Ισραήλ: Σφαγές και βόμβες

Ένα τεύχος για τις εξελίξεις σε Ισραήλ / Παλαιστίνη

Γάζα 11/10/2023, πηγή

Για να μιλήσουμε για τα γεγονότα που εκτυλίσσονται στη Λωρίδα της Γάζας και πέριξ αυτής την τελευταία εβδομάδα δεν είναι δυνατόν να ξεκινήσουμε από τις 7 Οκτωβρίου, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τη Γάζα, αλλά και όλη την ιστορία της σύγκρουσης Ισραήλ-Παλαιστινίων - δεν ήταν τυχαία άλλωστε η ημερομηνία που επέλεξε η Χαμάς για το πολεμικό της χτύπημα: ήταν η επομένη της 50ης επετείου της έναρξης του πολέμου του Γιομ Κιπούρ.

Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ, σε ισραηλινές πόλεις και βάσεις γύρω από την Γάζα ήταν καλά οργανωμένη, βάρβαρη και πέραν της διεθνούς νομιμότητας, ιδίως σε ό,τι αφορά την σφαγή οικογενειών και όσων συμμετείχαν στο τραγικό φεστιβάλ μουσικής όπου κατά τις μαρτυρίες εκτελέστηκαν πάνω από 260 νέοι, ως επί το πλείστον, ισραηλινοί. Αλλά τα εγκλήματα δεν ξεκίνησαν στις 7/10. Είναι ένα ακόμα επεισόδιο του πολέμου μεταξύ των αποικιοκρατών και των “ινδιάνων”, σε μια συγκυρία που ο ξεριζωμός των Παλαιστινίων από τα πατρογονικά τους εδάφη στην Δυτική Όχθη, προχωρούσε με φρενητιώδη ρυθμό, χάρη στην ακροδεξιά κυβέρνηση Νετανιάχου. Τις τελευταίες ημέρες και μόνο, οι δυνάμεις ασφαλείας του Ισραήλ στην Δυτική Όχθη έχουν σκοτώσει 27 Παλαιστινίους.

Η επίθεση

Ο αιφνιδιασμός των ισραηλινών δυνάμεων ήταν απόλυτος. Οι ένοπλες ομάδες της Χαμάς εισήλθαν στο έδαφος του Ισραήλ, επιτέθηκαν σε στρατιωτικά φυλάκια, αλλά και σε οικισμούς εποίκων (η Χαμάς θεωρεί κάθε έποικο ως εμπόλεμο, εξ ου και αρνείται ότι επιτέθηκε σε αμάχους), προχωρώντας σε εκτελέσεις και απαγωγές, των οποίων ο εκτιμώμενος αριθμός αυξάνεται με την ώρα (1200 νεκροί ισραηλινοί, 200 όμηροι) και περιλαμβάνει από στρατιώτες μέχρι μετέχοντες σε πάρτι και οικογένειες ισραηλινών. Παράλληλα καταιγισμός από πυραύλους έπληξε το Ισραήλ, σε τέτοιους αριθμούς που ο περίφημος “Σιδηρούς Θόλος” της αντιπυραυλικής προστασίας της χώρας, δεν μπορούσε να ανταπεξέλθει.

Η πολιορκία της Γάζας

Η απάντηση του Ισραήλ είναι κατακλυσμιαία, έχοντας βάλει στο στόχαστρο όλον τον πληθυσμό της Γάζας, ο μισός εκ των οποίων είναι κάτω από 18 ετών. Το Ισραήλ έχει κόψει το ρεύμα, το νερό, την πρόσβαση σε αγαθά και σε επικοινωνίες ουσιαστικά. Ενώ τα ήδη διαλυμένα νοσοκομεία της πόλης, έχοντας να αντιμετωπίσουν χιλιάδες τραυματίες, δεν έχουν πλέον ούτε αντισηπτικά. Ο θρήνος είναι συνεχής. Οι νεκροί έχουν φτάσει τους χίλιους και οι τραυματίες τους 5000, και η επίθεση εντείνεται ακόμα. Παρά δε τις προειδοποιήσεις του Νετανιάχου προς τον πληθυσμό της Γάζας (μια πόλη υπό συνεχή βομβαρδισμό στην οποία δεν υπάρχουν καν καταφύγια) φαίνεται πως βομβαρδίζεται και το μόνο ασφαλές πέρασμα προς Αίγυπτο. Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, ο ισραηλινός στρατός ετοιμάζεται για χερσαία εισβολή, ενώ έχει σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό τον Νετανιάχου.

Ο ΟΗΕ πάντως υπενθυμίζει πως πολιορκία αμάχων απαγορεύεται από το ανθρωπιστικό δίκαιο

Ο πόλεμος της προπαγάνδας

Λέμε “φαίνεται” γιατί και σε αυτόν τον πόλεμο (και δεν είναι σίγουρο αν μπορούμε να τον πούμε “πόλεμο” μια και δεν εμπλέκονται δυο κράτη, καθώς η Χαμάς δεν είναι η επίσημη κυβέρνηση του παλαιστινιακού κράτους, που ούτως ή άλλως πάντως δεν αναγνωρίζει το Ισραήλ) δεν μπορείς να πιστέψεις με την πρώτη καμία εικόνα, καμία διαρροή, κανέναν δημοσιογράφο, καθώς πολλοί δημοσιογράφοι χρησίμευσαν και σε αυτόν τον πόλεμο σαν “βαποράκια” οπλοποιημένης πληροφορίας. Μέχρι στιγμής έχουμε ακούσει και διαβάσει σε εφημερίδες και ΜΚΔ, για βιασμούς από την Χαμάς - που δεν έχουν επιβεβαιωθεί, για παιδάκια από το Ισραήλ σε κλουβιά της Χαμάς, που δεν ήταν από το Ισραήλ και σίγουρα το βίντεο ήταν πριν την επιδρομή της Χαμάς, διαβάσαμε για “40 αποκεφαλισμένα παιδιά” από τη Χαμάς, τα οποία κανένας δημοσιογράφος δεν είδε και η ύπαρξη των οποίων διαψεύδεται (αλλά κάνει “καριέρα” στο twitter και σε βρετανικές εφημερίδες). Ή για τον συναγερμό για μια επίθεση της Χεζμπολλάχ από βορράν η οποία δεν έγινε ποτέ.

Και πάει λέγοντας.

Είναι σαν η φρίκη της επίθεσης να μην είναι αρκετή και να πρέπει να επινοηθεί ένα δαιμονικό περίβλημα, ίσως για να κάνει πιο ανεκτή την αντίδραση που ήταν μια εξίσου εγκληματική επίθεση κατά αμάχων από το Ισραήλ.

Θεωρίες συνωμοσίας και γεωπολιτική

Το πρώτο που προκαλεί εντύπωση είναι η ίδια η αστοχία ενός τεχνολογικού και κατασκοπευτικού δικτύου που έχουν απλώσει οι υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ στη Γάζα, το οποίο θεωρείτο ως πλήρως αποτελεσματικό. Δεν ήταν. Γνωρίζουμε πως η Αιγυπτιακή κυβέρνηση είχε προειδοποιήσει την κυβέρνηση Νετανιάχου για επικείμενη έκρηξη στη Γάζα. Οι θεωρίες συνωμοσίας που κυκλοφορούν λένε ότι η κυβέρνηση του Ισραήλ γνώριζε για το χτύπημα και το άφησε να συμβεί προκειμένου να στρέψει την προσοχή του κόσμου μακριά από την πολιτική κρίση στο Ισραήλ, να αποφύγει ο ίδιος ο Μπένγιαμιν Νεταντιάχου τις διώξεις και να ολοκληρωθεί ένα σχέδιο εθνοκάθαρσης με πρόσχημα την επίθεση. Βέβαια, οι εξελίξεις αυτές και η αποτυχία της κυβέρνησης Νετανιάχου έχουν καταρρακώσει την εικόνα του και πολλοί αναλυτές λένε πως η κρίση αυτή θα σημάνει και το πολιτικό του τέλος. Παρόλα αυτά οι απορίες παραμένουν: ήταν παραφουσκωμένες για λόγους μάρκετινγκ (είναι κλάδος βιομηχανικής υπεροχής του Ισραήλ) οι δυνατότητες της ισραηλινής κατασκοπίας; Πώς πέρασαν κάτω από την μύτη των Ισραηλινών, τόσες χιλιάδες πύραυλοι; Γιατί δεν άκουσαν τις προειδοποιήσεις της Αιγύπτου; Η απάντηση είναι μάλλον η απλούστερη: κανένα σύστημα δεν μπορεί να είναι τέλειο και η απόγνωση των κατοίκων της Γάζας έχει κάνει “εξυπνότερη” τη Χαμάς.

Αυτό που σίγουρα δεν είναι συνωμοσιολογία είναι η κατάρρευση της προσέγγισης Σαουδικής Αραβίας και Ισραήλ, μεσολαβημένη από τις ΗΠΑ, και μαλλον και της στρατιωτικής συμφωνίας Σαουδικής Αραβίας και ΗΠΑ. Ο προφανώς “ωφελούμενος” είναι το Ιράν, που φοβόταν πως μια τέτοια εξέλιξη μαζί με την από βορρά επιρροή του Ισραήλ στο Αζερμπαϊτζάν και την πιθανή επαναχάραξη συνορων, θα βρισκόταν περικυκλωμένο από εχθρικές δυνάμεις. Αντίθετα -καθώς ήδη οι σχέσεις Ιράν-Σαουδικής Αραβίας έχουν εξομαλυνθεί με τη μεσολάβηση της Κίνας- έχουν ξεκινήσει οι επαφές μεταξύ αυτών των δύο χωρών.

Ενδιαφέρον πάντως έχει η άμεση και επαναλαμβανόμενη δήλωση των ΗΠΑ (προς το παρόν τουλάχιστον) πως δεν θεωρούν ότι το Ιράν εμπλέκεται στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου, ενώ έστειλαν και προειδοποιήσεις να μην εμπλακεί στην κρίση. Ανάλογες, άμεσες, δηλώσεις έκαναν αρχικά και στρατιωτικοί του Ισραήλ. Αλλά και το Ιράν, παρότι θεωρεί την επίθεση της Χαμάς ως αυτοάμυνα των Παλαιστινίων, απεκδύθηκε κάθε συνεννόησης και συμμετοχής στην επίθεση. Οι λόγοι που όλοι δεν θέλουν να βάλουν το Ιράν στην πολεμική εικόνα, είναι μάλλον πρακτικοί (διαχείρηση τόσων μετώπων) αλλά και οικονομικοί, καθώς η τιμή του πετρελαίου θα εκτοξευόταν ακόμα υψηλότερα σε περίπτωση πολεμικής εμπλοκής του Ιράν.

Η Χαμάς, η Φατάχ, η Δυτική Όχθη, το Ισραήλ και η Γάζα

Μερικά βασικά στοιχεία για την πολιτική ιστορία της κατεχόμενης Παλαιστίνης, την θέση της Χαμάς, την πολιτική και κοινωνική δυναμική στην Παλαιστίνη

• Η Χαμάς είναι η εκλεγμένη κυβέρνηση της Παλαιστίνης σύμφωνα με τις τελευταίες εκλογές που έγιναν στη χώρα το 2006. Ήδη πριν 17 χρόνια. Στις εκλογές εκείνες, με ενισυμένο σύστημα αναλογικής η Χαμάς είχε περάσει κατά 3 μονάδες την Φατάχ και εξασφάλισε την πλειοψηφία στο Παλαιστινιακό κοινοβούλιο - κυρίως λόγω της τεράστιας διαφθοράς τότε της Φατάχ. Η κυβέρνηση της Χαμάς δυναμιτίστηκε και εμποδίστηκε να αναλάβει καθήκοντα από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ - κυρίως γιατί αρνιόταν να αναλάβει τις δεσμεύσεις που είχε συμφωνήσει το PLO με το Ισραήλ η Φατάχ, αλλά και επειδή οι ΗΠΑ την θεωρούσαν τρομοκρατική οργάνωση. Η σύγκρουση Χαμάς - Φατάχ ξέφυγε από τα πολιτικά όρια και οδήγησε το 2007 σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δύο παρατάξεων.

• Αξίζει να σημειώσουμε πως οι προσδοκίες στις εκλογές του 2006 ήταν διαφορετικές από τη σημερινή απελπισία: 80% των παλαιστινίων υποστήριζαν μια συμφωνία ειρήνευσης με το Ισραήλ, 75% ζητούσαν από τη Χαμάς να μαλακώσει την πολιτική της προς το Ισραήλ. Μετά τις μάχες της Γάζας μεταξύ Φατάχ και Χαμάς, η Γάζα κυριαρχήθηκε από τη Χαμάς, ενώ στη Δυτική Όχθη παρέμεινε η διεθνώς αναγνωρισμένη κυβέρνηση του ΜΑχμούντ Αμπάς και της Φατάχ.

• Η Χαμάς πριν τις επιθέσεις, σε εκλογές θα έχανε από τη Φατάχ σύμφωνα με δημοσκοπήσεις

Ενώ ο Χανίγια θα κέρδιζε εύκολα τον Μαχμούντ Αμπάς, θα έχανε από τον (“Μαντέλα της Παλαιστίνης”) Μαργουάν Μπαργκουτί, o οποίος βρίσκεται φυλακισμένος σε ισραηλινή φυλακή για “τρομοκρατική δράση” και συζητείτο η αποφυλάκισή του

• Η σχέση του Ισραήλ με την Χαμάς είναι πολύπλοκη. Η ίδια η οργάνωση δεν θα υπήρχε σήμερα χωρίς την παρέμβαση του Ισραήλ, το οποίο έσπρωξε μια ομάδα γραφικών φονταμενταλιστών ως αντίβαρο στο κοσμικό και δημοκρατικό PLO

  • The Intercept | Mehdi Hasan, Dina Sayedahmed: Blowback: How Israel Went From Helping Create Hamas to Bombing It

  Ξέρουμε επίσης -από το Wikileaks- πως το 2007 είχε παρέμβει προκειμένου η Χαμάς να πάρει υπό τον έλεγχό της τη Γάζα

  Ξέρουμε, τέλος, πως ο Νετανιάχου εξαρχής προώθησε την Χαμάς, την οποία έβλεπε σαν έμμεσο “εταίρο” στην προσπάθειά του να βουλιάξει το σχέδιο των δύο κρατών, προτιμώντας να διαιωνίζεται το ρήγμα μεταξύ της κυβέρνησης στη Δυτική Όχθη και εκείνης στη Γάζα. Αυτό το είχε δηλώσει εκπεφρασμένα σε μέλη του κόμματός του το 2019:

“Όποιος θέλει να εμποδίσει την δημιουργία ενός Παλαιστινιακού κράτους, θα πρέπει να υποστηρίξει την ενίσχυση της Χαμάς”… “Αυτό είναι κομμάτι της στρατηγικής μας - να απομονώσουμε τους Παλαιστίνιους στην Γάζα από εκείνους στη Δυτική Όχθη”

ΗΠΑ και Ευρώπη, υπέρ της εθνοκάθαρσης των Παλαιστινίων;

Οι ΗΠΑ και η ΕΕ έσπευσαν αμέσως να σταθούν δίπλα στο Ισραήλ, παρακάμπτοντας πλήρως το θέμα της νομιμότητας της καταστροφής στη Γάζα. Οι ΗΠΑ μάλιστα στέλνουν πολεμικά πλοία στην περιοχή, ενώ στην ΕΕ, η αρχική ανακοινωμένη απόφαση για απόσυρση όλων των χρηματοδοτήσεων για την Παλαιστίνη, αποτράπηκε τελικά από το βέτο της Ιρλανδίας, της Ισπανίας, της Δανίας και του Λουξεμβούργου. Η εσπευσμένη συστράτευση της Ευρώπης με τις ΗΠΑ στο ζήτημα αυτό προκαλεί δυσαρέσκεια. Στην Βρετανία πάντως θέλουν να απαγορεύσουν την δημόσια επίδειξη της Παλαιστινιακής σημαίας και τα συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης.

Βίντεο: Ο Πάνος Χαρίτος μιλάει για τον πόλεμο στο Ισραήλ

Επιλογή άρθρων

• Haaretz | Editorial: Netanyahu Bears Responsibility for This Israel-Gaza War (αρχειοθετημένος σύνδεσμος)

• Haaretz | Michael Sfard: Israelis Must Maintain Their Humanity Even When Their Blood Boils

• Lifo (μετάφραση από άρθρο της Haartez) | Gideon Levy: Το Ισραήλ δεν μπορεί να φυλακίζει δύο εκατομμύρια κατοίκους της Γάζας χωρίς να πληρώσει ένα οδυνηρό τίμημα

• News 24/7 | Δημήτρης Χριστόπουλος: Ισραήλ – Παλαιστίνη: No justice-no peace

• Palestine Chronicle | Ilan Pappe: My Israeli Friends: This is Why I Support Palestinians

• N + 1 Magazine | Ismail Ibrahim: A Hole in the Limits of the World

• The Intercept | Alice Speri: Israel Responds to Hamas Crimes by Ordering Mass War Crimes in Gaza

• Ο πατέρας ενός απαχθέντος κοριτσιού καλεί σε ειρήνη προκειμένουν να μην συμβαίνουν αυτά