ΕΕ: Ο φόρος άνθρακα και τα... κίτρινα γιλέκα!

H Κομισιόν κάνει λόγο για φιλόδοξους στόχους, όμως περιβαλλοντικές οργανώσεις όπως η Greenpeace κάνουν λόγο για ανακοινώσεις «πυροτεχνήματα μπροστά σε χωματερή»

Γράφει η Ινώ Σιόζιου

Για κίνδυνο εμβάθυνσης των ανισοτήτων και αύξησης της ενεργειακής φτώχειας και κοινωνικές αντιδράσεις προειδοποιούν πολιτικοί και επιστήμονες μετά τη χθεσινή πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να επεκταθεί το υφιστάμενο, για τις βιομηχανίες και τους ηλεκτροπαραγωγούς, Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Εκπομπών (EU ETS) στον τομέα των μεταφορών και στα κτίρια, στο πλαίσιο της νέας δέσμης μέτρων «Fit for 55» για την αναγκαία επιτάχυνση της μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά την επόμενη δεκαετία.

«Μην κάνετε το λάθος να επεκτείνετε την αγορά δικαιωμάτων άνθρακα (EU ETS) στις θέρμανση και στα καύσιμα. Το βιώσαμε στην Γαλλία και μάς οδήγησε στα κίτρινα γιλέκα» προειδοποιούσε ο Γάλλος Ευρωβουλευτής και πρώην επικεφαλής/Γενικός Διευθυντής της WWF Γαλλίας, Pascal Canfin. Ο Σάμιουελ Φουρφάρι, Καθηγητής Ενεργειακής Πολιτικής στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών, εξήγησε: «Τους επόμενους μήνες θα αντιμετωπίσουμε κάτι πολύ μεγαλύτερο από τα Κίτρινα Γιλέκα. Οι άνθρωποι θα ντυθούν ολόκληροι στα κίτρινα όταν δουν ποιο είναι το τίμημα... Μπορείτε να φανταστείτε ότι σκέφτονται να εισαγάγουν έναν φόρο άνθρακα για τη θέρμανση των σπιτιών; Αλλά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη που δεν είναι σε θέση να πληρώσουν τη θέρμανση του σπιτιού τους και τώρα θέλουν να εισαγάγουν περισσότερους φόρους».

Η πρόβλεψη επιπλέον για μείωση των μέσων εκπομπών των καινούργιων αυτοκινήτων κατά 55 % από το 2030 και κατά 100 % από το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2021, οδηγεί στην ουσία στο τέλος των αυτοκινήτων που κινούνται με βενζίνη και ντίζελ που θα πρέπει σταδιακά να καταργηθούν. Η αντικατάστασή τους θα γίνει με ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα τα οποία, έως τώρα, είναι απρόσιτα για την πλειονότητα των πολιτών καθώς, ακόμη και με επιδότηση, παραμένουν πολύ ακριβά.

Οι πολιτικές για το κλίμα κινδυνεύουν να ασκήσουν βραχυπρόθεσμα πρόσθετη πίεση στα ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες των μεταφορών,  παραδέχεται και η ίδια η Επιτροπή. Αυτό την οδήγησε και σε πρόταση για τη δημιουργία ενός νέου Κοινωνικού Ταμείου για το κλίμα ώστε να χρηματοδοτήσει τις απαιτούμενες επενδύσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων/κατοικιών, την εγκατάσταση αποδοτικότερων συστημάτων θέρμανσης και ψύξης, καθώς και για πιο καθαρές μετακινήσεις αφού, η επέκταση της αγοράς ρύπων (EU ETS) στον τομέα των μεταφορών και στα κτίρια μεταφράζεται στην ουσία σε νέους φόρους και πρόκειται να πλήξει ισχυρότερα τους πολίτες με χαμηλό εισόδημα και τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, στο Κοινωνικό Ταμείο για το κλίμα θα εισρέει το 25% των εσόδων που θα προκύπτουν από τη νέα αγορά ρύπων για τα κτίρια και τις οδικές μεταφορές, το οποίο υπολογίζει ότι θα φτάσει στα 72,2 δισ. ευρώ για όλα τα κράτη μέλη για την περίοδο 2025-2032.

Ίσως όμως το 25% των εσόδων του νέου Κοινωνικού Ταμείου να μην επαρκεί για να ισοσκελίσει την επιβάρυνση από την επιβολή των δικαιωμάτων ρύπων με τη λειτουργία του νέου ETS  και ενδεχομένως την αύξηση της φορολογίας των ορυκτών καυσίμων, πετρέλαιο και βενζίνη, τόσο για θέρμανση όσο και για μετακίνηση και τον τεράστιο αυτό μετασχηματισμό στις μεταφορές με τη στροφή στην ηλεκτροκίνηση, στην οποία δυστυχώς μπορούν να ανταποκριθούν μόνο οι κοινωνικές ομάδες με υψηλά εισοδήματα. Χρειάζεται λοιπόν διεκδίκηση και διαπραγμάτευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και εθνικές πολιτικές για να προλάβουν τον κίνδυνο δημιουργίας νέων ανισοτήτων και αποκλεισμών -ηλεκτρικά αυτοκίνητα- και την κατακόρυφη αύξηση της ενεργειακής φτώχειας. Σε διαφορετική περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος μεγάλο μέρος της κοινωνίας να στραφεί κατά των κλιματικών στόχων και την Πράσινη Μετάβαση που ο πλανήτης έχει ανάγκη.

Ως ανεπαρκή κρίνονται όμως τα συμφωνηθέντα μέτρα από τις περιβαλλοντικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κάνει λόγο για φιλόδοξους στόχους. Οι δηλώσεις του Jorgo Riss, Διευθυντή της Greenpeace στην Ευρώπη είναι χαρακτηριστικές: «πυροτεχνήματα μπροστά από μία χωματερή. Μπορεί  να φαίνονται εντυπωσιακά αλλά αρχίζουν να βρωμάνε όταν πλησιάσεις». Ακόμη και τώρα συνεχίζουν να μιλούν για στόχους που δεν ανταποκρίνονται στα επιστημονικά δεδομένα της επιστήμης για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και τον περιορισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου.

Η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Fit for 55» που εγκρίθηκε στις 14 Ιουνίου περιλαμβάνει την υιοθέτηση του στόχου μείωσης των ρύπων κατά 55% έως το 2030 σε σχέση με το 1990 και την αύξηση του στόχου διείσδυσης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας από το 32% στο 40% για το 2030.

• Διαβάστε σχετικά: 'Fit for 55': what is it, and why now? (euobserver.com)