Τα 200 χρόνια ως καρικατούρα
της Ιφιγένειας Διαμάντη
Το βράδυ της Πρωτοχρονιάς, το λογότυπο της «Επιτροπής 2021» έκανε διακριτικά την εμφάνισή του στις οθόνες των τηλεοράσεων. Δίπλα στα λογότυπα των τηλεοπτικών καναλιών, όσοι δεν είχαν μέχρι τότε έρθει σε οπτική επαφή μαζί του, ίσως δυσκολεύτηκαν να καταλάβουν τί εστί. Κάτι μεταξύ κασκόλ και του αριθμού «2», το οποίο, ωστόσο, δε γίνεται άμεσα αντιληπτό ως το αριθμητικό σύμβολο. Ο ιδιόμορφος αυτός σημαιο-αριθμός ακολουθείται από τον αριθμό «1». Να’τανε το ’21;
Ανεξαρτήτως της αισθητικής ή μη αποδοχής του λογότυπου αλλά και της δημιουργίας της ίδιας της Επιτροπής, η αντίστροφη μέτρηση για την 25η Μαρτίου και τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 είχε αρχίσει. Με το εορταστικό equalizer στην κονσόλα εμφανώς χαμηλωμένο εξαιτίας κορωνοϊού, ορισμένες εκδηλώσεις λαμβάνουν, κουτσά – στραβά, χώρα.
Του Kitsch-oh! η μάνα
Σε μια από αυτές, η πρόεδρος της Επιτροπής 2021 εμφανίστηκε από τη μέση και πάνω με παραδοσιακή φορεσιά της Μάνης που τής είχαν δωρίσει τοπικοί σύλλογοι και από τη μέση και κάτω με παντελόνι.
Η πινελιά, όμως, που έκανε την εμφάνισή της viral ήταν ένα designer «συλλεκτικό» τσαντάκι -κάπως σαν «το ’21 ώς product placement»- προσομοιάζον αναποδογυρισμένο φέσι (σημειολογικό, ίσως), επενδεδυμένο εξωτερικά με προσομοίωση φουστανέλας και, φυσικά, τί δεν του λείπει του τσαντακίου, φούντα – χωρίς μαργαριτάρι. Σκοπός δεν είναι να βαθμολογηθεί η εμφάνιση της κ. Αγγελοπούλου. Θα έλεγε κανείς, όμως, ότι η αλλοτινή πρόεδρος του Αθήνα 2004 δημιούργησε την Επιτροπή 2021 ώστε κάλλιστα να έρθει το πλήρωμα του χρόνου και να κρατήσει το τσαντάκιον.
Βούτυρο στο timeline των social media, η εικόνα συνοδευόμενη από ανάλογους σχολιασμούς, βρήκε σύντομα τη θέση της σαν γωνιακή Καρυάτιδα στο Ερεχθείο. Για το δε τσαντάκι γράφτηκε ποίημα από τον Παυλέα, τον συνθέτη, στιχουργό και τραγουδιστή των JazzMatazz. Ο κατά κόσμον Παύλος Κατσιβέλης, ένας από τους συντελεστές της παράστασης «Με τις μέλισσες ή με τους λύκους», έχει φαντασία, ταχύτητα και συμπυκνώνει νοήματα:
Του Kitsch, oh, η μάνα κάθονταν στην άκρη, ‘κεί στη Μάνη
με τους πλεμπαίους μάλωνε και τους πετροβολούσε.
Πλεμπαίοι σας σιχαίνομαι, πλεμπαίοι please φυγέτε,
για να περάσω αντίπερα, πέρα στα κλεφτοχώρια
πόχουν οι κλέφτες σύναξη κι όλοι οι εφοπλιστάδες
πόχουν στα πρεζοκάραβα, πλεμπαίους να σκυλοπνίγουν
πόχουν τις κόκες σα βουνά οπού γλεντούν και πίνουν.
Το Kitsch αυτό τ’αγόρασα τριακόσια ογδόντα γρόσια,
ογδόντα έδωσα μπροστά, και τα τριακόσια φέσι.
Κι ολοξοπίσω πήγαινε η μαύρη του η μανούλα
Μοιρολογούσε κι έλεγε, μοιρολογεί και λέει
Kitsch-oh!, δεν πάει η Callista μου με το γαλάζιο ρίμελ!
Γιάννα λωλή, Γιάννα τρελή, Γιάννα ξεμυαλισμένη
δεν κλαις τη Χαλυβουργική που σου ‘φαγαν τα χρέη
μον’ κλαις τα’ρ’μα τα ρίμελ σου, την τσάντα την Callista.
Buzzgazino: για το buzz ή για τα buzz(α)
Σαν να μην έφτανε το κάζο με το τσαντάκι, ώρες αργότερα ενεφανίσθη στα social mediaτο εξώφυλλο του κυριακάτικου περιοδικού BHMAgazino του ΔΟΛ, ιδιοκτησίας Βαγγέλη Μαρινάκη, για την Κυριακή 21/3/2021. Το επίπεδο των slapstick αστείων στο φιλμ «Η Μεγάλη των Μπάτσων Σχολή» ωχριά μπροστά σε αυτήν την έμπνευση. Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, σαν άλλος Μακρυγιάννης, η Γιάννα Αγγελοπούλου σαν Μπουμπουλίνα, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σαν Μαντώ Μαυρογένους, ο Πούτιν σαν Νικηταράς ο Τουρκοφάγος (να εννοεί κάτι εδώ η σημειολογία; ), ο Εμμανουέλ Μακρόν σαν Ιωάννης Καποδίστριας, ο Μπόρις Τζόνσον σαν Λόρδος Μπάιρον, ο Μάριο Ντράγκι σαν Ανδρέας Μιαούλης και ο Τζο Μπάιντεν σαν Θεόδωρος Κολοκοτρώνης.
Μετά την πανταχόθεν κατακραυγή, το σχεδιαζόμενο εξώφυλλο αποσύρθηκε. Μπορεί και να ήταν διερευνητικό, κάπως σαν «τί ψάρια θα πιάσει», ώστε να «κόψουν» αντιδράσεις οι ιθύνοντες. Σίγουρα, πάντως, δημιούργησε τεράστιο buzz για concept επιπέδου… μπάζου. Το μόνο σίγουρο είναι πως ήταν κατάφωρα θρασύ και προσβλητικό. Ανάλογου ύφους και αισθητικής ήταν και ένα εξώφυλλο του Downtown το 2016, με celebrities να φιγουράρουν ντυμένοι πρόσφυγες φορώντας σωσίβια, το οποίο όμως κυκλοφόρησε, δεν αποσύρθηκε κακήν κακώς. Του έσυραν, όμως, τα εξ αμάξης.
#epanastasi στα social media
Πώς φτάσαμε να γίνει η Επανάσταση καρικατούρα; Ανεξαρτήτως με το «πατριωτόμετρο» του καθενός, το εξώφυλλο του περιοδικού μόνο θλίψη προκαλεί. Θλίψη για το θράσος να εξισώνονται με εμβληματικές φιγούρες του Αγώνα για την Ανεξαρτησία, πολιτικοί, οι περισσότεροι εκ των οποίων εργαλειοποιούν ψηφοθηρικά οτιδήποτε εθνικό. Θλίψη να προσομοιάζεται ο πρωθυπουργός της Βρετανίας με έναν φιλέλληνα, τη στιγμή που μόλις προχθές δήλωνε ότι τα Μάρμαρα του Παρθενώνα αποτελούν βρετανική ιδιοκτησία «κι άμα τα δείτε, γράφτε μου». Θλίψη για έναν πολιτικό του μικρού, τόσο σωματικού όσο και πολιτικού αναστήματος, όπως ο Μακρόν, να ενδύεται Καποδίστριας.
Όπως ήταν φυσικό, ακολούθησε πληθώρα memes: ο Άδωνις ως «Μπουμπουκίνα», ο Μαρινάκης ως ναύαρχος της Επανάστασης, με το πλοίο να έχει ονομαστεί Noor 1. Όταν ο ανώνυμος συμπολίτης φοράει περικεφαλαία στα συλλαλητήρια για τη Συμφωνία των Πρεσπών, γίνεται από μόνος του ανθρώπινο meme. Δε χρειάζεται να μεσολαβήσει φωτομοντάζ. Ο άνθρωπος έβαλε εκούσια το κεφάλι του κάτω από την περικεφαλαία. Βλέποντας μια τέτοια εικόνα να γίνεται viral, κάτι ανάλογο συμβαίνει και με τα προαναφερθέντα memes.
Στόχος τους μπορεί να είναι η σάτιρα, το αρχικό κύτταρο, όμως, εμπεριέχει τη θλίψη για την κατάντια. Γιατί ακόμα κι αν γελάμε, δε γίνεται να μη σκεπτόμαστε ότι οι Αγωνιστές του ’21 έδωσαν ζωές και περιουσίες για τον Αγώνα. Οι περισσότεροι εξοικειωθήκαμε με τις όψεις τους στις όψεις χαρτονομισμάτων και κερμάτων: ο Κολοκοτρώνης στο πεντοχίλιαρο, η Μπουμπουλίνα στο χιλιάρικο αλλά και στο χάρτινο πενηντάρικο, ο Ρήγας στο διακοσάρικο, ο Καποδίστριας στο πεντακοσάρικο. Την ίδια στιγμή, στο πρόσωπο της Μπουμπουλίνας εντίθεται ένας πολιτικός απατεώνας, στο πρόσωπο του Μιαούλη εντίθεται η όψη ενός βαρώνου των media και βασιλιά της σκόνης.
Μεθύστε με τ’ αθάνατο, το malt του ’21
Διακόσια χρόνια κλείνει φέτος και ο αγαπητός Γιάννης που Περπατάει, που για τον σκοπό αυτό έχει κυκλοφορήσει συλλεκτική φιάλη.
Εδώ που φτάσαμε, με λίγο μεράκι, άνετα μπορεί να μεταμορφωθεί στον Γιάννη τον Φουστανέλα και να διοργανωθεί μια συζήτηση, ίσως, με θέμα «Από τα highlands στα Δερβενάκια». Τα’χουμε δει όλα πια.