Δύο χρόνια κινητοποιήσεων των καλλιτεχνών
Δύο χρόνια κινητοποιήσεων των καλλιτεχνών
Το Νήμα Πολιτισμός #7 ανασκοπεί τις πρόσφατες κινητοποιήσεις των καλλιτεχνών, μιλάει για τον Αντετοκούνμπο, τη ζωή στο Metaverse και... φεύγει για ολιγοήμερες διακοπές.
Τα τελευταία δύο χρόνια ο καλλιτεχνικός χώρος βρίσκεται σε μια γόνιμη εγρήγορση. Με την υγειονομική κρίση και το κλείσιμο των θεάτρων, οι καλλιτέχνες από τη μια μέρα στην άλλη βρέθηκαν τεχνικά άνεργοι, χωρίς, αρχικά, κανένα πλαίσιο οικονομικής στήριξης. Τότε ξεπήδησε αυθόρμητα, το κίνημα των Support Art Workers, που μέσα σε μερικές ώρες έγινε hashtag και σύνθημα σε χιλιάδες προφίλ στο Facebook, ζητώντας σε ένα λεπτομερές και εμπεριστατωμένο κείμενο την απαιτούμενη κρατική μέριμνα για έναν κλάδο που πληττόταν βαριά.
Έπρεπε να περάσουν μήνες έντονης κινητοποίησης, έπρεπε κυρίως να ξεσπάσει το σκάνδαλο Λιγνάδη (Φεβρουάριος 2021), κορύφωση του ελληνικού #metoo που σάρωσε τον Ελληνικό θεατρικό χώρο, για να αποφασίσει το υπουργείο να ελιχθεί μέσω των επιδομάτων (Μάιος 2021 αναδρομικά από τον Μάρτιο), ελπίζοντας, προφανώς, να κατευνάσει τον θυμό.
Για κάποιους ο θυμός μεταλλάχθηκε σε χιούμορ: την επαύριο της παραίτησης του Δημήτρη Λιγνάδη από τη διεύθυνση του Εθνικού θεάτρου, το κτήριο γέμισε με αφίσες που έγραφαν «Κάτι βρωμάει στο ελληνικό θέατρο». Ήταν η πρώτη δράση της Αφανούς Συμμετοχικής Εταιρείας, «μυστική καλλιτεχνική οργάνωση που πρόθεσή της είναι να προκαλέσει ταραχή στην κυρίαρχη συζήτηση για τον πολιτισμό». Ακολούθησαν η παρέμβαση έξω από το υπουργείο Πολιτισμού «Το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι», η τριήμερη «ανάληψη» του Εθνικού Θεάτρου (που ακολουθήθηκε από την κατάληψη του Ρεξ από την Κίνηση Εργαζομένων στις Τέχνες «Ρωγμή») τον Απρίλιο του 2021, και τελευταία το πανό «Βιαστής είναι» που σηκώθηκε στην Επίδαυρο και έγινε viral.
Οι καλλιτέχνες επισφαλείς, απροστάτευτοι και θυμωμένοι
Όμως η οργή δεν θα κατευναστεί όσο η απουσία πολιτιστικής πολιτικής και θεσμών αφήνει τους καλλιτέχνες βορά στην κάθε είδους κακοποίηση ή ασυδοσία. Το σύστημα που τις γεννάει συντηρείται από την ανισότητα, από τις εξουσιαστικές σχέσεις που δεν γνωρίζουν κανένα φραγμό. Η οικονομική στήριξη των καλλιτεχνών και η διασφάλιση των εργασιακών τους δικαιωμάτων είναι πρωταρχικές προϋποθέσεις για την προστασία τους.
Μέσα στα δύο αυτά χρόνια, η αλλαγή συσχετισμών στο ΣΕΗ, αποτέλεσμα της συσπείρωσης και των αγώνων των ηθοποιών, έχει φέρει σημαντικά αποτελέσματα. Ωστόσο, φέτος το υπουργείο Πολιτισμού μείωσε στο μισό το κονδύλι των επιχορηγήσεων για τον σύγχρονο πολιτισμό, ενώ ταυτόχρονα ανακοινώνει εκατομμύρια για εργολαβικά αναστηλώσεων μνημείων. (Ενδεικτικά: Μεσσηνία, Αργολίδα). Οι καλλιτέχνες παραμένουν επισφαλείς, απροστάτευτοι και θυμωμένοι.
Διαβάστε:
Ενοχοποίηση της φτώχειας, ξέπλυμα του βιασμού ― οι απολογητές της Νεοδεξιάς tvxs | Νίκος Ξυδάκης
Εγώ, ο Δημήτρης Λιγνάδης, ταγός του πολιτισμού της νέο-παλαιάς Δεξιάς The Press Project | Μυρτώ Ράις
ΒιβλίοΔύο μελέτες για την τέχνη στην περίοδο του ψυχρού πολέμου
−Στεριανή Τσιντζιλώνη, «Υπό τη σκιά του Παρθενώνα - Χορός στο Φεστιβάλ Αθηνών στην περίοδο του ψυχρού πολέμου (1955-66)», Κάπα Εκδοτική, 2022−
−Αρετή Αδαμοπούλου, «Τέχνη και ψυχροπολεμική διπλωματία. Διεθνείς εικαστικές εκθέσεις στην Αθήνα (1950-1967)», εκδόσεις University Studio Press, 2019−
Καθώς βρισκόμαστε ξανά σε ψυχροπολεμικό κλίμα, με την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία να προκαλεί αποκλεισμούς καλλιτεχνών και παραιτήσεις σε ένα νέου είδους κυνήγι μαγισσών, έχει ενδιαφέρον να επιστρέψουμε στις δεκαετίες του ‘50-‘60 και να δούμε πώς η σύγκρουση ΗΠΑ - ΕΣΣΔ διαμόρφωσε το πεδίο των τεχνών στην Ελλάδα.
Το πρόσφατο βιβλίο της Στεριανής Τσιντζιλώνη για την παρουσία του χορού στο τότε νεαρό Φεστιβάλ Αθηνών και το λίγο παλιότερο βιβλίο της Αρετής Αδαμοπούλου για τις διεθνής εικαστικές εκθέσεις στην Αθήνα κατά τις επίμαχες δεκαετίες, ανασκοπούν και αναλύουν το πώς δομήθηκε στην πράξη ο πολιτιστικός ανταγωνισμός μεταξύ κρατών, συμμαχιών και ιδεολογικών συστημάτων. Οι χορευτικές ομάδες και οι εικαστικές εκθέσεις που έρχονται στην Αθήνα από τον τότε Ανατολικό ή Δυτικό κόσμο συνθέτουν μια ιδιαίτερη διάσταση της ψυχροπολεμικής διπλωματίας, καθώς καθεμιά τους εκπροσωπεί μια συγκεκριμένων διαστάσεων και ιδεών εθνική ταυτότητα. Στο πλαίσιο αυτό, το ελληνικό καλλιτεχνικό πεδίο στρέφεται προς την κατεύθυνση του δυτικού εκσυγχρονισμού, και η τέχνη ωθείται στην υπηρεσία του τουρισμού και του αντίστοιχου μοντέλου ανάπτυξης.
Ας θυμίσουμε ότι το Φεστιβάλ Αθηνών «μεγαλύτερα καλλιτεχνική και τουριστική προσπάθεια», γεννήθηκε το 1955 ως «γιορτή των τεχνών του υψηλού», με πρωτοβουλία του Γεωργίου Ράλλη, υπουργού Προεδρίας της κυβέρνησης Παπάγου. Ήταν η εποχή που σταματούσαν οι εκτελέσεις… Ήταν η εποχή που οι ντόπιες ελίτ διαμόρφωναν το γούστο τους, με κύρια επιδίωξη η τέχνη να προσλαμβάνεται ως απολιτικό και καθαρά αισθητικό φαινόμενο.
Το πρόσφατο άρθρο του Στάθη Καλύβα αλλά και το Δελτίο Τύπου του υπουργείου Πολιτισμού μετά την αποχώρηση της ηγεσίας του μπροστά στο πανό «Rapists must be in jail», το οποίο κάνει λόγο για «εργαλειοποίηση του πολιτισμού», φανερώνουν πως η αντίληψη για την τέχνη δεν έχει αλλάξει πολύ.
Διαβάστε:
Τη συνέντευξη της Στεριανής Τσιντζιλώνη | Λάζαρος Αντωνιάδης - tetragwno.gr
Την παρουσίαση του βιβλίου της Αρετης Αδαμοπούλου | Μυρσίνη Ζορμπά - ΕφΣυν
Διεθνείς ειδήσειςΕίδαμε την ταινία «Άνοδος: Η Ιστορία των Αντετοκούνμπο»
Μπορεί η πολυεθνική της Ντίσνεϊ να είναι πιο ειλικρινής όταν καταπιάνεται με το θέμα της μετανάστευσης από τον Πρωθυπουργό και την κυβέρνηση της χώρας; Αυτονόητο θα πείτε… Η ταινία για τη ζωή του Γιάννη γυρίστηκε στην Αθήνα και είναι βασισμένη στην πραγματική ιστορία της οικογένειας, των τριών αδελφών που έγιναν πρωταθλητές του NBA. Στην ταινία βλέπουμε τον Τσαρλς και τη Βέρα Αντετοκούνμπο να μεταναστεύουν στη χώρα μας από τη Νιγηρία μέσω Τουρκίας και να παλεύουν για να επιβιώσουν και να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για τα πέντε παιδιά τους, ενώ ζούσαν καθημερινά υπό την απειλή της απέλασης. Εντυπωσιακό είναι πως η Ντίσνεϊ κατορθώνει να αφηγηθεί ξανά το Αμερικάνικο όνειρο φτιάχνοντας ένα μπλοκμπάστερ για την έγχρωμη και μεταναστευτική Αμερική, περνώντας από τις αντιφάσεις της Ελλάδας της κρίσης, της ανόδου του φασισμού και του συστημικού, θεσμικού ρατσισμού. Δείτε την!
Η Joni Mitchell σε μια σπάνια εμφάνιση
Η Joni Mitchell εξέπληξε το κοινό στο Newport Folk Festival το Σαββατοκύριακο, όταν εμφανίστηκε μαζί με την Brandi Carlile, τραγούδησε και έπαιξε κιθάρα. Επρόκειτο για μια σπάνια και συγκινητική εμφάνιση του θρύλου της μουσικής καθώς η 78χρονη τραγουδίστρια της φολκ αντιμετώπισε σειρά ασθενειών τα τελευταία χρόνια, με πιο σημαντική ένα ανεύρυσμα στον εγκέφαλο το 2015 που της στέρησε και τη δυνατότητα να παίζει πιάνο και κιθάρα. Η Μίτσελ τραγούδησε τα κλασικά τραγούδια της «Both Sides Now» και «A Case Of You», που κυκλοφόρησαν το 1966 και το 1971, αντίστοιχα. Έπαιξε ακόμα το σόλο του «Just Like This Train» του 1974. Η επιστροφή της έγινε σταδιακά, με την εμφάνιση στο Kennedy Center Honors το 2021 και στα Grammy Awards τον περασμένο Απρίλιο. Η συγκινητική εμφάνιση στο Newport τράβηξε το ενδιαφέρον του διεθνούς Τύπου όπως ήταν αναμενόμενο. Δείτε το βίντεο:
Πώς είναι η ζωή στο Metaverse;
Επί ένα χρόνο, ο Αμερικανός καλλιτέχνης Joe Hunting, παρέμεινε ενσωματωμένος σε διάφορες υποκουλτούρες που βασίζονται στο VRChat, κινηματογραφώντας τις δραστηριότητες των χρηστών τους και διεξάγοντας συνεντεύξεις. Το ντοκιμαντέρ είναι γυρισμένο εξ ολοκλήρου μέσα στο virtual χώρο του metaverse, χρησιμοποιώντας ένα νέο πρότυπο εγγραφής που επιτρέπει πολύ μεγαλύτερο οπτικό δυναμισμό. Το είδαμε σχεδόν σαν ντοκιμαντέρ ανθρωπολογικής καταγραφής.
ΕκδηλώσειςΌλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός
Σίγουρα η Ελλάδα θα απέχει πάντα από το να είναι ένας και μόνο πολιτισμός, ο θεσμός, ωστόσο, διανύει το τρίτο του καλοκαίρι. Επί δύο μήνες, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κάθε είδους ζωντανεύουν σε αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία της χώρας. Φέτος, η θεματική τους ενότητα στρέφεται γύρω από τη Μικρασιατική καταστροφή με την ευκαιρία της επετείου των 100 χρόνων.
Αναζητήστε στο πρόγραμμα την εκδήλωση που παίζεται κοντά σας!
Το Μουσείο της καρδιάς μας
Για όσους βρίσκονται στην Αθήνα, στο καφενείο του Αρχαιολογικού Μουσείου συνεχίζεται η έκθεση φωτογραφίας του Νίκου Βατόπουλου, «Κάτοικος Μουσείου». Οι 40 φωτογραφίες της έκθεσης μάς περπατούν στην ανθρωπογεωγραφία που σχηματίστηκε κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου αιώνα γύρω από το Μουσείο, που τότε ήταν το ένα και μοναδικό της πόλης. (Μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου - Είσοδος δωρεάν).
Διαβάστε το ρεπορτάζ της elculture
Η «Τουρνέ» του Ευριπίδη Λασκαρίδη
Αυτό το Σαββατοκύριακο, 29 και 30 Ιουλίου, στη Μικρή Επίδαυρο, ο Ευριπίδης Λασκαρίδης, παρέα με τον Ευθύμιο Μοσχόπουλο και τη Μαρία Μοσχούρη, παρουσιάζει τo νέο του έργο «Τουρνέ». Αφετηρία ήταν «μία βόλτα στο αρχαίο θέατρο της Μικρής Επιδαύρου, κάτω από το ηλιοβασίλεμα, σκεπτόμενος έναν χαρακτήρα να κλαίει σε μία γωνιά του θεάτρου» λέει ο ίδιος.
Με στοιχεία καμπαρέ, μπουρλέσκ, τσίρκου ή και όπερας, τα πλάσματα που δημιουργεί ο καλλιτέχνης, πολύχρωμα, τρυφερά, γελοία, δίνουν ζωή στις αλλοπρόσαλλες ιστορίες που λέμε για μας και την αρχαιότητα, σε μια νέα τραγική κωμωδία.
Διαβάστε τη συνέντευξη του Ευριπίδη Λασκαρίδη όπου μιλά για το έργο και την πορεία του | Χριστίνα Φαραζή - oneman.gr
Το Νήμα Πολιτισμός σας εύχεται καλές διακοπές. Μη διστάσετε να μας στείλετε παρατηρήσεις και σκέψεις σας για το εγχείρημά μας: μας είναι πολύτιμες!