Αλγερία και Λιβύη, η εισαγόμενη αποσταθεροποίηση της Σαχέλ

Στρατιώτες Τουάρεγκ στον στρατό της Λιβύης υπό τον Καντάφι

Η Αλγερία αιματοκυλίστηκε εξαιτίας της ματαίωσης, με πραξικόπημα του στρατού, του δεύτερου γύρου των εκλογών του Δεκεμβρίου του 1991, ο οποίος ήταν βέβαιο πως θα έφερνε στην εξουσία το FIS, ένα κόμμα του πολιτικού ισλαμισμού. Ο εμφύλιος πόλεμος που ακολούθησε ήταν μια καταστροφική σύγκρουση, με αλλεπάλληλες θηριωδίες εναντίον αμάχων. Μετά την ήττα των ισλαμιστών στις αρχές του αιώνα, τα απομεινάρια τους, κυρίως η λεγόμενη Σαλαφιστική Ομάδα για τον Κήρυγμα και τη Μάχη (ΣΟΚΜ - GSPC), διέφυγαν μέσα από τα αφρούρητα σύνορα στη Σαχάρα καταφεύγοντας στην έρημο και στις χώρες του Σαχέλ. Εκεί συνεργάστηκαν με συμμορίες λαθρεμπορίου ή διακίνησης μεταναστών, και τα μέλη της απέκτησαν δεσμούς αίματος και αγχιστείας με τις τοπικές κοινωνίες στις οποίες “ενσωματώθηκαν”. Αποτέλεσαν πυρήνες της ανόδου του ισλαμιστικού φαινομένου στις χώρες του Σαχέλ. Το 2007 η ΣΟΚΜ, εντάχθηκε και μετεξελίχθηκε σε Αλ Κάιντα στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ (AQIM).

Έτσι, όταν ξέσπασε ο Λιβυκός εμφύλιος και η Δύση παρενέβη για την ανατροπή του Καντάφι - μια επέμβαση στην οποία πρωτοστάτησαν οι Γάλλοι, και για το ασχεδίαστο της οποίας, ο Μπαράκ Ομπάμα είχε δηλώσει πως ήταν το “χειρότερο σφάλμα της προεδρίας του” - δημιουργήθηκαν οι συνθήκες για την έκρηξη της ισλαμιστικής τρομοκρατίας / αντάρτικου στην περιοχή της Σαχάρας και του Σαχέλ. Δεν βοήθησε το γεγονός πως προκειμένου να ανατρέψουν τον Καντάφι οι ΗΠΑ συνεργάστηκαν με Λιβυκές ομάδες προσκείμενες στην Αλ Κάιντα. Οι χιλιάδες τζιχαντιστές που είχαν επιστρατευτεί από όλο τον ισλαμικό κόσμο για να πολεμήσουν τον Καντάφι αποτέλεσαν πυρήνες διάχυσης της τρομοκρατίας στην περιοχή, ενώ οι αφρούρητες πλέον αποθήκες οπλισμού της Λιβύης έγιναν πηγή πλουσιοπάροχου εξοπλισμού των ήδη δρώντων ομάδων.

Δεν είναι τυχαίο πως εκθέσεις του Στρατηγικού Φόρουμ του Αμυντικού Πανεπιστημίου των ΗΠΑ, τον Ιούλιο του 2011, τρεις μήνες πριν την δολοφονία του Καντάφι, επεσήμαιναν πως “η Αλ Κάιντα στο Ισλαμικό Μαγκρέμπ είναι πιθανόν να εκμεταλλευτεί την αναταραχή στην Λιβύη για να αποκτήσει πρόσβαση σε επιπλέον όπλα, πυρομαχικά και εκρηκτικά από αποθήκες που δεν ελέγχονται πλέον από την κυβέρνηση”. Πέρα από τις Λιβυκές αποθήκες όμως, τα τοπικά ισλαμιστικά αντάρτικα, κατόρθωσαν να αποκτήσουν ακόμα και αμερικάνικα όπλα.