Το ελληνικό σινεμά πάει Κάννες
Το ελληνικό σινεμά πάει Κάννες
Στο 4ο Νήμα του Πολιτισμού ανασκοπούμε τα πάθη των επίκαιρων «Δεσμωτών» του Φαλήρου, ακολουθούμε το ελληνικό σινεμά στις Κάννες, ακούμε Σάττι, DJ Blend και πάμε στο Psarokokkalo για Μικρού Μήκους.
Είναι πια φανερό ότι η υπουργός Πολιτισμού ονειρεύεται τα αρχαία μέσα σε κοντέινερ. Τώρα που έχασε τη δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχος για την κατασκευή ενός μουσείου για τους «Δεσμώτες» του Φαλήρου, θα πάρουν κι αυτοί μια ώρα αρχύτερα τον δρόμο για τις κούτες. Μακριά, πάντως, από το βλέμμα του κοινού. Δεν φαίνεται να δουλεύουν καλά οι συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτών, κι έτσι επεκτείνεται ο χώρος τον οποίο καθ-ορίζουν τα ιδρύματα: τελικά, ποιός αποφασίζει τι είδους έργο, τί είδους έκθεση θα δούμε; Από το πρόγραμμα της Επιδαύρου, στο Πεδίο του Άρεως και «Στον Θρόνο του Ξέρξη», περνώντας από τη νέα ταινία του Γιώργου Γούση, λύστε τους κόμπους στο νήμα των μεγάλων τίτλων —Μ.Ρ.
Έντονη η ελληνική παρουσία στις Κάννες
Το ελληνικό σινεμά ανθεί χάρη στην ύπαρξη του ΕΚΟΜΕ και το σύστημα του Rebate που ίδρυσε η προηγούμενη κυβέρνηση και συνεχίζει η σημερινή. Όχι μια και δυο, αλλά πέντε ταινίες ελληνικής συμπαραγωγής βραβεύτηκαν φέτος στο διεθνές φεστιβάλ. Το «Triangle of Sadness» που θα κυκλοφορήσει στις αίθουσες το φθινόπωρο από την Feelgood Entertainment πήρε Χρυσό Φοίνικα και γυρίστηκε στην Χιλιαδού. Ο Σουηδός σκηνοθέτης Έσλουντ δηλώνει ότι αγάπησε την Ελλάδα, στην οποία βρήκε ένα πολύ καλό παράδειγμα που υποστηρίζει τις θεωρίες του περί καπιταλισμού: «Στα γυρίσματα στην Ελλάδα συνάντησα την πιο αστεία μορφή διάχυσης του καπιταλισμού. Στην Χιλιαδού στην Εύβοια, όπου γυρίστηκε η ταινία, υπάρχουν σπηλιές. Μία από αυτές την νοικιάζουν στο Airbnb», δήλωσε χαρακτηριστικά. Το «Ντόντο» του Πάνου Κούτρα, πάλι, έφυγε χωρίς βραβείο, αλλά η γαλλική κριτική αναφέρεται ήδη στον ενθουσιασμό του κοινού.
Onassis στις Κάννες…
Το βραβείο Canal+ απέσπασε η μικρού μήκους ταινία της Εύης Καλογηροπούλου «Στον Θρόνο του Ξέρξη», σε ανάθεση του Onassis Culture με καλλιτεχνική επιμέλεια της Αφροδίτης Παναγιωτάκου, διευθύντριας πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση. Σε αρμονία με την κουλτούρα των «πολιτικών ταυτότητας» που η Στέγη προάγει, η ταινία θίγει την εργασιακή δυστοπία των ναυπηγείων του Περάματος, την απουσία σωματικής επαφής και την υπέρβαση των ετεροκανονικών στερεότυπων της επιθυμίας. Πάντως, το Canal+ εστίασε στην ευρηματικότητα των παραβολών με την αρχαιοελληνική ιστορία. Αξίζει να σημειώσουμε ότι το «θαύμα» του ελληνικού σινεμά αλλάζει η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων που έφερε η παρούσα κυβέρνηση ανοίγοντας τη δυνατότητα να γίνονται παραγωγές χωρίς την υποχρεωτική πρόσληψη Ελλήνων εργαζομένων του κλάδου.
Διαβάστε: Cannes: Why Greek Cinema Is Having a Moment | The Hollywood Reporter
Focus«Δεσμώτες» του Φαλήρου, αιώνια καταδικασμένοι
Επικαλούμενο «πέντε χρόνια συνεχών καθυστερήσεων και αδράνειας από πλευράς των αρμόδιων φορέων», το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ανακοίνωσε στις 20 Μαΐου την ανάκληση της δωρεάς ύψους 4 εκατομμυρίων ευρώ προς το υπουργείο Πολιτισμού, η οποία θα χρηματοδοτούσε την κατασκευή, από τον αρχιτέκτονα Ρέντζο Πιάνο, ενός μουσείου-κελύφους για να στεγαστούν οι εξαιρετικής σημασίας «Δεσμώτες» του Φαλήρου. Η συνέχεια είναι λίγο-πολύ η αναμενόμενη: το υπουργείο απαντά στο ΙΣΝ, τα φορτώνει με την ευκαιρία στην προηγούμενη ηγεσία, η τομεάρχης πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ αντεπιτίθεται ενδελεχώς.
Οι 80 άντρες, που βρέθηκαν το 2016 κατά τη διάρκεια των εργασιών ανέγερσης του ΚΠΙΣΝ, είναι τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλον, με μεταλλικά δεσμά στους καρπούς, ορισμένοι πισθάγκωνα και χτυπημένοι στο κεφάλι. Το επιστημονικό περιοδικό Archaeology τούς συμπεριλαμβάνει στα 10 σημαντικότερα αρχαιολογικά γεγονότα της χρονιάς και το 2019 λαμβάνεται η απόφαση τής κατά χώρα διατήρησής τους. Την επόμενη, όμως, χρονιά, η σημερινή ηγεσία του υπουργείου, μαζί με το άρτι διορισμένο και απόλυτα ελεγχόμενο ΚΑΣ, υιοθετούν ως «ενδιάμεση λύση» την προσφιλή τους «απόσπαση και επανατοποθέτηση», προκαλώντας τις αντιδράσεις των προκατόχων.
Παλινωδίες γύρω από μια μαύρη σελίδα της Ιστορίας
Άραγε, πέρα από τα ερωτήματα που θέτει η αλλαγή πλεύσης του υπουργείου, η συστάδα των σιδεροδέσμιων λειψάνων εξακολουθεί να ενοχλεί; «Δεν θέλουμε να δημιουργήσουμε κάτι μακάβριο ως εικόνα», έχει τονίσει η υπεύθυνη των ανασκαφών, Στέλλα Χρυσουλάκη, σχετικά με το μουσείο των Δεσμωτών. Πολύ πίσω στο χρόνο, το 1915, όταν ο επικεφαλής των ανασκαφών στη Νεκρόπολη του Φαλήρου, Στρατής Πελεκίδης, φέρνει στο φως τους πρώτους βιαιοθάνατους της αρχαιότητας (17 άνδρες, θανατωμένοι δέσμιοι σε σανίδες, ενδεχομένως πειρατές, γνωστοί ως «Αποτυμπανισμένοι»), αποκαλύπτεται μια μαύρη σελίδα που η επίσημη Ιστορία θέλει να ξεχάσει: «η πολιτική ηγεσία, και όχι μόνο, δεν άντεχε την ιδέα τέτοιων ταπεινωτικών θανάτων καθώς έδινε μια διάσταση που δεν ταίριαζε με την αφήγηση για τη Δημοκρατία», σημειώνει η Στέλλα Χρυσουλάκη.
Σήμερα, οι «Δεσμώτες» του Φαλήρου, αυτοί οι 80 εκτελεσμένοι και προσεκτικά θαμμένοι υγιείς και νέοι άντρες, έχουν ακόμα πολλά να μας μάθουν για την ταραγμένη και αιματηρή εποχή του Κύλωνα (650-625 π.Χ), που οδήγησε στην ανάγκη συγκρότησης των πρώτων αθηναϊκών νόμων και τη γέννηση της Δημοκρατίας. Η ανάγκη διάσωσής τους είναι επιτακτική —Μ.Ρ
Διαβάστε: Αρχαίο νεκροταφείο καταδίκων στο Φάληρο | vimaonline (2013)
Τι κρύβουν οι Δεσμώτες του Φαλήρου | Πρώτο Θέμα (2016)
Γιατί είναι τόσο σημαντική η Νεκρόπολη του Φαλήρου;, συνέντευξη με τη Στέλλα Χρυσουλάκη, υπεύθυνη των ανασκαφών | Lifo (2018)
Ομαδικό πορτραίτο με ένα νεκρό | Στέλλα Χρυσουλάκη | The Art of Crime (2020)
Ακούστε: Οι ανεπιθύμητοι νεκροί της αρχαίας Αθήνας με τον καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας Δημήτρη Μποσνάκη, συγγραφέα του βιβλίου «Κατηφείη και όνειδος-Ταπεινωμένοι και καταφρονεμένοι νεκροί» (εκδ. ΤΑΠΑ, 2021)
Τα ποπ μοιρολόγια της Μαρίνας Σάττι
Η Μαρίνα Σάττι ξέρει να συνδυάζει παραδοσιακούς ήχους και urban στοιχεία σε ένα κράμα pop, r'n'b και δημοτικών τραγουδιών κάθε γωνιάς της χώρας. Το πρώτο της άλμπουμ, «Yenna» (Γέννα), είναι ένας ύμνος στον έρωτα, τον πόνο αλλά και τη συλλογική μνήμη. Όπως γράφει η Λουΐζα Σολομών-Πάντα: «Για τη Μαρίνα, οι “Άδειοι δρόμοι” είναι μία εξομολόγηση στην αραβική καταγωγή της, που φτάνει μέχρι κάποιο επαρχιώτικο πανηγύρι της Ελλάδας». Συνεχίζει έτσι να πλοηγείται με τη μουσική της στα όρια μουσικών ειδών και πολιτιστικών ταυτοτήτων, παίρνοντας ρίσκα και ταυτόχρονα ισορροπώντας.
Διαβάστε: Yenna: Η Μαρίνα Σάττι δημιούργησε pop ύμνους βγαλμένους από τα μοιρολόγια της Ρούμελης | Λουΐζα Σολομών-Πάντα - Popaganda
Το πρώτο άλμπουμ της Μαρίνας Σάττι είναι ένα τάμα στον πόνο και τον έρωτα | M. Hulot - Lifo
Ο Barry Ashworth στα παπούτσια του Blend Mishkin
Ο ηγέτης των Dub Pistols, ο Barry Ashworth, θρύλος στην urban σκηνή της Βρετανίας κι ο παραγωγός, DJ και μουσικός παραγωγός/ Blend Mishkin, πρωτεργάτης της ελληνικής Reggae, Dancehall και Hip Hop σκηνής σε μια νέα συνεργασία που βρήκε ήδη το δρόμο για το πρόγραμμα του BBC. Το τραγούδι «Mad One» βρίσκεται στο δίσκο του «Blend, Unity of opposites» που θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες.
ΕίδαμεΤα «μαγνητικά πεδία» του Γιώργου Γούση
Η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Γιώργου Γούση, που έφυγε με έξι βραβεία από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, είναι μια ταινία «χαμηλού κόστους». Επιλέγει μια road movie ιστορία, μεταξύ ενός άντρα και μιας γυναίκας που ξεκινά όταν η ευτράπελη αφετηρία του ενός και το υπαρξιακό αδιέξοδο της άλλης, διασταυρώνονται. Ονομάζει τους ήρωες με τα πραγματικά τους ονόματα, τους εμπιστεύεται την αυτοσχεδιαστική γραφή των διαλόγων και στήνει τις κάμερες στους εξωτερικούς, κυρίως, χώρους κάποιου νησιού. Όλα αποπνέουν εγκατάλειψη: τα παρατημένα εργοτάξια, οι δρόμοι που δεν οδηγούν πουθενά, τα ξεφτισμένα καφενεία και τα αφημένα σπίτια, το σαραβαλιασμενο αυτοκίνητο και τα ρούχα των ηθοποιών, οι λέξεις τους που «πατάνε» στο φρούδο της στιγμής και κάτι λένε χωρίς να λένε. Τα βασικά συστατικά της ταινίας τα έχουμε δει πολλές φορές, και ο Γούσης καταφέρνει να τα χρησιμοποιήσει με τέχνη. Ζητούμενο όμως δεν είναι η όμορφη επανάληψη αλλά η ανανέωση και ο πειραματισμός, κι αυτό δεν γίνεται χωρίς οικονομική υποστήριξη —Μ.Ρ.
ΠροτάσειςΜικρού μήκους από όλο τον κόσμο
— 14o Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Psarokokalo | 3-8 Ιουνίου | BIOS | Κατεβάστε το πρόγραμμα του φεστιβάλ ή δείτε μια επιλογή ταινιών εδώ—
Ένα διαπολιτισμικό φεστιβάλ που «αγαπά την μικρού μήκους φόρμα και όλα τα είδη και που ανάμεσα σε άλλα στοχεύει να σηματοδοτήσει τις νέες περιοχές της κινηματογραφικής τέχνης της μικρού μήκους αφήγησης». Φέτος, το διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του περιλαμβάνει 78 ταινίες μικρού μήκους από 44 χώρες, ενώ φιλοξενεί αφιέρωμα στον σύγχρονο κινηματογράφο του Βελγίου και την κλιματική κρίση.Το Νήμα στο Ψαροκόκκαλο
Συζήτηση-πάνελ: Film4climate - Πώς μιλάμε για το κλίμα; | 5 Ιουνίου 19:00 | στην ταράτσα του Bios | Ομιλητές: Κρίτων Αρσένης (ΜεΡΑ25), Νίκος Βερβερίδης (ελCulture), Κάρολος Γαλανός (Αρχιτέκτονας), Νέλλη Ψαρρού (Σκηνοθέτης). Συντονίζει ο Ματθαίος Τσιμιτάκης (Το Νήμα) —
Τα περιβαλλοντικά θέματα, όπως η κλιματική αλλαγή έχουν καταλάβει σημαντικό χώρο στις αφηγήσεις των νέων κινηματογραφιστών με σκοπό να αναλάβουν δράση για την κλιματική αλλαγή, καθώς είναι αδύνατο να διαχωρίσει κανείς τη θέση του από το θέμα. Είναι όμως μια θεματική που χαρακτηρίζεται από δυστοπικές αφηγήσεις, ένα θέμα τρομακτικό, αβέβαιο, δυσοίωνο, άυλο, γιγάντιο. Τι ερωτήματα πρέπει να θέσουμε;Jazz και world στο ΠΛΥΦΑ
—Αστροναύτες World & Jazz Music Festival | 3, 4 και 5 Ιουνίου, από τις 19.30 ώς το πρωί | Βιομηχανικό Πάρκο ΠΛΥΦΑ, Κορυτσάς 39, Βοτανικός | Σελίδα του φεστιβάλ—
Για ένα τριήμερο, από τις 19.30 ως το πρωί και με ένα εισιτήριο για την κάθε ημέρα, καλλιτέχνες της world & jazz μουσικής θα εναλλάσσονται στις τρεις ειδικά διαμορφωμένες σκηνές. Αφρικανικά κρουστά, ήχοι από την Ινδία, την Τουρκία και κάθε γωνιά της Μεσογείου, Afrobeat, RnB και jazz-funk soul, σαξόφωνα και τρομπέτες, τζαμάρισμα και αυτοσχεδιασμοί, τσίρκο και χορός… «Η προσδοκία είναι μία. Να ξαναβρούμε τον εορταστικό μας χρόνο».
Ένα νουάρ στην Αθήνα του Μεσοπολέμου
Βιβλίο: εκδόσεις You May Say / Hackademy. Συγγραφέας: Αποστόλης Καπαρουδάκης. Εξώφυλλο: Γαβριήλ Μελισσουργάκης
Ο δημοσιογράφος Ευάγγελος Αρναούτης με το περφορατέρ του πραγματοποιεί μια τρομοκρατική επίθεση που παρόμοιά της δεν έχει καταγραφεί στα διεθνή χρονικά. Την εξιχνίασή της αναλαμβάνει ο επιθεωρητής Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος. Τα νήματα που κινούν τις ζωές των δύο αντρών ορίζονται από τη φυγόκεντρο δύναμη της νεότερης ελληνικής ιστορίας που περιστρέφεται στον κάδο του πλυντηρίου; Ο δημοσιογράφος και ραδιοφωνικός παραγωγός Αποστολης Καπαρουδάκης γράφει ένα συναρπαστικό νουάρ που εκτυλίσσεται στην Αθήνα του μεσοπολέμου.Βιβλία και μπύρες
Books’n’beer fest | 3, 4 και 5 Ιουνίου | Πλατεία Πρωτομαγιάς (Πεδίο Άρεως) | Σελίδα του φεστιβάλ—
«3 μέρες, 63 εκδόσεις, 2 μικροζυθοποιίες, 3 ετικέτες μπύρας, 13 εκδηλώσεις και βιβλιοπαρουσιάσεις, ψιλή κουβέντα και αμέτρητα βαρέλια μπύρας», υπόσχεται το πρόγραμμα του 2ου books’n’beer fest. Ένα ζωντανό φεστιβάλ βιβλίου, χωρίς καμιά ευλάβεια, αλλά με αρκετό διονυσιακό ενθουσιασμό.
Η Κυψέλη όπως δεν την έχετε δει ποτέ!
Κομάντο Φέστιβάλ / Κυψέλη Μοναμούρ | 30 Μαΐου ως 5 Ιουνίου | Πρόγραμμα και χάρτης στη σελίδα του φεστιβάλ—
Άνθρωποι του πολιτισμού ανοίγουν τα σπίτια τους παρουσιάζοντας εκθέσεις, μικρά μουσικά σύνολα, απαγγελίες, συζητήσεις, προβολές, αλλά και γευστικές προτάσεις. Ένα καλοκαιρινό οδοιπορικό μέσα από σπίτια, ιστορικά μπαρ και παραδοσιακά καφενεία, απρόσμενους χώρους, γκαλερί, βιβλιοπωλεία, δρόμους και πλατείες. Μια πρωτοβουλία του (συγγραφέα) Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη και του (εικαστικού) Γιώργου Γεωργακόπουλου, για να περιπλανηθούμε ελεύθερα στους ιδιωτικούς και τους δημόσιους χώρους της Κυψέλης, να τους γνωρίσουμε και να γνωριστούμε.
Τηλεγραφικά σχόλια-ειδήσεις
Πουρο-ροκ και μακαρόνια με κιμά στο Ηρώδειο, υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟ, για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα * Στην Αθήνα ο πρώην διευθυντής του Λούβρου, τον οποίο βαραίνουν κατηγορίες αρχαιοκαπηλίας * Το φεγγάρι προσγειώνεται και φωτογραφίζεται στην πλατεία Κοτζιά, αλλάζοντας εντυπωσιακά την όψη της πιο άψυχης πλατείας της πόλης * Αστέρια του σινεμά φωτογραφίζονται στις Κάννες ντυμένα με τις πιο αλλόκοτες δημιουργίες των μοδίστρων * Στις Κάννες και ο Ζελένσκι με το γνωστό αυτοσχεδιαστικό βίντεο-γουόλ: ο Γκοντάρ διαολίζεται
ΓνώμηΠάμε Επίδαυρο;
Αν και η επίσκεψη στο αργολικό θέατρο είναι πάντα μια όμορφη στιγμή, το βασικό ερώτημα είναι… γιατί να πάει κανείς να δει αρχαία τραγωδία; Πόσες σκηνοθεσίες ανανεώνουν το βλέμμα μας για τα αρχαία κείμενα, πόσες αναδεικνύουν το πώς συνομιλούν με το τώρα; Κι αν η σκηνοθεσία δεν προσφέρει κάτι τέτοιο, έχει άραγε νόημα να παρακολουθήσει κανείς μια παράσταση λίγο-πολύ μουσειακή;
Ο συντηρητισμός που συνδέεται με τους αρχαίους ημών, ίσως εγκλωβίζει τους σκηνοθέτες, σίγουρα πάντως δημιουργεί μια στρεβλή αντίληψη στο κοινό για το τι μπορεί να είναι σήμερα το ανέβασμα ενός κλασικού έργου. Πόσο μάλλον που οι τηλεοπτικοί αστέρες έχουν την τιμητική τους στις φετινές σκηνοθεσίες των αρχαίων, αποπροσανατολίζοντας και το περιεχόμενο και τα κριτήρια επιλογής.
Από το φετινό πρόγραμμα της Επιδαύρου, ξεχωρίζουμε τη «Μήδεια» του Μποστ σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού επειδή είναι η μόνη κωμωδία (!), την «Ελένη» του Ευριπίδη επειδή τη σκηνοθετεί ο Βασίλης Παπαβασιλείου, και τον «Αγαμέμνονα» του Αισχύλου που ανεβάζει ο Ούλριχ Ράσε. Σύμφωνα με το δελτίο Τύπου, ο Γερμανός σκηνοθέτης «διακρίνεται για την ασυνήθιστη και εντυπωσιακή σκηνική του γλώσσα με μηχανοκίνητες περιστρεφόμενες σκηνές και ζωντανή μουσική». Καθώς έρχεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, βρήκαμε ένα βίντεο (στα γερμανικά) με συνέντευξη και αποσπάσματα από τις «Βάκχες» του. Εμάς μας άρεσε! —Μ.Ρ.
Τα ύστεραOnassis και στο Πεδίον του Άρεως
Αισθανόμαστε μια αμηχανία με τη δεύτερη παρέμβαση της Στέγης στο Πεδίον του Άρεως, έναν από τους ελάχιστους δημόσιους χώρους που εκτόνωσε την πίεση της πανδημίας, ακριβώς επειδή ήταν προσβάσιμος και ανοιχτός. Για την έκθεση «ψηφιακής τέχνης» με τον μπαρόκ τίτλο «Plásmata: Bodies, Dreams, and Data», κάνουν ένα εύστοχο σχόλιο oι ΦΥΤΑ.
*** Το σημερινό Νήμα του Πολιτισμού έγραψαν και επιμελήθηκαν οι Μυρτώ Ράις και Ματθαίος Τσιμιτάκης.