ ήταν ένα θέαμα σχεδιασμένο για τα εσωτερικά πολιτικά κοινά των ΗΠΑ. Η κινεζική Υπηρεσία Κοινωνικής Δικτύωσης αντιμετωπίζει την πιθανότητα απαγόρευσής της στις ΗΠΑ μετά από πρόταση των Ρεπουμπλικάνων, καθώς το FBI έχει εγείρει θέματα «εθνικής ασφαλείας» αναφορικά με τη λειτουργία του στη χώρα. Οι χρήστες του TikTok στις ΗΠΑ είναι «στα κάγκελα» (ολόκληρες προσωπικές «βιοτεχνίες» στα ΜΚΔ έχουν στηθεί γύρω από το TikTok και στις ΗΠΑ) και έχουν πάρει στο «ψιλό» τα μέλη του Κογκρέσου, που επέδειξαν για άλλη μια φορά -μετά την κατάθεση του Ζούκερμπεργκ για την ιδιωτικότητα στο Facebook- έλλειψη γνώσεων και αντίληψης για το πώς λειτουργούν τα ΜΚΔ. Πολλές χώρες, και όχι μόνο οι ΗΠΑ, έχουν εγείρει θέματα εθνικής ασφάλειας και έχουν απαγορεύσει τη χρήση του σε κρατικές συσκευές ή σε κρατικούς αξιωματούχους (Νέα Ζηλανδία, Μεγάλη Βρετανία, Καναδάς, Ταϊβάν, η Ινδία - πλήρης απαγόρευση - η Ευρωπαϊκή Ένωση κτλ).
Όπως περιγράφει, όμως, και ένα ρεπορτάζ του BBC, οι φόβοι είναι υπερβολικοί και δεν έχουν μεγάλη σχέση με την πραγματικότητα:
BBC | Joe TIdy: TikTok answers three big cyber-security fears about the app
Η φασαρία γύρω από το TikTok έχει να κάνει με τον εντεινόμενο ψυχρό πόλεμο ΗΠΑ-Κίνας και όχι με κάποιο μείζον πρόβλημα ασφαλείας ειδικά με το TikTok το οποίο μαζεύει ό,τι ακριβώς συλλέγουν και τα υπόλοιπα ΜΚΔ, υπερβολικά πολλά δεδομένα για την προστασία της ιδιωτικότητας των χρηστών του, αλλά όχι περισσότερα από όσα συλλέγουν το Facebook, ή η Google, ή το Instagram κτλ.
Η διαφορά είναι πως όλα τα άλλα «μεγάλα» ΜΚΔ και οι μηχανές αναζήτησης είναι αμερικανικής ιδιοκτησίας και δια νόμου οφείλουν να κάνουν αυτό που οι ΗΠΑ κατηγορούν την Κίνα πως θέλει να κάνει: να κατασκοπεύουν μη-Αμερικανούς πολίτες (και Αμερικανούς αν παραστεί ανάγκη). Πρόκειται περί υποκρισίας. Από την εποχή των αποκαλύψεων του Edward Snowden, γνωρίζουμε πως η αμερικανική NSA έχει πρόσβαση σε όλα τα δεδομένα των αμερικανικών κολοσσών του διαδικτύου. Για τον λόγο αυτό, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης π.χ, εμπόδισε την ανταλλαγή δεδομένων των χωρών της ΕΕ με τις ΗΠΑ, ακριβώς επειδή «…επιτρέπει στις υπηρεσίες πληροφοριών να συλλέγουν και να χρησιμοποιούν τα προσωπικά δεδομένα που μεταβιβάζονται… με τρόπο που δεν είναι συμβατός με τα δικαιώματα που διασφαλίζονται από τους νόμους της ΕΕ».
Μετά από μια αρχική περίοδο προσαρμογής, οι μόνοι περιορισμοί που η Κίνα έχει επιβάλλει, είναι στη χρήση του Douyin (της κινέζικης εκδοχής του TikTok) καθώς έχει επιβάλλει όριο χρήσης 60 λεπτών για χρήστες κάτω των 18 ετών, με ειδικό κωδικό για επιπλέον μισή ώρα χρήσης για παιδιά κάτω των 13. To TikTok είναι το δημοφιλέστερο ΜΚΔ μεταξύ των εφήβων και στις ΗΠΑ και η προστασία των παιδιών από την υπερέκθεση στο περιβάλλον αυτό ίσως θα έπρεπε να είχε προτεραιότητα απέναντι στα κατασκοπευτικά και ψυχροπολεμικά σενάρια.
Wired | Dell Cameron: The TikTok Hearing Revealed That Congress Is the Problem (αρχειοθετημένος σύνδεσμος)
The Verge | Adi Robertson: The TikTok ban is a betrayal of the open internet
Άλλες ειδήσεις
Ο απόηχος της εισβολής στη Λιβύη, είναι, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, μαζικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, εγκλήματα πολέμου, βασανιστήρια και σεξουαλικό σκλαβοπάζαρο.
Αφού για να εκλεγεί στην ηγεσία των Εργατικών στη Βρετανία ο Κιρ Στάρμερ υποσχέθηκε σοσιαλιστικές πολιτικές, όχι μόνο έκανε στροφή 180 μοιρών, αλλά ανακοίνωσε τον αποκλεισμό του Τζέρεμι Κόρμπιν από τα ψηφοδέλτια των Εργατικών για τις επόμενες εκλογές. Ο πρώην αρχηγός των Εργατικών άφησε σαφή υπονοούμενα πως θα κατέβει ως ανεξάρτητος, αν διατηρηθεί τελικά αυτός ο αποκλεισμός.
Μετά την καταδίκη του Ραούλ Γκάντι, πρώην πρωθυπουργού της Ινδίας και ηγέτη της αντιπολίτευσης από δικαστήριο για δυσφήμιση του ακροδεξιού εθνικιστή πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι, ο Γκάντι αποβλήθηκε από το ινδικό κοινοβούλιο. Η εξέλιξη αυτή δημιουργεί επιπλέον ανησυχίες για την ποιότητα της μεγαλύτερης σε πληθυσμό δημοκρατίας του κόσμου.
Νέοι δρακόντειοι νόμοι κατά των ΛΟΑΤΚΙ ατόμων στην Ουγκάντα, επιβάλλουν πρωτοφανείς ποινές, μέχρι και ισόβια ή και την ποινή του θανάτου, όχι μόνο κατά ομοφυλοφυλικών πράξεων, αλλά ακόμα και για τον αυτοπροσδιορισμό κάποιου σαν ομοφυλόφιλου, αλλά και επιβάλουν σε τρίτους να καταγγείλουν όσους γνωρίζουν πως είναι ομοφυλόφιλοι. Οι διεθνείς αντιδράσεις είναι έντονες και ο ΟΗΕ ζητά να μην εφαρμοστεί αυτός ο νόμος.