10 προβλέψεις για το 2022: Πως περιμένουμε να εξελιχθούν θέματα που παρακολουθήσαμε
10 προβλέψεις για το 2022: Πως περιμένουμε να εξελιχθούν θέματα που παρακολουθήσαμε
Η απλώς δειτε το Don't look up και ας κάνουμε μαζί ένα reality check
Το Don’t Look Up (ακολουθούν “σπόιλερς”) είναι η πιο αιχμηρή πολιτική σάτιρα μαζικής απεύθυνσης των τελευταίων ετών, όχι μόνο για την κλιματική κρίση, αλλά και για τον τρόπο που όλες οι όψεις του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού οδηγούν στον αυτοκτονικό κυνισμό. Πρόκειται για ταινία αγκίτ-προπ, χωρίς «καλούς», όπου μια Πρόεδρος κράμα Χίλαρυ και Τραμπ, έρμαιο της επικοινωνιακής πολιτικής και των οικονομικών εξαρτήσεων, οδηγεί τελικά στο - κυριολεκτικό - τέλος του κόσμου. Η ταινία καταγγέλλει, εν παρόδω, τον τεχνομεσιανισμό και την ιδιωτικοποίηση της επιστήμης, τον εκμαυλισμό επιστημόνων, τον φεουδαρχικό νεοφιλελευθερισμό, την αυτοακύρωση των ΜΜΕ και την οικονομική τους συγχώνευση από τα κέντρα εξουσίας. Σε πολλές χώρες η ταινία “διαβάστηκε” σαν αλληγορία για την πανδημία, με τοπικές αναφορές. Κεντρικό μήνυμα της ταινίας είναι, παραφράζοντας τον Μαρκ Φίσερ, πως για τις κυρίαρχες ελίτ, το τέλος του κόσμου είναι μια θυσία προτιμότερη από το τέλος του καπιταλισμού.
Reality check: Από το ρεσάλτο των πολυεθνικών ενέργειας στην κλιματική συνδιάσκεψη COP26, μέχρι τους “Peter Isherwell” των φαρμακευτικών που προτιμούν την εξάπλωση μιας θανατηφόρας πανδημίας από την αμφισβήτηση της πατέντας, το έργο παίζεται ήδη στις ειδήσεις
1. Τι θα γίνει με τον κορονοϊό το 2022
Ο Γιώργος Παυλάκης είναι σαφής. Tο τσουνάμι της μετάλλαξης Όμικρον (με 40.000+ ημερήσια κρούσματα παραμονές πρωτοχρονιάς) θα κορυφωθεί στα μέσα Ιανουαρίου, ενώ το κύμα της Δέλτα θα εξακολουθήσει να απλώνεται επιβραδυνόμενο. Ο εμβολιασμός, επιμένει, πρέπει να γίνει υποχρεωτικός για όλους και τα σχολεία δεν πρέπει να ανοίξουν. Την άνοιξη θα αρχίσουμε να μπαίνουμε στην περίοδο ενδημικότητας του ιού κι αυτό θα αλλάξει τη συζήτηση για την υποχρεωτικότητα του εμβολιασμού, που θα αντιμετωπίζεται πλέον όπως η γρίπη ή η ιλαρά. Αυτά εφόσον βέβαια δεν υπάρξει μια χειρότερη μετάλλαξη, ελέω εμβολιαστικών πατεντών.
Διαβάστε το αφιέρωμα: Νέα φάρμακα για την COVID-19, τεράστια κέρδη για τη βιομηχανία. Υπάρχει εναλλακτική;
Ν. Χρηστάκης: «Είμαστε ακόμα στη μέση της πανδημίας»
Ο Νίκος Χρηστάκης εκτιμά πως θα φτάσουμε στη μεταπανδημική φάση το 2024. Ωστόσο, περνώντας στην ενδιάμεση φάση, θα έρχονται στο προσκήνιο περισσότερο οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνέπειες της πανδημίας. Όπως το μνημόνιο κατέστη κέντρο του πολιτικού μας συστήματος προ δεκαετίας, έτσι και ο κορονοϊός διαμορφώνει ένα νέο πολιτικό και κοινωνικό τοπίο.
2. Ελληνοτουρκική ένταση και νέο αμυντικό δόγμα
Επισημάναμε στο αφιέρωμα για το Σαχέλ, πως το ελληνικό αμυντικό δόγμα αλλάζει. H παραλαβή των Ραφάλ τον Ιανουάριο, συνάδει με την εκτίμηση μας. Ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ διαβλέπει εκτόνωση της έντασης στην ανατολική Μεσόγειο και αύξησή της στο Σαχέλ. Στο Αιγαίο και στην Κύπρο ακολουθήθηκε πολιτική ανοχής σε προκλήσεις αλλά και σύναψης συμμαχιών, διαστέλλοντας το χρόνο της αντιπαράθεσης. Θυμίζουμε ότι εδώ και δυο και πλέον χρόνια ακούμε για θερμό επεισόδιο, το οποίο ευτυχώς έχει ως τώρα, με κόστος, αποφευχθεί.
Το 2022 ξεκινάει με ρητορική ένταση, προκλητικές ενέργειες τις Τουρκίας στο Βόρειο Αιγαίο και συνεχιζόμενη οικονομική κρίση, καθώς πολιτικά φαίνεται να γράφονται οι τελευταίες σελίδες της εποχής Ερντογάν. Η Τουρκία όμως δεν φαίνεται να είναι σε θέση να δημιουργήσει τετελεσμένα. Οι Αμερικανοί, δημόσια τουλάχιστον, δεν φαίνεται να το επιθυμούν. Όπως έχουμε γράψει, η αλλαγή του νότιου ενεργειακού άξονα και η τετραμερής με την Αίγυπτο, την Κύπρο και το Ισραήλ δεν αφήνει πολλά περιθώρια στον Ερντογάν. Μια ελεγχόμενη αύξηση της έντασης δεν μπορεί να αποκλείσει τις πιθανότητες “ατυχήματος” λόγω επιχειρησιακής έντασης ή πολιτικής αστάθειας στην Τουρκία. Η απομάκρυνση της Ευρωπαϊκής προοπτικής της σίγουρα δεν βοηθάει. Ούτε ενδεχόμενη επιθετικότητα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής όμως, σε περιοχές όπου δεν έχουμε ζωτικά συμφέροντα.
3. Προσφυγικό: Περισσότεροι φράχτες στα σύνορα της Ευρώπης
To πιο θολό και αδύναμο σημείο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής είναι χωρίς αμφιβολία το προσφυγικό. Η κυβέρνηση επαίρεται ότι κέρδισε τον υβριδικό πόλεμο του Ερντογάν, που πράγματι χρησιμοποιεί πρόσφυγες και μετανάστες για την δημιουργία αναταραχής στα Ευρωπαϊκά σύνορα, όμως σε επίπεδο αρχών πρόκειται για μια ιστορικών διαστάσεων ήττα της Ευρώπης και της Ελλάδας. 9500 περίπου άνθρωποι υπολογίζεται ότι είχαν απωθηθεί σε pushbacks έως το τρίτο τρίμηνο του 2021. Η ουσιαστική αλλαγή πολιτικής μετά την κατάρρευση του μέρους της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας που προέβλεπε την αναλογική κατανομή των προσφύγων στις χώρες της ΕΕ, αφορά ενδεχόμενη χρηματοδότηση φραχτών από Ευρωπαϊκά κονδύλια. Η αρχή έγινε στα σύνορα Πολωνίας-Λευκορωσίας, όπου η Επιτροπή απέρριψε αρχικά τη χρηματοδότηση, που πλέον συζητάει. Φυσικά υπάρχουν κι άλλοι τρόποι να εντυπωσιάσεις την Κομισιόν για τα χρήματα που σου δίνει, πιο εντυπωσιακοί και πιο απάνθρωποι. Προφανώς δε, η «φιλελεύθερη» ελληνική κυβέρνηση πρωτοστατεί στη συζήτηση αυτή. Δεν τρέφουμε ελπίδες πως μπορεί το 2022 να αλλάξει κάτι προς το καλύτερο.
4. Πολιτική προστασία: Ευρωπαϊκή συνεργασια καλύπτει τα κενά του επιτελικού κράτους
Οι τραγικές πυρκαγιές του καλοκαιριού που κατέκαψαν πάνω από ένα εκατομμύριο στρέμματα δασικών εκτάσεων στιγμάτισαν το 2021. Οι κάτοικοι ιδίως στην Εύβοια αντιμετωπίζουν δυσοίωνο μέλλον. Ο περιβαλλοντικός νόμος που ψηφίστηκε το 2021, υπό την οργισμένη αντίδραση όλων των περιβαλλοντικών οργανώσεων και των κομμάτων της αντιπολίτευσης, έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή με ανησυχητικές συνέπειες για τις περιοχές Natura.
Οι καλοκαιρινές πυρκαγιές ανέδειξαν κατά τη γνώμη μας την αποτυχία του επιτελικού κράτους να αντιμετωπίσει τα προβλήματα της κλιματικής κρίσης, αλλά έδωσαν έναυσμα εμβάθυνσης της Ευρωπαϊκής πολιτικής προστασίας. Τώρα εξετάζονται ευρωπαϊκοί μηχανισμοί δασοπροστασίας μόνιμου χαρακτήρα κάτι που θα δούμε στην πράξη το επόμενο καλοκαίρι
5. Δεν θα αποκλιμακωθεί το κόστος της ενέργειας
Για όσους δεν θέλουν να δουν τα προβλήματα που έχει προκαλέσει η μεταρρύθμιση της αγοράς ενέργειας και το σύστημα του target model όπως λειτουργεί, που οδηγεί σε υψηλότερες τιμές, το πρόβλημα έγκειται στο σχέδιο πράσινης μετάβασης της ΕΕ. Οι προτάσεις που ακούγονται κυμαίνονται από την επιστροφή στο λιγνίτη μέχρι την ένταξη του φυσικού αερίου και της πυρηνικής ενέργειας στην πράσινη ταξινομία, απαράδεκτες και οι δυο από περιβαλλοντική σκοπιά. To βασικό πρόβλημα είναι η άρνηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να παρέμβει στην αποθήκευση ενέργειας και διορθωτικά στη ρύθμιση της αγοράς. Με αυτά τα δεδομένα κανείς δεν περιμένει αποκλιμάκωση των τιμών μέσα στο 2022. Αντιθέτως. Ειδικά το ελληνικό Market Reform Plan πάνω στο οποίο σχεδιάστηκε το target model, προβλέπει υπερβολικό όγκο και τζίρο στην αγορά εξισορρόπησης, σε σχέση με το σύνολο των αγορών, όπως επισήμανε το καλοκαίρι το energypress.gr. Το γεγονός χαρακτηρίζεται ως μεγάλο παράδοξο και εξηγεί εν μέρει γιατί στην Ελλάδα έχουμε τις μεγαλύτερες αυξήσεις στην Ευρώπη.
6. Εκλογές σε 18 μήνες;
Η παραίτηση των Γενικών Γραμματέων των Υπουργείων προ ημερών και η εκλογή Ανδρουλάκη έθεσαν νέους όρους στην πολιτική σκακιέρα. Η επόμενη κίνηση ανήκει στον Αλέξη Τσίπρα και στο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, που καλείται να βγει από την εσωστρέφεια και να ανασυνταχθεί προκειμένου να απαντήσει στα σενάρια που διαμορφώνονται είτε για συνασπισμό κεντρο-δεξιών δυνάμεων (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-Βελόπουλος) ή για δεύτερες εκλογές ενισχυμένης αναλογικής με κυριαρχία της Νέας Δημοκρατίας. Εκτιμούμε πως η πολιτική σταθερότητα μέσα στην εν εξελίξει πανδημία είναι κεντρικό ζητούμενο της περιόδου και οι εκλογές δεν πρέπει να αναμένονται προτού λήξει. Βεβαίως το τελευταίο χαρτί το κρατάει ο Κυριάκος Μητσοτάκης και θα το παίξει όποτε κρίνει ότι βαρύνουν υπέρ του τα επιτεύγματα στην οικονομία (πλαστά η πραγματικά). Το εγχείρημα της ανακαίνισης του ΠΑΣΟΚ ως ρυθμιστή του πολιτικού συστήματος μπορεί να αλλάξει τους όρους της αντιπαράθεσης. Εναλλακτικά, ζητούμενο από την αριστερά είναι η ανάδυση ενός κοινωνικού κινήματος με το οποίο θα συνδεθεί πολιτικά, κάτι που δεν φαίνεται στον ορίζοντα.
7. Θα συνεχίσει να κλινει προς τα αριστερά η Λατινική Αμερική το 2022
8. Η Κίνα θα δείξει την ισχύ της και στο Διάστημα
Οι διαστημικές φιλοδοξίες της Κίνας δεν υστερούν των “επίγειων”. Στις πεδιάδες του Άρη, δίπλα στο περιπλανώμενο Curiosity της NASA (και άλλα τρία ανενεργά αμερικάνικα) προστέθηκαν δύο οχήματα το 2021: Tο Perseverance της NASA και το Κινέζικο Zhurong - το μόνο μη αμερικανικό όχημα που έχει λειτουργήσει επιτυχώς στην επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη.
Το 2021 ξεκίνησε η κατασκευή του Τιανγκόνγκ, του μόνιμου Κινεζικού διαστημικού σταθμού, ο οποίος αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2022. Μετά το 2025, οπότε θα τεθεί εκτός λειτουργίας ο διεθνής διαστημικός σταθμός (ISS), αυτός θα ειναι ο μόνος σταθμός σε τροχιά. Αν αφήσουν φυσικά οι ατζαμήδες πειρατές τροχιών της Space X της οποίας η πομπή δορυφόρων παραλίγο να πέσει πάνω στον κινεζικό διαστημικό σταθμό προ ημερών. Η ΝΑΣΑ “looked up” το 2021 ερευνώντας τρόπους εκτροπής επικίνδυνων αστεροειδών, ενώ η Κίνα ετοιμάζει σε βάθος δεκαετίας τις αντίστοιχες πλανητικές άμυνες.
9. James Webb: Θα ανοίξουν τα καινούρια μας μάτια στο σύμπαν
Στις 24 Δεκεμβρίου του 2021, εκτοξεύτηκε το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb το οποίο κινείται προς το σημείο Λαγκράνζ 2 (L2). Θα φτάσει εκεί στις 22 Ιανουαρίου του 2022 και μετά θα αρχίσει, προσεκτικά, να ξεδιπλώνεται…
Το Webb που θα “βλέπει” στο υπέρυθρο, θα ξεκινήσει τις παρατηρήσεις το καλοκαίρι και - για τουλάχιστον δέκα ακόμα χρόνια, αν όλα πάνε όπως έχουν σχεδιαστεί. Θα είναι πυλώνας των αστρονομικών ερευνών, και θα δώσει ώθηση στην αστροφυσική και την κοσμολογία, σε τομείς όπως ο σχηματισμός γαλαξιών, η γέννηση αστέρων, πλανήτες σε άλλα άστρα, πλανητοειδή μέσα στο ηλιακό μας σύστημα κτλ.
10. ΗΠΑ: Ο Μπάιντεν υποχωρεί, ο Τραμπισμός ανεβαίνει
Η αποτυχία του Μπάιντεν να περάσει κομβικά μέτρα του προεκλογικού του προγράμματος από τη γερουσία ενδέχεται να οδηγήσουν στις επόμενες «ενδιάμεσες» εκλογές σε απώλεια της πλειοψηφίας των Δημοκρατικών. Η «φιλεργατική» του ατζέντα, υποχώρησε μπροστά στις αντιρρήσεις δυο δημοκρατικών γερουσιαστών, ο ένας εκ των οποίων της έδωσε τη χαριστική βολή χωρίς από τον Πρόεδρο, που χάνει σε δημοφιλία. Η ατζέντα βελτίωσης των κοινωνικών και υλικών αμερικανικών υποδομών ουσιαστικά εξαφανίστηκε, ενώ ο Μπάιντεν δίνει περισσότερα από τον Τραμπ στην Άμυνα. Ο δημοσιογράφος, πρώην σύμβουλος του Μπέρνι Σάντερς, Ντέιβιντ Σιρότα (σεναριογράφος του “Don’t Look Up!”) ισχυρίζεται πως το Δημοκρατικό κατεστημένο θέλει τη νίκη των ρεπουμπλικάνων.