Στα πρόθυρα λιμού το Αφγανιστάν, σταθεροποιούνται οι Ταλιμπάν
Στα πρόθυρα λιμού το Αφγανιστάν, σταθεροποιούνται οι Ταλιμπάν
Η διεθνής κοινότητα ανησυχεί για τα δικαιώματα, ενώ οι Ταλιμπάν ισορροπούν ανάμεσα σε εξωτερικές πιέσεις, τη σοβούσα ανθρωπιστική κρίση, κοινωνικές διαμαρτυρίες αλλά και σημαντική λαϊκή στήριξη
Οι Ταλιμπάν ελέγχουν πια το σύνολο του Αφγανιστάν και ο πόλεμος μοιάζει να έχει τελειώσει. Με μια συμβολική ενέργεια, οι Ισλαμιστές μαχητές επέλεξαν να υψώσουν τη σημαία του νεοσύστατου Χαλιφάτου του Αφγανιστάν στο Προεδρικό Μέγαρο, ανήμερα της 20ής επετείου από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους. Αντίθετα με τις αρχικές πληροφορίες, οι Ταλιμπάν απέφυγαν να προχωρήσουν στην ορκωμοσία της κυβέρνησης τους την ίδια ημέρα, όμως οι Αφγανοί που μίλησαν στα σχετικά αφιερώματα των δυτικών ΜΜΕ, μνημόνευαν την 11η Σεπτεμβρίου του 2001, ως την απαρχή των δεινών τους. Έτσι σηματοδοτήθηκε η απόσυρση των Αμερικανών από την Κεντρική Ασία και η έναρξη μιας νέας περιόδου στην Ιστορία της χώρας.
Οι γυναίκες της υπαίθρου στηρίζουν τους Ταλιμπάν
Στην προσπάθεια να προβάλει δημόσια μια μετριοπαθή εικόνα, η νέα κυβέρνηση των Ταλιμπάν ανακοίνωσε πως θα επιτρέψει τις σπουδές των γυναικών σε πανεπιστήμια διαχωρισμένα κατά φύλο, όχι όμως και τη δημόσια άθληση. Την ίδια ώρα μερικές εκατοντάδες Αφγανές (;) ντυμένες με μπούρκες διαδήλωναν στο πανεπιστήμιο της Καμπούλ, υπέρ των νέων μέτρων.
Αντίθετα με την Καμπούλ, στην ύπαιθρο οι Αφγανοί δέχθηκαν θετικά την επικράτηση των Ταλιμπάν, το τέλος του υπερτεσσαρακονταετούς εμφυλίου και της αμερικανικής κατοχής. Ένα καταπληκτικό ρεπορτάζ του Ανάντ Γκοπάλ για το περιοδικό New Yorker, ανατρέπει τις εύκολες αφηγήσεις που έχουν επικρατήσει στα δυτικά ΜΜΕ, δείχνοντας πώς άνδρες και γυναίκες της υπαίθρου στήριξαν τους Ταλιμπάν προκειμένου να ξεφύγουν από την κόλαση αυθαιρεσίας και ανομίας που έφερε η αμερικανική κατοχή. Οι Ταλιμπάν, περιγράφει ο Γκοπάλ, αν ακολουθούσες τους νόμους τους, δεν σε σκότωναν, αντίθετα από τους Αμερικάνους και τους πολεμάρχους τους. Η Αφγανική επαρχία θρηνεί χιλιάδες αθώα θύματα τυχαίων αμερικανικών βομβαρδισμών και κυβερνητικών ομάδων ληστών και βιαστών, που αποτελούσαν μέχρι πριν από λίγες ημέρες τις κατά τόπους εξουσίες.
Όπως γράφει ο Γκοπάλ, οι μαζικές εκτοπίσεις ανδρών χωρίς ουσιαστικές κατηγορίες στο Γκουαντάναμο, γίνονταν επί χρόνια κατά συρροή και χωρίς κανένα στοιχείο. Ο αγροτικός πληθυσμός αναγνώρισε στους Ταλιμπάν τους «δικούς τους ανθρώπους», τους χωριανούς τους, ενωμένους σε έναν πόλεμο ενάντια σε μια αιματηρή κατοχή και στην αδικία των πολεμάρχων.
Οι Αφγανές που μιλούν στον Γκοπάλ αμφισβητούν το «φεμινιστικό» ενδιαφέρον των ΗΠΑ: «Δίνουν δικαιώματα στις γυναίκες στην Καμπούλ, κι εδώ τις σκοτώνουν. Είναι δίκαιο αυτό; Δεν είναι “δικαιώματα των γυναικών” να μας σκοτώνουν εμάς, τα αδέλφια μας, τους πατεράδες μας. Οι Αμερικάνοι δεν μας έφεραν κανένα δικαίωμα. Ήρθαν, πολέμησαν, σκότωσαν και έφυγαν», λέει χαρακτηριστικά στον New Yorker μια Αφγανή.
Διαβάστε σχετικά:
Ληστεία, κυρώσεις, ΔΝΤ και πείνα
Η λαϊκή ανοχή πάντως πρόκειται σύντομα να δοκιμαστεί. O νέος Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Αφγανιστάν, διορισμένος από την κυβέρνηση των Ταλιμπάν, θα έχει να αντιμετωπίσει στην κυριολεξία άδεια ταμεία, καθώς η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε μονομερώς να μην αποδώσει τα αποθεματικά της στην Κεντρική Τράπεζα του Αφγανιστάν, αλλά να τα κρατήσει στη Νέα Υόρκη, όπου «φυλάσσονται». Η πιθανότητα να επιστραφούν τα χρήματα αυτά άμεσα στο Αφγανιστάν είναι μηδενική. Η παρόμοια περίπτωση «παγώματος» των αποθεματικών του Ιράν από τράπεζες των ΗΠΑ μετά την επανάσταση του 1979, άργησε κάπως να επιλυθεί, μιας και το Ιράν ανέκτησε την περιουσία του μετά από 37 χρόνια! Η δόση δανειοδότησης από το ΔΝΤ φυσικά ακυρώθηκε, ενώ παρά την κρίσιμη κατάσταση, οι ΗΠΑ σκέφτονται να επιβάλουν κυρώσεις στη χώρα. Μέλος της διοίκησης της Κεντρικής Τράπεζας του Αφγανιστάν απευθύνει έκκληση σε ΗΠΑ και ΔΝΤ να ξεπαγώσουν τα διαθέσιμα της χώρας.
Όμως το Αφγανιστάν, που πριν καν την επικράτηση των Ταλιμπάν βρισκόταν ήδη σε κατάσταση οικονομικής καταστροφής, βρίσκεται πια στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης και πρωτοφανούς φτώχειας.
Σύμφωνα με τον ΟΗΕ, το 93% του πληθυσμού δεν τρέφεται επαρκώς, ενώ ένα στα δύο παιδιά υποσιτίζεται
Η οικονομική ασφυξία που έχει επιβάλει στη χώρα η κυβέρνηση των ΗΠΑ, ίσως αποδειχθεί πιο φονική από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς αμάχων.
Μια δύσκολη ισορροπία
Εντωμεταξύ οι Ταλιμπάν ανακαλύπτουν πως είναι δυσκολότερο να κυβερνήσουν, από ό,τι να διεξάγουν αντάρτικο. Τα μηνύματα που στέλνουν στη διεθνή κοινότητα είναι αντιφατικά:
Βία εναντίον διαδηλωτών, γυναικών και δημοσιογράφων, αλλά παράλληλα «ανοχή» στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας και στη μαζική αντιπαλότητα στην Καμπούλ με συλλήψεις υποστηρικτών τους για άσκηση βίας σε αντιφρονούντες.
Την ίδια ώρα προσπαθούν να εμποδίσουν τη δράση του Ισλαμικού Κράτους στη χώρα, οργάνωσης με την οποία βρίσκονται σε ανοιχτή σύγκρουση.
Μένει να φανεί το αποτέλεσμα του συνδυασμού του καινοφανούς και ακόμα «ύποπτου» και ταλαντευόμενου ρεαλισμού των Ταλιμπάν με την ευρύτερη γεωπολιτική διαμάχη (η Κίνα είναι έτοιμη για επενδύσεις στο Αφγανιστάν άλλωστε, με κάποιες επιφυλάξεις) και με τον φόβο των προσφυγικών ροών: αν μετά τον φόβο των Ταλιμπάν ακολουθήσει λιμός, η προσφυγική έξοδος θα είναι βιβλικών διαστάσεων. Και όπως είχαμε πει σε προηγούμενη ανασκόπηση, η Ευρώπη δεν είναι καθόλου έτοιμη να αντιμετωπίσει μια νέα έξοδο - παρότι δεν θα είναι εκείνη που θα κληθεί να περιθάλψει τους περισσότερους από τους πρόσφυγες αυτούς…
Πάντως, οι Ταλιμπάν δηλώνουν πως δεν έχουν πρόβλημα να παραλάβουν όσους πρόσφυγες απορρίπτει η Ευρώπη, απλά θα τους δικάζουν μόλις φτάνουν…
Διαβάστε στο Νήμα: Μια νέα προσφυγική κρίση;
Το Νήμα είναι μια ανεξάρτητη προσπάθεια για ένα νέο Μέσο ενημέρωσης προσαρμοσμένο στα δεδομένα της ψηφιακής εποχής. Η συμμετοχή των αποδεκτών των newsletters μάς είναι εξαιρετικά σημαντική για την ανάπτυξή του. Περιμένουμε τα σχόλια και τις παρατηρήσεις σας.